Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
De Staatscommissie Herijking Ouderschap, onder voorzitterschap van Aleid Wolfsen, heeft in december 2016 haar rapport “Kind en ouders in de 21ste eeuw” gepresenteerd. Dit rapport bevat een uitgebreid overzicht van de huidige situatie rondom het juridisch ouderschap, het gezag over kinderen, en de mogelijke herziening van regelgevingen die betrekking hebben op de opvoeding en bescherming van kinderen. Het rapport is opgesteld in reactie op de grote veranderingen in de maatschappij, waaronder de toenemende diversiteit in gezinsvormen, de groeiende rol van medische technologieën, en de noodzaak om het belang van het kind in de focus te stellen bij alle besluiten rond ouderschap.
Belang van het kind in de regelgeving
In het rapport van de Staatscommissie wordt duidelijk gemaakt dat het belang van het kind centraal moet staan bij de herziening van de regelgeving rond ouderschap. De komende jaren zijn er grote veranderingen geweest in de samenleving, waardoor het oude model van een traditioneel gezin met vader, moeder en kind steeds minder gangbaar is. In plaats daarvan komen er steeds vaker situaties voor waarin kinderen worden opgevoed door meer dan twee ouders, of waarin een kind niet biologisch verwant is aan beide ouders. Dit vraagt om een herziening van de huidige wetgeving.
De Staatscommissie stelt voor dat het recht op informatie over de ontstaansgeschiedenis van het kind versterkt moet worden. Dit omvat informatie over de biologische ouders van het kind, eventuele donorbijdragen, en de mogelijke bijdrage van de draagmoeder. Daarnaast moet er voorziening worden gemaakt voor het geven van voorlichting aan ouders over het ontstaan van juridisch ouderschap en het tot stand komen van gezag. Dit is van belang, omdat veel ouders niet goed op de hoogte zijn van de procedures en de gevolgen van het erkenning van ouderschap.
Herziening van het ouderschap
De Staatscommissie adviseert ook dat de regelingen rond het tenietgaan van ouderschap, de vernietiging van een erkenning, of de herroeping van een adoptie op verzoek van het kind, herzien moeten worden. Hierbij moet worden gekeken naar de mogelijkheid om de termijnen voor het kind te schrappen en de mogelijke manieren om de ouderschapsband te verbreken te vergroten. Dit is van belang in gevallen waarin de relatie tussen het kind en de ouders ernstig verstoord is en het voortbestaan van die relatie in strijd is met het belang van het kind.
De Staatscommissie stelt ook voor dat de leeftijdsgrens voor het erkenning van ouderschap op te hogen tot de meerderjarigheid, aangezien de huidige regelingen aangeven dat een minderjarige ouder op grond van leeftijd niet automatisch het ouderlijk gezag kan krijgen. Daarnaast wordt aangeraden dat minderjarige vaders die zelf de zorg voor het kind willen nemen, door de rechter kunnen worden verklaard tot meerderjarig, zodat zij het ouderlijk gezag kunnen uitoefenen.
Meerpersoonsgezag en meerouderschap
De Staatscommissie heeft ook aandacht besteed aan het fenomeen van meerpersoonsgezag en meerouderschap. Hierbij gaat het om situaties waarin meer dan twee personen een vorm van gezag over een kind uitoefenen, of waarin een kind meer dan twee juridische ouders heeft. De Staatscommissie adviseert dat deze situaties onder bepaalde voorwaarden juridisch mogelijk gemaakt kunnen worden. Hierbij dient rekening gehouden te worden met het belang van het kind, de positie van de betrokkenen, en de mogelijke complexiteit die hieruit voortvloeit.
De invoering van meerouderschap kan gevolgen hebben voor sociale zekerheidsregelingen, zoals het geboorteverlof, de kinderopvangtoeslag, en het kindgebonden budget. Bovendien moet er een technische aanpassing plaatsvinden in de Basisregistratie Personen (BRP) om de registratie van meer dan twee ouders mogelijk te maken. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met de kosten die hierdoor ontstaan.
Draagmoederschap
De Staatscommissie heeft ook aandacht besteed aan het fenomeen van draagmoederschap. In verschillende landen is de positie van de draagmoeder onvoldoende beschermd, en is er sprake van kinderhandel. De Staatscommissie adviseert daarom dat het wenselijk is om met een regeling te waarborgen dat het traject van draagmoederschap zorgvuldig verloopt, met respect voor de menselijke waardigheid van de betrokkenen. Zij stelt voor om onder strikte voorwaarden een wettelijke regeling voor draagmoederschap in te richten, waarmee wensouders vanaf het tijdstip van geboorte de juridisch ouder van het kind worden.
De voorwaarden die moeten worden nageleefd zijn onder meer: - de mogelijkheid voor het kind om de ontstaansgeschiedenis te achterhalen; - in beginsel genetisch verwantschap van ten minste één wensouder aan het kind; - vrije instemming van de draagmoeder; - dat geldelijk gewin niet de drijfveer mag zijn voor de draagmoeder; - verplichte voorlichting voor wensouders en draagmoeder; - de afspraken tussen de draagmoeder en de wensouders moeten vóór de conceptie ter goedkeuring aan de rechter worden voorgelegd; - de draagmoeder en ten minste een van de wensouders dient in Nederland te wonen.
Beoordeling van de aanbevelingen
Het kabinet heeft veel waardering voor het werk van de Staatscommissie. Net als de Staatscommissie staat bij de beoordeling van de aanbevelingen van de Staatscommissie het belang van het kind voorop. Daarbij neemt het kabinet de zeven kernen van goed ouderschap als uitgangspunt, aangevuld met het belang van een veilige opvoedingssituatie voor het kind. Bij de beoordeling zijn voor het kabinet in het bijzonder de volgende twee uitgangspunten van belang: het belang van het kind bij de vorming van de afstammingsidentiteit en de contact- en omgangsmogelijkheden van het kind met voor hem of haar belangrijke personen, onder wie de andere ouder.
Het kabinet denkt hierbij specifiek aan het belang van de draagmoeder bij zelfbeschikking en de bescherming van personen in een kwetsbare positie. In de belangenafweging stelt het kabinet het belang van het kind voorop.
Conclusie
De Staatscommissie Herijking Ouderschap heeft in haar rapport “Kind en ouders in de 21ste eeuw” een uitgebreid overzicht gegeven van de huidige situatie rondom het juridisch ouderschap, het gezag over kinderen, en de mogelijke herziening van regelgevingen die betrekking hebben op de opvoeding en bescherming van kinderen. Het rapport benadrukt het belang van het kind bij alle besluiten rond ouderschap en adviseert een herziening van de regelgevingen om rekening te houden met de toenemende diversiteit in gezinsvormen en de groeiende rol van medische technologieën.
De aanbevelingen van de Staatscommissie zijn gericht op het versterken van het belang van het kind, het verbeteren van de bescherming van de draagmoeder, en het mogelijk maken van meerouderschap en meerpersoonsgezag onder bepaalde voorwaarden. Het kabinet heeft veel waardering voor het werk van de Staatscommissie en stelt het belang van het kind centraal bij de beoordeling van de aanbevelingen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
