Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
De kinderopvangsector ondergaat significante veranderingen met de implementatie van de nieuwe CAO Kinderopvang, die loopt van 1 januari 2025 tot en met 31 december 2026. Deze CAO heeft gevolgen voor zowel de arbeidsvoorwaarden van de medewerkers als voor de kosten van kinderopvang voor ouders. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste aspecten van de nieuwe CAO, gebaseerd op beschikbare informatie, en richt zich specifiek op de impact voor ouders.
De totstandkoming van de nieuwe CAO Kinderopvang 2025-2026 is het resultaat van onderhandelingen tussen de werkgeversorganisaties BK, BMK en BVOK en de werknemersorganisaties CNV en FNV. De CAO is uitgewerkt in volledige teksten en is beschikbaar voor inzage (2). Het proces is niet zonder uitdagingen verlopen, met eerdere onderbrekingen in de onderhandelingen vanwege meningsverschillen over loonafspraken (7). Uiteindelijk is er een akkoord bereikt dat gericht is op het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden, het verlagen van de werkdruk en het investeren in de kwaliteit van de kinderopvang (3, 4).
Een van de meest directe gevolgen van de nieuwe CAO voor ouders is een verwachte stijging van de uurtarieven voor kinderopvang in 2026. Om de stijgende loonkosten als gevolg van de CAO-afspraken te dekken, wordt een tariefstijging van 6 tot 7 procent verwacht (5). Deze stijging is noodzakelijk om de tarieven in de sector te laten meegroeien met de afgesproken loonverhogingen. De bruto jaarloonstijging voor medewerkers bedraagt in 2025 4,39% en in 2026 3,98% (5). Voor medewerkers die nog niet aan het einde van hun salarisschaal zitten, kan de stijging zelfs oplopen tot gemiddeld 6,97% in 2025 en 6,55% in 2026, resulterend in een totale bruto jaarloonstijging van ongeveer 13,98% over 2026 ten opzichte van 2024 (5).
Het is belangrijk op te merken dat er geen indexatie van de uurtarieven vanuit het kabinet Schoof wordt verwacht (5). Dit betekent dat de volledige last van de loonstijgingen op de kinderopvangorganisaties komt te liggen, wat resulteert in de verwachte tariefstijging voor ouders.
De mogelijke tariefstijgingen kunnen de toegankelijkheid van kinderopvang voor gezinnen met een laag inkomen negatief beïnvloeden (1). Kinderopvang is juist voor deze kinderen van toegevoegde waarde, omdat zij een groter risico op ontwikkelingsachterstanden hebben (1). Er is voorschoolse educatie (VE) beschikbaar om de ontwikkeling van deze kinderen te versterken en kansengelijkheid te bevorderen (1). Gemeenten kunnen gezinnen met een Sociaal Medische Indicatie (SMI) tijdelijk ontlasten door een tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang te bieden (1). In sommige gevallen kan de gemeente ook de eigen bijdrage van 4 procent vergoeden, bijvoorbeeld bij scholing of re-integratie (1).
De druk op de kinderopvanglocaties is hoog, en het is raadzaam om zo vroeg mogelijk in te schrijven (6). Vooral op de meest gewilde dagen – maandag, dinsdag en donderdag – hanteren veel opvanglocaties wachtlijsten (6). Broertjes en zusjes van al geplaatste kinderen krijgen vaak voorrang (6). Ook voor buitenschoolse opvang (BSO) geldt dat de groepen vol zitten en er gewerkt wordt met wachtlijsten (6). Inschrijving voor BSO kan vaak al vanaf het tweede levensjaar, afhankelijk van de opvanglocatie, en is vaak gekoppeld aan de basisschoolkeuze (6).
De nieuwe CAO richt zich niet alleen op financiële aspecten, maar ook op het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden en de kwaliteit van de kinderopvang. Er start een pilot rond een kortere werkweek, met als doel de werkdruk te verlagen, de deeltijdfactor te verhogen en medewerkers te behouden (3). Werkgevers maken duidelijke afspraken over agressie-incidenten en nazorg (3). Het meldpunt voor CAO-naleving wordt beter vindbaar en actiever ingezet (3).
Verder worden er projecten uitgevoerd om het functiehuis te verbeteren, de kwalificatie-eisen te vereenvoudigen, de medezeggenschap te vergroten, verlofvormen te vereenvoudigen, gezond roosteren te bevorderen en de CAO in drie lagen te redigeren (4). Er wordt ook gewerkt aan een pedagogische module voor andersgekwalificeerden in de BSO (4).
In de kinderopvang is het van belang om cultuursensitief te werken en rekening te houden met de verschillen in opvoeding en gewoonten tussen kinderen en ouders (9). Kinderen groeien op in verschillende culturen en gezinnen, wat hun gedrag en verwachtingen beïnvloedt. Het is belangrijk om wederzijds begrip te creëren en open te staan voor verschillende opvoedingsstijlen (9). Sommige kinderen zijn gewend om zelf keuzes te maken, terwijl anderen wachten op instructies. Ook in de omgang met regels en dagelijkse gewoontes zijn er verschillen (9). Een goede samenwerking met ouders is essentieel, waarbij rekening wordt gehouden met hun verwachtingen en behoeften (9).
De CAO Kinderopvang 2025-2026 geldt in eerste instantie voor de werkgevers die zijn aangesloten bij BK, BMK of BVOK (14). Om de CAO bindend te maken voor de hele kinderopvangbranche, moet deze algemeen verbindend verklaard (AVV) worden door de overheid (8, 14). Een AVV gaat niet met terugwerkende kracht in, maar geldt pas vanaf het moment dat deze in de Staatscourant is gepubliceerd (8). De CAO is een standaard CAO, wat betekent dat er in principe niet van mag worden afgeweken, zelfs niet in het voordeel van de werknemer, met enkele specifieke uitzonderingen (12).
De FNV heeft het kabinet opgeroepen om te investeren in de kinderopvang en de stelselherziening op een verantwoorde manier te benutten, met name door te investeren in de medewerkers (11). Er is behoefte aan transparantie en verantwoording in de sector, om ervoor te zorgen dat het publieke geld terechtkomt bij degenen die het nodig hebben: de medewerkers (11). De politiek is zich bewust van de uitdagingen in de kinderopvang en heeft aandacht besteed aan de stelselherziening in een commissiedebat (7). Er wordt gezocht naar oplossingen om de kinderopvang toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden (11).
De nieuwe CAO Kinderopvang 2025-2026 brengt significante veranderingen met zich mee voor de sector, met gevolgen voor zowel de arbeidsvoorwaarden van de medewerkers als de kosten van kinderopvang voor ouders. De verwachte stijging van de uurtarieven kan de betaalbaarheid voor gezinnen met een laag inkomen in gevaar brengen, maar er zijn mogelijkheden voor gemeentelijke ondersteuning. De CAO richt zich ook op het verbeteren van de kwaliteit van de kinderopvang door te investeren in de arbeidsvoorwaarden en de professionalisering van de medewerkers. Het is belangrijk voor ouders om zich tijdig in te schrijven en op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de sector.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet