Wat betekent het woord "co" in co-ouderschap?

Inleiding

Het begrip co-ouderschap is in de hedendaagse familie- en kinderrechtpraktijk een veelvoorkomend begrip. Het verwijst naar een vorm van gezamenlijk opvoeden waarbij ouders samen verantwoordelijkheden delen en een gelijkwaardige verdeling hebben in de zorg, opvoeding en het welzijn van hun kinderen. In dit artikel wordt uitgelegd wat het woord "co" in co-ouderschap precies betekent, hoe het begrip is ontstaan en in welke vormen het kan voorkomen. De informatie is gebaseerd op gegevens uit de bronnen, die zijn opgesomd in het laatste deel van dit artikel.

De term "co-ouderschap" wordt vaak gebruikt in de context van scheidingen en het omgangsrecht met kinderen. Het woord "co" in dit geval is afgeleid van het Engelse "co-", wat "met" of "tezamen" betekent. In het Nederlands wordt het woord "co" vaak gebruikt in combinatie met andere woorden om aan te tonen dat twee personen of partijen samenwerken of gelijkwaardig zijn. Bijvoorbeeld in "co-creeren", "co-organiseren" of "co-ouderschap".

In het geval van "co-ouderschap" duidt het woord "co" erop dat beide ouders gelijkwaardig betrokken zijn bij de zorg en opvoeding van hun kind. Dit betekent dat de ouders samen beslissingen nemen over belangrijke zaken zoals de opvoeding, schoolkeuzes en medische zorg. De verdeling van de zorg kan variëren, bijvoorbeeld een week bij de ene ouder en een week bij de andere ouder, of een 50/50-verdeling van dagen in een maand. De precieze invulling van het co-ouderschap hangt af van de situatie van beide ouders en het belang van het kind.

Er is geen standaardregeling voor co-ouderschap; de invulling verschilt per gezin. Vaak wordt gekozen voor een week-op-week-afspraken, waarbij het kind de ene week bij de ene ouder is en de andere week bij de andere ouder. Andere veelvoorkomende regelingen zijn een 4-3-3-4-verdeling, waarbij de dagen in de week ongelijk verdeeld zijn. De regeling moet passen bij de schoolroosters, werkschema’s van de ouders, en de behoeften van het kind.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap is geen wettelijke term, maar een overeengekomen regeling tussen ouders. Het betekent dat beide ouders actief betrokken blijven bij de opvoeding en belangrijke beslissingen over het kind. Dit kan variëren van een gelijke verdeling van tijd en zorg tot een minder evenwichtige verdeling waarin één ouder de primaire zorg draagt, maar beide ouders wel gelijkwaardig betrokken blijven.

Een veelvoorkomende misvatting is dat co-ouderschap gelijk staat aan de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag na een scheiding. Hoewel het klopt dat het gezag na de scheiding doorgaans door beide ouders wordt voorgezet, betekent dit niet dat er dus sprake is van co-ouderschap. Wat co-ouderschap wel inhoudt, is dat beide ouders de feitelijke verzorging en opvoeding van hun kind(eren) ongeveer gelijk verdelen. Bij co-ouderschap verblijft het kind na een scheiding afwisselend bij een van de ouders. Hoe deze verdeling precies wordt ingevuld kan verschillen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat de kinderen gedurende een week om en om bij een van de ouders verblijven, dat er halverwege de week wordt gewisseld, of dat de kind(eren) de even- en oneven weken wisselen. Om van co-ouderschap te spreken is het van belang dat het kind(eren) minimaal 156 dagen van elk kalenderjaar bij beide ouders doorbrengt.

Verschillende vormen van co-ouderschap

Co-ouderschap kan op verschillende manieren worden vormgegeven:

Gelijk verdeeld co-ouderschap (50/50)

Bij gelijk verdeeld co-ouderschap blijven de ouders evenveel tijd met het kind doorbrengen. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, zoals het wisselen van de kinderen tussen de huizen van de ouders, het delen van taken zoals het geven van eten, het wassen van de kinderen en het troosten bij klachten. Ook is het belangrijk dat ouders regelmatig met elkaar communiceren over de opvoeding van hun kinderen.

Ongelijk verdeeld co-ouderschap

Bij ongelijk verdeeld co-ouderschap blijft het kind meer bij de ene ouder (bijvoorbeeld 70/30 of 60/40), maar beide ouders blijven actief betrokken. De ouder bij wie het kind minder tijd doorbrengt, heeft nog steeds een significante opvoedingsrol en neemt deel aan beslissingen.

Co-ouderschap met een hoofdverblijfplaats

Bij deze vorm van co-ouderschap heeft het kind één vaste verblijfplaats (bijvoorbeeld bij de moeder) en gaat regelmatig naar de andere ouder, bijvoorbeeld om het weekend en een dag in de week. Beide ouders hebben ouderlijk gezag en maken samen afspraken over belangrijke zaken zoals school en gezondheidszorg. Dit wordt vaak ‘verantwoordelijk co-ouderschap’ genoemd, waarbij de ene ouder meer zorgtaken heeft, maar de andere ouder niet buitenspel wordt gezet.

Wat zijn de voordelen van co-ouderschap?

