Stevig Ouderschap: Huisbezoeken als ondersteuning voor jonge ouders

Stevig Ouderschap is een programma dat gericht is op het bieden van ondersteuning aan jonge ouders in de eerste jaren van hun kind. Het programma richt zich op het vergroten van het zelfvertrouwen van ouders, het versterken van het sociale netwerk en het aanbieden van een positieve en veilige opvoeding. Een van de kernpunten van het programma zijn de huisbezoeken van een gespecialiseerde jeugdverpleegkundige, die zowel tijdens de zwangerschap (prenataal) als na de geboorte (postnataal) worden gegeven. Deze bezoeken vormen een cruciale ondersteuning voor ouders die met bepaalde risicofactoren te maken hebben, zoals een belaste jeugd, tekortkomingen in het sociale netwerk of persoonlijke problemen.

Aanbesteding en doelstellingen

Stevig Ouderschap wordt aangeboden in een toenemend aantal gemeenten en is onderdeel van het actieprogramma Kansrijke Start. Het programma richt zich op kwetsbare (aanstaande) ouders en gezinnen, ongeacht waar ze wonen. De kern van het programma bestaat uit huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige, die zowel tijdens de zwangerschap als na de geboorte van het kind plaatsvinden. De doelstelling van het programma is het voorkomen van opvoedproblemen en kindermishandeling door ouders te helpen hun eigen kracht te ontwikkelen en betere opvoedvaardigheden op te doen.

Prenatale en postnatale huisbezoeken

Stevig Ouderschap wordt in twee fasen aangeboden: prenataal en postnataal. Tijdens de prenatale fase zijn er vier huisbezoeken, die gericht zijn op het bespreken van de verwachtingen en uitdagingen van het ouderschap, het sociale netwerk, praktische voorzieningen, de gezonde leefstijl en het voorbereiden op het ouderschap. De postnatale fase begint direct na de geboorte en bestaat uit zes tot tien huisbezoeken, afhankelijk van de situatie van het gezin. Deze bezoeken duren ongeveer 90 minuten en bieden ouders de ruimte om vragen te stellen over de verzorging en opvoeding van hun kind, hun achtergrond te bespreken en hun verwachtingen en uitdagingen te delen.

De jeugdverpleegkundige luistert naar de ouders, denkt met hen mee en geeft eventueel advies. De gesprekken vinden plaats bij de ouders thuis, waardoor de interventie is afgestemd op hun eigen behoeften en context. De huisbezoeken zijn gericht op het vergroten van het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van de ouders, evenals het versterken van hun sociale netwerk. Er wordt aandacht besteed aan de verwachtingen en uitdagingen van het ouderschap, de opvoeding en de relatie tussen de ouders. De jeugdverpleegkundige bespreekt de jeugd van de ouders, hun huidige situatie en de gezondheid van de baby. Het doel is om ouders te helpen een positieve en veilige opvoeding te bieden en te leren omgaan met tegenslagen.

Ondersteuning en ontwikkeling van de ouders

Stevig Ouderschap is gericht op het helpen van ouders bij het opbouwen van hun eigen kracht en het leren omgaan met de uitdagingen van het ouderschap. De jeugdverpleegkundige helpt ouders bij het vergroten van hun sociale netwerk en het opstellen van een plan om hun wensen werkelijkheid te laten worden. Ook wordt er aandacht besteed aan de ontwikkeling van het kind, waarbij de jeugdverpleegkundige tips geeft over hoe ouders hun kind optimaal kunnen begeleiden. Hierdoor ontwikkelt de ouder zichzelf ook, en wordt er aandacht besteed aan de positieve ontwikkeling van het kind.

De jeugdverpleegkundige stelt tijdens de bezoeken ook vragen over de jeugd van de ouders, hun huidige situatie en de gezondheid van het kind. Dit helpt bij het bepalen van de juiste ondersteuning die nodig is. Ook wordt er aandacht besteed aan de overgang van partner- naar ouderschap, wat een veelvoorkomend onderwerp is tijdens de bezoeken. De jeugdverpleegkundige geeft hierbij ook tips over hoe ouders met deze overgang om kunnen gaan.

