Pleegouder Worden: Een Uitgebreide Gids voor Potentiële Pleegouders

Het worden van een pleegouder is een diepgaande en verantwoordelijke stap. Veel mensen overwegen dit omdat ze een verschil willen maken in het leven van een kind dat om verschillende redenen niet bij zijn eigen ouders kan wonen. Maar hoe begin je aan deze weg? Wat zijn de vereisten, en hoe verloopt het proces precies? In dit artikel gaan we dieper in op de stappen en overwegingen die komen kijken bij het worden van een pleegouder, gebaseerd op de beschikbare informatie.

Wat is Pleegzorg en Wat Soort Vormen Bestaan Er?

Pleegzorg is meer dan alleen een tijdelijke onderkomen bieden aan een kind. Het is het bieden van een thuis, een familie, en een veilige plek voor een kind dat het nodig heeft. Het doel van pleegzorg is kinderen te helpen groeien, leren, en zich ontwikkelen, ondanks de moeilijke omstandigheden waarin ze zich bevinden. Het is een actieve rol spelen in het leven van een kind, en dat kan in verschillende vormen [7].

Er zijn verschillende vormen van pleegzorg. Een belangrijk onderscheid is tussen netwerkpleegzorg en bestandspleegzorg [7]. Bij netwerkpleegzorg wordt een kind geplaatst bij familie, vrienden of andere bekenden. Deze vorm heeft de voorkeur, omdat het kind zo in een vertrouwde omgeving kan blijven. In 2023 was bijna de helft (46%) van alle pleegzorgplaatsingen een netwerkplaatsing [3]. Bij bestandspleegzorg wordt een kind geplaatst bij pleegouders die niet direct bekend zijn met het kind of diens familie.

Naast deze vormen, kan pleegzorg ook op verschillende tijdscales worden ingezet. Zo bestaat er weekendpleegzorg, waarbij een kind alleen in het weekend en in vakanties bij een pleeggezin verblijft [3]. Dit biedt een alternatief voor kinderen die de meeste tijd thuis bij hun ouders kunnen blijven, maar die tijdelijk extra zorg of een andere omgeving nodig hebben.

Waarom Pleegouders Nodig Zijn en Welke Rol Zij Spelen

De vraag naar pleegouders is hoog en het aanbod is vaak ontoereikend, vooral als het gaat om specifieke achtergronden of locaties [3]. Een tekort aan pleegouders heeft directe gevolgen voor kinderen. Er is bijvoorbeeld sprake van een tekort aan islamitische pleeggezinnen, wat het voor kinderen uit een vergelijkbare achtergrond moeilijker maakt om een geschikte pleeggezin te vinden [3].

Pleegouders kunnen een enorme verschil maken in het leven van een kind. Door meer pleegouders aan te trekken, is er meer ruimte om op zoek te gaan naar een gezin dat past bij de specifieke behoeften van een kind, zoals culturele of religieuze overeenkomsten [3]. Het behoud van dit stukje identiteit is voor kinderen heel belangrijk. Een pleeggezin in de buurt biedt ook mogelijkheden om familiebanden te behouden, zodat het kind in contact blijft met zijn eigen familie, zijn taal blijft spreken, en misschien zelfs meegenomen kan worden naar religieuze of culturele bijeenkomsten [3].

Pleegouders bieden niet alleen een veilige en stabiele omgeving, maar ook liefde, geborgenheid en een hechte band, die vaak zo nodig zijn [4]. “Warmte, geborgenheid, veiligheid en een hechte band zijn net de dingen waar een kind het meeste nood aan heeft”, aldus Bettina Geens, een pleegmoeder [4]. Het is belangrijk dat pleegouders zich niet laten afschrikken door het feit dat een pleegkind mogelijk ooit weer moet vertrekken. Doe je dat wel, dan zal een kind dat voelen en zal er een heel groot en belangrijk deel van de voedingsbodem om warm en veilig te kunnen opgroeien, ontbreken [4].

De rol van pleegouders is dan ook essentieel in de Nederlandse jeugdzorg: zij bieden een veilige en stabiele omgeving aan kinderen die, om verschillende redenen, niet thuis kunnen wonen [7]. Pleegouders spelen een actieve rol in het leven van een kind, wat kan variëren van een paar dagen per maand bij weekendpleegzorg, tot een compleet thuis voor kinderen die langdurig of zelfs permanent in pleegzorg moeten blijven [3].