Co-ouderschap heeft verschillende voordelen, waaronder:

Belang van het kind

Een van de belangrijkste voordelen van co-ouderschap is dat het het belang van het kind in de gaten houdt. Door de gelijke verdeling van de zorg en opvoeding blijven de ouders actief betrokken bij het leven van hun kind. Dit draagt bij aan emotionele veiligheid en welzijn.

Samenwerking tussen ouders

Co-ouderschap vereist dat ouders goed met elkaar kunnen communiceren en samenwerken. Dit leidt tot een betere samenwerking en minder conflicten.

Flexibiliteit

Co-ouderschap biedt ruimte voor flexibiliteit. De verdeling kan worden aangepast aan de behoeften van het kind en de situatie van de ouders.

Wat zijn de nadelen van co-ouderschap?

Hoewel co-ouderschap veel voordelen heeft, zijn er ook nadelen.

Logistieke uitdagingen

Co-ouderschap kan logistiek uitdagend zijn, vooral als de ouders ver van elkaar wonen of als er veel communicatieproblemen zijn. Daarnaast kan het voor het kind lastig zijn om continu tussen twee huizen te wisselen, wat soms tot onzekerheid kan leiden.

Emotionele belasting

Co-ouderschap vereist dat ouders goed met elkaar kunnen communiceren en samenwerken. Als dit niet lukt, kan het voor de ouders en het kind emotioneel belastend zijn.

Wanneer is co-ouderschap geschikt?

Co-ouderschap is geschikt als de ouders in staat zijn om samen te werken en goede afspraken te maken. Het is belangrijk dat beide ouders bereid zijn om hun verantwoordelijkheden gelijkwaardig te delen. Daarnaast is het belangrijk dat het kind zich veilig en op zijn gemak voelt in de omgeving van beide ouders.

Hoe kan co-ouderschap worden vastgelegd?

Als ouders de wederzijdse verwachtingen naar elkaar hebben uitgesproken, is het verstandig om deze op te nemen in het ouderschapsplan. Hierdoor leg je vast wat jullie bedoeling is bij het co-ouderschap. Dit geeft jullie een basis voor de toekomst, bijvoorbeeld als je samen wijzigingen wil doorvoeren. Daarnaast leg je in dit plan ook praktische afspraken vast. Wanneer je samen het gezag over de kinderen deelt, is een ouderschapsplan altijd nodig. Na een echtscheiding is het ouderschapsplan onderdeel van het echtscheidingsconvenant. Ook wanneer je kiest voor co-ouderschap zonder getrouwd te zijn geweest met de andere ouder van je kind(eren), is het verstandig de rechten en plichten van beide co-ouders vastleggen in een ouderschapsplan.

Wat zijn de gevolgen van co-ouderschap?

Co-ouderschap heeft gevolgen voor de verdeling van de zorg, de kosten en de belasting. Bijvoorbeeld:

Belastingen

De Belastingdienst hanteert een eigen definitie bij co-ouderschap. Het maakt voor de Belastingdienst niet uit of je regeling co-ouderschap noemt of wat jij verstaat onder het co-ouderschap. Het is wel goed om te weten wat volgens de Belastingdienst wordt verstaan onder een co-ouderschapsregeling, want die beoordeelt of je recht hebt op inkomensafhankelijke combinatiekorting. Deze korting kan jij mogelijk als co-ouder ook krijgen als jullie kind niet op jouw adres staat ingeschreven.

Kosteneisen

Bij co-ouderschap delen ouders de kosten en de zorg- en opvoedingstaken vrijwel gelijk. Dit betekent dat als jouw draagkracht groter is dan die van je (ex-)partner, jij ook meer betaalt. Bij co-ouderschap zorgen jullie evenveel voor de kinderen, waardoor jullie je kind(eren) allebei evenveel ziet opgroeien. Daarbij dragen jullie samen de verantwoordelijkheden, op zowel praktisch als financieel niveau. Tot slot nemen jullie belangrijke beslissingen gezamenlijk voor of over jullie kind(eren).

Wat als co-ouderschap niet werkt?

Soms kan co-ouderschap niet werken, bijvoorbeeld als de situatie van de ouders te gespannen is of als er sprake is van een psychische aandoening of verslavingsproblemen bij een van de ouders. In zo’n geval kan de rechter beslissen dat co-ouderschap niet het juiste is, en kan er een andere omgangsregeling worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld een situatie zijn waarin de kinderen vooral bij de moeder wonen, terwijl de vader bezoekrecht heeft.

Conclusie

Co-ouderschap is een vorm van gezamenlijk opvoeden waarbij ouders samen beslissingen nemen over de zorg en opvoeding van hun kinderen. Het is geen wettelijke verplichting, maar een overeengekomen regeling tussen ouders. De term "co" in co-ouderschap verwijst naar het feit dat beide ouders gelijkwaardig betrokken zijn bij de zorg en opvoeding van hun kind. De invulling van co-ouderschap kan variëren, afhankelijk van de situatie van de ouders en het belang van het kind. Co-ouderschap heeft voordelen zoals het behouden van een sterke band met beide ouders, maar ook nadelen zoals logistieke uitdagingen en emotionele belasting. Het is belangrijk dat ouders goed met elkaar kunnen communiceren en samenwerken om een werkbare verdeling te vinden die aansluit bij de behoeften van het kind en de mogelijkheden van beide ouders.

Wat betekent het woord "co" in co-ouderschap?

Inleiding