Bijzonder verlof in de kinderopvang: regels, situaties en praktische toepassing
juli 15, 2025
De kinderopvang speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge kinderen. In bepaalde situaties kan het noodzakelijk zijn dat een kind gebruikmaakt van kinderopvang vanwege sociaal-medische redenen. Dit artikel biedt een overzicht van de sociaal medische indicatie (SMI) voor kinderopvang, de aanvraagprocedure, de rol van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD), en de financiële aspecten. De informatie is gebaseerd op de beschikbare regelgeving en richtlijnen.
Wat is een Sociaal Medische Indicatie?
Een sociaal medische indicatie (SMI) wordt afgegeven wanneer kinderopvang noodzakelijk is voor een goede en gezonde ontwikkeling van een kind, of wanneer een ouder tijdelijk niet in staat is om de verzorging op zich te nemen. Dit kan het geval zijn bij crisissituaties, psychische problemen, of andere omstandigheden die de thuissituatie instabiel maken. De inzet van kinderopvang in deze gevallen is tijdelijk en gericht op het stabiliseren van de thuissituatie en het werken aan een structurele oplossing. Het belang van het kind staat hierbij centraal.
Wanneer is een SMI noodzakelijk?
Een SMI kan worden overwogen in verschillende situaties, waaronder:
- Wanneer de veiligheid van het kind in gevaar is.
- Wanneer kinderopvang noodzakelijk is voor een goede en gezonde ontwikkeling van het kind.
- Wanneer er sprake is van een crisissituatie waardoor de ouder tijdelijk niet in staat is de verzorging op zich te nemen.
- Wanneer een medische of sociale noodzaak dit vereist, bijvoorbeeld vastgesteld door een jeugdarts of procescoördinator sociaal domein.
Het is belangrijk te benadrukken dat de SMI een vangnet is, en dat voorliggende voorzieningen zoals peuteropvang, VVE (voor- en vroegschoolse educatie), het eigen sociale netwerk, of andere vormen van hulp eerst moeten worden onderzocht.
De Aanvraagprocedure
De aanvraag voor een SMI verloopt via de gemeente. Ouders dienen een aanvraagformulier in te dienen, inclusief relevante bijlagen. Een belangrijk document is het advies voor SMI, vaak afgegeven door de GGD of een procescoördinator sociaal domein. Dit advies bevat minimaal de naam en geboortedatum van het kind, het aantal benodigde dagdelen per week, de periode waarvoor de indicatie geldt (met een maximum van 6 maanden), en de startdatum.
De gemeente beoordeelt de aanvraag en voert een onderzoek uit, vaak in de vorm van een keukentafelgesprek. Tijdens dit gesprek wordt de identiteit van de ouders en het kind gecontroleerd. Na beoordeling ontvangt de ouder een beschikking met daarin de geldigheidsduur van de indicatie, het aantal benodigde uren kinderopvang per week, het percentage van de kosten dat de ouder moet betalen, en een onderbouwing voor de beslissing. Een kopie van de beschikking wordt gedeeld met de kinderopvanglocatie.
De Rol van de GGD
De GGD speelt een belangrijke rol bij de SMI. Zij kunnen een advies afgeven voor de indicatie, en controleren de kwaliteit van de kinderopvanglocaties. De GGD voert inspecties uit om te beoordelen of de opvang veilig, gezond en pedagogisch verantwoord is. Deze inspecties kunnen onaangekondigd plaatsvinden. De GGD beoordeelt de pedagogische kwaliteit, veiligheid en gezondheid, personeelsdossiers en oudercommunicatie.
Na een inspectie adviseert de GGD de gemeente over de toelating van de opvanglocatie tot het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). De gemeente neemt dit advies in de meeste gevallen over, maar kan hier wettelijk van afwijken. Een positief GGD-advies is essentieel voor het verkrijgen van een SMI.
De GGD heeft recentelijk een nieuw ondersteuningsportaal gelanceerd voor toezicht op kinderopvang, met informatie voor zowel toezichthouders als opvanglocaties.
Financiële Aspecten
De kosten van kinderopvang bij een SMI worden gedeeltelijk vergoed door de gemeente. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van het inkomen van de ouders. Ouders betalen een eigen bijdrage, die wordt berekend aan de hand van de kinderopvangtoeslagtabel van de Belastingdienst. De gemeente betaalt het resterende bedrag rechtstreeks aan de kinderopvangorganisatie.
Het is belangrijk te weten dat de vergoeding beperkt is tot een bepaald uurtarief, vastgesteld door de Belastingdienst. Kosten die boven dit tarief uitkomen, komen voor rekening van de ouders. Ouders die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag, kunnen een inkomensafhankelijke gemeentelijke vergoeding aanvragen.
Specifieke Situaties
Voor peuters met een VVE-indicatie (voor- en vroegschoolse educatie) gelden speciale regelingen. Ouders met recht op kinderopvangtoeslag kunnen de toeslag aanvragen bij de Belastingdienst. Ouders zonder recht op kinderopvangtoeslag kunnen een vergoeding aanvragen voor twee dagdelen bij de gemeente. Deze peuters kunnen gebruikmaken van een gecertificeerd VVE-programma, bestaande uit een totaalaanbod van 960 uur over 1,5 jaar.
Eisen aan Kinderopvanglocaties
Kinderopvanglocaties die SMI-kinderen opvangen, moeten aan bepaalde eisen voldoen. Zij moeten geregistreerd zijn in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) en voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen. De GGD houdt toezicht op de kwaliteit van de opvang en beoordeelt of de locatie aan alle eisen voldoet.
Bij de aanvraag voor registratie in het LRK moet de opvanglocatie onder andere een inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KVK), een pedagogisch beleidsplan en een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor alle medewerkers overleggen.
Mazelen en Kinderopvang
Gezien de recente uitbraak van mazelen is het belangrijk om extra alert te zijn. Kinderen met mazelen mogen niet naar de kinderopvang. Broertjes en zusjes van kinderen met mazelen mogen evenmin naar de kinderopvang tot de incubatietijd voorbij is. Ouders moeten bij een vermoeden van mazelen direct contact opnemen met de huisarts en de pedagogisch medewerker informeren. De GGD geeft advies op maat bij mazelen op een kinderopvanglocatie. Er is een initiatiefwet ingediend om kinderen die niet zijn gevaccineerd te kunnen weren bij de kinderopvang, wanneer de vaccinatiegraad onder de 92% daalt.
Verplichtingen van Ouders
Ouders die gebruikmaken van kinderopvang op basis van een SMI, hebben de verplichting om volledig in te zetten op het verkorten van de periode en het aantal uren kinderopvang. De vergoeding is tijdelijk en bedoeld om de ouder te ontlasten en te werken aan een structurele oplossing voor de thuissituatie.
Conclusie
De sociaal medische indicatie voor kinderopvang is een belangrijke voorziening voor gezinnen die tijdelijk ondersteuning nodig hebben. De aanvraagprocedure verloopt via de gemeente, met een belangrijke rol voor de GGD bij het afgeven van advies en het toezicht op de kwaliteit van de opvang. De financiële aspecten zijn complex, maar de gemeente biedt een inkomensafhankelijke vergoeding om de kosten van kinderopvang te beperken. Het is essentieel dat ouders zich goed informeren over de mogelijkheden en verplichtingen, en dat kinderopvanglocaties aan alle wettelijke eisen voldoen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