Basisvoorwaarden om Pleegouder te Worden

Er zijn een aantal basisvoorwaarden die je moet vervullen om in aanmerking te komen voor het worden van een pleegouder [1]:

1. Leeftijd: Je moet minimaal 21 jaar oud zijn [1].
2. Thuissituatie: Je moet een stabiele thuissituatie hebben [1]. Dit betekent dat je in een situatie woont die als veilig en ondersteunend kan worden beschouwd.
3. Verklaring van Geen Bezwaar: Je moet in staat zijn om een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) te verkrijgen van de Raad voor de Kinderbescherming. Dit betekent dat er geen bezwaren zijn tegen jouw achtergrond voor het zorgen voor een pleegkind [1]. Als daar bijvoorbeeld een gewelds- of zedendelict op staat, is dat uiteraard ook een reden om het screeningstraject stop te zetten [6].

Het is belangrijk op te merken dat het voldoen aan deze basisvoorwaarden geen garantie is dat je pleegouder mag worden. De uiteindelijke beslissing wordt genomen door een pleegzorgorganisatie na een uitgebreide screening [7].

Het Traject om Pleegouder te Worden

Het traject om pleegouder te worden is intensief en bestaat uit verschillende stappen. Hier is een overzicht van wat je kunt verwachten [1, 7]:

1. De Pleegoudertest en Informatieavond

Als je nieuwsgierig bent geworden naar pleegouderschap, kun je op de website van Pleegzorg Nederland de pleegoudertest doen [1]. Deze test helpt je inzicht te krijgen of pleegouderschap bij jou past. Daarna kun je ook een informatiepakket aanvragen met alles wat je moet weten over pleegzorg [1]. In dat pakket staat onder andere waar in jouw buurt informatieavonden worden gehouden.

Tijdens een informatieavond leer je meer over wat het betekent om pleegouder te zijn. De avond geeft je een goed beeld van de uitdagingen en mooie momenten die pleegzorg kan bieden [1]. Blijf je enthousiast na deze avond? Dan kun je jezelf aanmelden als aspirant-pleegouder [1].

2. Het Aanmeldingsproces

De eerste stap is het aanmelden bij een pleegzorgorganisatie [7]. Je kunt online informatie vinden en je aanmelden bij een organisatie die bij je past. Het is belangrijk om te kiezen voor een organisatie die je vertrouwt en waar je je prettig bij voelt [7].

3. Het Screeningstraject

Na je aanmelding begint het screeningstraject. Dit is een cruciale stap om te bepalen of je geschikt bent om pleegouder te worden [7]. Het is een intensief proces dat is ontworpen om zowel jou als het kind te beschermen.

Tijdens het screeningstraject worden verschillende aspecten onderzocht, zoals je motivatie, je pedagogische vaardigheden, en je eigen jeugd en opvoeding [6, 7]. Je moet een duidelijke motivatie hebben om pleegouder te worden en bereid zijn om je te verdiepen in de behoeften van een pleegkind [7]. Dit betekent dat je moet openstaan voor trainingen, begeleiding en het werken met de ouders van het kind (indien mogelijk) [7]. Je moet ook basisvaardigheden hebben op het gebied van opvoeden, zoals het kunnen bieden van structuur, veiligheid en liefde aan een kind [7].

Een belangrijk aspect van het screeningstraject is de persoonlijk is de positie van het kind. Daarom gaat het bij huisbezoeken lang niet alleen om wat voor ouder je zou willen zijn, maar ook om wat voor kind je zelf bent geweest, en wat voor ouders je zelf had [6]. "Een pleegkind mag geen last hebben van eventuele trauma's die je zelf hebt gehad," aldus Wilbrink, een psycholoog [6]. Het traject is zo ontworpen dat mensen zelf ook tot de conclusie kunnen komen als het bij hen niet past [6].

4. Inschrijving en Aanbeveling

Inschrijven als pleegouder is gratis, maar wel verplicht [2]. Als je de inschrijving afrondt, dan wordt je aanbevolen als pleegouder. Dit betekent dat je gescreend en getraind bent en klaar bent om als pleegouder te gaan fungeren [1].

