Wat houdt parallel ouderschap in en wat zijn de voordelen en nadelen?

In de praktijk van jeugd en kinderopvang is het begrip parallel ouderschap steeds vaker in de aandacht gekomen. Het is een vorm van ouderlijk gezag waarbij ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden, zonder dat ze daar samen overleg over hebben. Dit artikel bespreekt de essentie van parallel ouderschap, de kenmerken, de voordelen en nadelen, en de rol van hulpverleners en andere betrokkenen.

Wat is parallel ouderschap?

Parallel ouderschap is een opvoedvorm die vooral geschikt is voor ouders die na een scheiding geen overleg meer kunnen vinden of waarin de conflicten blijven aanhouden. Het kenmerkt zich door minimale communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders. De focus ligt op het welzijn van de kinderen, met als doel om hen een stabiele en veilige omgeving te bieden. In plaats van intensief overleg, worden er duidelijke afspraken gemaakt die moeten worden nageleefd.

De ouders nemen elk hun eigen beslissingen over de kinderen, zolang deze in hun huis zijn. De overgangen van de kinderen van het ene naar het andere huis gebeuren op een neutrale plek, met weinig communicatie tussen de ouders, of via de school. Het is belangrijk dat beide ouders zich aan de afspraken houden, zodat de kinderen zich veilig en gesteund voelen.

Kenmerken van parallel ouderschap

De kenmerken van parallel ouderschap zijn als volgt:

• Ouders communiceren onregelmatig of alleen in noodgevallen.
• Ouders gebruiken e-mail, WhatsApp, een derde persoon of een speciaal schrift om te communiceren over de kinderen.
• De twee gezinnen hebben zo min mogelijk met elkaar te maken. Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang ze in het huis van de die ouder zijn.
• Ouders zetten zich los van elkaar in voor de belangen van de kinderen.
• De overgangen van de kinderen van het ene naar het andere huis vinden plaats op een neutrale plek, met weinig communicatie tussen de ouders, of via de school.
• Beide ouders houden zich aan de ouderschapsplannen. Ouders hebben een hulpverlener of organisatie nodig om punten op te lossen waar ze het niet over eens worden.
• Iedere ouder is verantwoordelijk voor de eigen relatie met het kind.

Deze kenmerken laten zien dat het uitgangspunt van parallel ouderschap is om de kinderen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van conflicten tussen ouders. Het is geen alternatief voor co-ouderschap, maar een oplossing voor situaties waarin samenwerking en overleg onmogelijk zijn.

Voordelen van parallel ouderschap

Er zijn meerdere voordelen van parallel ouderschap, die vooral gericht zijn op het welzijn van de kinderen en de rust in het gezin. Hieronder staan enkele voordelen van parallel ouderschap:

• Vermindering van conflicten tussen ouders. Door de communicatie te beperken en alleen in noodgevallen contact op te nemen, wordt de kans op ruzies en spanningen tussen de ouders kleiner. Dit is vooral belangrijk in situaties waarin de ouderlijke relatie niet meer herstelbaar is of wanneer de kinderen deel uitmaken van het conflict.
• Stabiliteit en duidelijke grenzen. Kinderen hebben vaak behoefte aan stabiliteit en duidelijke grenzen. Bij parallel ouderschap blijven de kinderen van het ene naar het andere huis gaan, waardoor ze de kans krijgen om een sterke band op te bouwen met beide ouders.
• Focus op het welzijn van de kinderen. Bij parallel ouderschap wordt er rekening gehouden met de belangen van de kinderen. De ouders kunnen zich richten op hun eigen rol als ouder, zonder dat ze worden meegesleept in conflicten met de andere ouder.
• Rust en duidelijkheid. In situaties waarin de ouders niet in staat zijn om samen te werken, kan parallel ouderschap een oplossing bieden om rust en duidelijkheid te creëren voor ouders en kinderen.