Uitvoering en financiële ondersteuning

Stevig Ouderschap wordt uitgevoerd door de GGD en is onderdeel van het programma Kansrijke Start. De interventie wordt gefinancierd via de gemeentelijke bijdrage, en de (te verwachten) inzet is vooraf te berekenen. De wetenschappelijke onderbouwing van het programma is goed, en er zijn verschillende studies die de effectiviteit van Stevig Ouderschap bevestigen. Uit onderzoek blijkt dat jeugdigen waarvan de ouders meededen zich lichamelijk en sociaal-emotioneel beter ontwikkelen. Ouders geven aan dat zij door Stevig Ouderschap de ontwikkeling van hun jeugdige beter begrijpen en hun gezin daardoor meer in balans is. Ook hebben ze meer vertrouwen in zichzelf als ouder.

Aanmelding en beschikbaarheid

Om deel te nemen aan Stevig Ouderschap is een aanmelding nodig. De aanmelding kan plaatsvinden via het aanmeldpunt van de GGD, en er is geen professionele verwijzer nodig als familie of partner de ouder aanmeldt. De beschikbaarheid van het programma kan per gemeente variëren, en een overzicht van de gemeenten waar het programma beschikbaar is, is te vinden op de website van Stevig Ouderschap. Het programma is gratis aangeboden door het Centrum voor Jeugd en Gezin, zowel tijdens de zwangerschap als na de geboorte van het kind.

Ondersteuning voor kwetsbare gezinnen

Stevig Ouderschap richt zich op gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0 tot 2,5 jaar, waarbij sprake is van een of meerdere risicofactoren. Deze factoren omvatten een belastende voorgeschiedenis, persoonlijke problemen, onvoldoende steunende context en/of een verzwaarde opvoeding. De signalering van deze gezinnen gebeurt middels een vragenlijst die na de geboorte van het kind wordt aangeboden. Deze vragen richten zich op bekende risico’s voor opvoedingsproblematiek, zoals jeugdervaringen met mishandeling, persoonlijke problemen en sociale isolatie. Ook kan de jeugdverpleegkundige tijdens het reguliere consultatiebureaubezoek signaleren of een gezin in aanmerking komt voor de extra ondersteuning.

Conclusie

Stevig Ouderschap is een waardevol programma dat extra ondersteuning biedt aan kwetsbare gezinnen in de eerste jaren van het ouderschap. De interventie bestaat uit prenatale en postnatale huisbezoeken van een gespecialiseerde jeugdverpleegkundige, die helpt bij het vergroten van het zelfvertrouwen van ouders, het versterken van het sociale netwerk en het aanbieden van een positieve en veilige opvoeding. Het programma is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en heeft een positief effect op de ontwikkeling van kinderen en hun ouders. Het is een belangrijke investering in de toekomst en een waardevolle ondersteuning voor ouders die hier baat bij hebben.

Bronnen

1. Stevig Ouderschap: extra steun voor ouders in kwetsbare situatie
2. Stevig Ouderschap: huisbezoeken als ondersteuning voor jonge ouders
3. Stevig Ouderschap: wat houden de huisbezoeken in?
4. Stevig Ouderschap: voor ouders met kwetsbare situaties
5. Stevig Ouderschap: signalering en interventie
6. Stevig Ouderschap: overzicht en beschikbaarheid
7. Stevig Ouderschap: aanmelding en ondersteuning
8. Stevig Ouderschap: wetenschappelijke onderbouwing
9. Stevig Ouderschap: programma en doelstellingen
10. Stevig Ouderschap: positieve effecten en resultaten
11. Stevig Ouderschap: aanmelding en beschikbaarheid
12. Stevig Ouderschap: programma en uitvoering
13. Stevig Ouderschap: aanbesteding en ondersteuning