Nadelen van parallel ouderschap

Hoewel parallel ouderschap veel voordelen heeft, zijn er ook nadelen die in de gaten moeten worden gehouden:

• Beperkte ruimte voor aanpassingen. Bij parallel ouderschap zijn de afspraken vaak vastgelegd en is er weinig ruimte voor aanpassingen. Dit kan leiden tot onzekerheid of conflicten als de situatie verandert.
• Beperkte communicatie. De communicatie tussen de ouders is beperkt, wat kan leiden tot onduidelijkheid over beslissingen of het welzijn van het kind.
• Mogelijkheid tot misbruik. Er bestaat een risico dat parallel ouderschap wordt misbruikt als argument voor zelfbepalend gedrag, waarbij ouders eenzijdig beslissingen nemen die in strijd zijn met de gedachte van parallel ouderschap.
• Gevoel van afzondering. Ouders kunnen zich afzonderd voelen, vooral als ze weinig contact hebben met de andere ouder. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid of onbehagen.

Verschil met co-ouderschap

Het verschil tussen parallel ouderschap en co-ouderschap ligt vooral in de communicatie tussen de ouders. Bij co-ouderschap hebben de ouders veel contact en overleg, terwijl bij parallel ouderschap de communicatie beperkt is. Bij co-ouderschap nemen de ouders samen belangrijke beslissingen, terwijl bij parallel ouderschap iedere ouder apart beslissingen neemt. Bij co-ouderschap is er meer ruimte voor aanpassingen, terwijl bij parallel ouderschap de afspraken vast staan.

De rol van hulpverleners

Bij parallel ouderschap is de rol van een hulpverlener van groot belang. De hulpverlener kan fungeren als tussenpersoon bij de communicatie, knopen doorhakken bij onenigheid en de ouders begeleiden bij het opstellen van een ouderschapsplan. Bij parallel solo ouderschap heeft iedere ouder een eigen hulpverlener en is er geen contact tussen de hulpverleners op inhoud, alleen op procesniveau. Een derde hulpverlener kan gesprekken voeren met de kinderen om hun beleving te begrijpen en hen een stem te geven.

Voorwaarden voor succesvolle uitvoering

Om parallel ouderschap succesvol te laten verlopen, zijn er enkele belangrijke voorwaarden:

• Minimale communicatie. De communicatie moet zakelijk en feitelijk blijven, zonder emotionele lading.
• Duidelijke afspraken. Er moeten duidelijke afspraken zijn over hoe de communicatie verloopt, welke beslissingen gemaakt moeten worden en hoe de kinderen worden opgevangen.
• Beperkte betrokkenheid van de ouders. De ouders moeten zich richten op hun eigen rol als ouder en actief betrokken zijn bij het leven van hun kind.
• Hulp in deelneming. Het is aan te raden om hulp in te schakelen van een deskundige, zoals een scheidingsexpert, een psycholoog of een begeleider.

Wat als het niet werkt?

Hoewel parallel ouderschap een oplossing kan bieden, zijn er ook mogelijke valkuilen. Het is belangrijk om te beseffen dat parallel ouderschap niet altijd de beste oplossing is en in sommige gevallen zelfs schadelijk kan zijn voor de kinderen. Als het traject faalt, kan de rechter alsnog een beslissing nemen over de gezagsverdeling en de omgangsregeling.

Conclusie

Parallel ouderschap is een opvoedvorm die vooral geschikt is voor ouders die na een scheiding geen overleg meer kunnen vinden of waarin de conflicten blijven aanhouden. Het kenmerkt zich door minimale communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders, met de focus op het creëren van rust en duidelijkheid voor de kinderen. Hoewel er voordelen zijn, zoals het verminderen van conflicten en het bieden van stabiliteit, zijn er ook nadelen, zoals beperkte ruimte voor aanpassingen en het risico van misbruik.

Het is belangrijk dat ouders zich realiseren dat parallel ouderschap geen eindpunt is, maar een tijdelijke oplossing die kan worden aangepast afhankelijk van de situatie. De rol van hulpverleners is hierbij cruciaal, en het is aan te raden om hulp in te schakelen bij het opstellen van een ouderschapsplan.

Bronnen

1. Wat is parallel ouderschap en wat zijn de voordelen?
2. Parallel ouderschap: voorwaarden en overwegingen voor ouders
3. Wat is parallel ouderschap?
4. Parallel ouderschap: een overzicht voor ouders na scheiding
5. Parallel ouderschap na scheiding
6. Parallel ouderschap: een weg naar rust en duidelijkheid voor ouders en kinderen
7. Wat is parallel ouderschap?
8. Parallel ouderschap: een alternatief voor co-ouderschap