Wat Je Moet Weten Over Pleegouderschap

De Intensiteit van Pleegouderschap

Het is belangrijk om je bewust te zijn van de intensiteit van pleegouderschap. Omdat het niet je eigen kind is waar je voor zorgt, is er enorm veel juridisch vastgelegd [4]. “Van de bezoekmomenten tot je kind mee op vakantie nemen: alles moet administratief geregeld worden,” legt Bettina uit, een pleegmoeder [4].

Jeugd en Opvoeding

Een pleegouder moet zich bewust zijn van zijn eigen jeugd en opvoeding. “Je eigen jeugd heeft te maken met wie je nu bent en wat nu je valkuilen zijn, en dat realiseren mensen vaak niet,” zegt Wilbrink, een psycholoog [6]. Tijdens het screeningstraject is het belangrijk om open te communiceren over je eigen jeugd en opvoeding, en eventuele trauma's die je hebt meegemaakt [6].

Juridische Aspecten

Er zijn veel juridische aspecten die je moet overwegen als je pleegouder wilt worden. “Omdat het niet je eigen kind is waar je voor zorgt, is er enorm veel juridisch vastgelegd,” legt Bettina uit [4]. Dit betekent dat er veel bij komt kijken, zoals het regelen van bezoekmomenten en het meenemen van het kind op vakantie [4]. Het is belangrijk om hierover open te communiceren met het pleegkind en de pleegzorgorganisatie [8].

Het Afscheid

Een belangrijk aspect van pleegzorg is het afscheid. Als je alleen in het weekend of een dag per week pleegouder wilt zijn, ben je welkom! [5]. Maar het is ook belangrijk om te beseffen dat een kind mogelijk op een bepaald moment weer moet terugkeren naar zijn eigen ouders, of naar een ander pleeggezin [4]. Dit kan een emotionele tijd zijn voor zowel het kind als de pleegouders [5]. Het is belangrijk om hierover te praten en te zorgen dat iedereen zich begrepen voelt.

Het Openhouden van Contact

Tijdens het verblijf bij een pleegouder of pleeggezin wordt het contact tussen de ouders en het kind wel zoveel mogelijk in stand gehouden [4]. “Er worden in de mate van het mogelijke bezoekmomenten ingelast met de ouders, bezoekjes die al dan niet begeleid worden door de pleegouders of door een begeleider van Pleegzorg Vlaanderen. Hoe vaak een pleegkind contact heeft met de ouders wordt onderling afgesproken, in sommige situaties door de jeugdrechter bepaald” [4].

Dit betekent dat het niet altijd is dat een pleegkind in een compleet nieuwe omgeving terechtkomt, maar vaak is er sprake van een overgangsperiode waarin het contact met de ouders behouden blijft [4]. Dit kan een belangrijke factor zijn voor het welzijn van het kind, omdat het een gevoel van continuïteit en een link naar zijn oude leven behoudt [3].

Wat Pleegouders voor een Kind kunnen Betekenen

Pleegouders kunnen een enorme verschil maken in het leven van een kind. De praktische gevolgen die we hierboven zagen, laten ook heel concreet zien waarom er meer pleegouders nodig zijn [3].

Een Thuis en Familie bieden

Een van de belangrijkste dingen die een pleeggezin kan bieden, is een thuis en een familie. Pleegouders kunnen een kind een veilige en stabiele omgeving bieden, waar hij of zij zich kan ontwikkelen en groeien [7].

Behoud van Identiteit

Een ander belangrijk aspect is het behoud van de identiteit van het kind. Hoe mooi zou het zijn als Emir terecht kan bij islamitische pleegouders? Het behoud van dit stukje identiteit is voor kinderen heel belangrijk [3]. Door te zorgen voor een pleeggezin dat past bij de culturele of religieuze achtergrond van het kind, kunnen pleegouders helpen om het kind zijn identiteit te behouden [3].

Het Behouden van Banden

Het is ook belangrijk om de banden met de familie van het kind te behouden. Een pleeggezin in de buurt biedt misschien ook wel mogelijkheden voor familieleden om Emir af en toe op te halen. Dan kan hij in contact blijven met zijn familie, zijn eigen taal blijven spreken, en misschien kunnen zij hem wel meenemen naar de moskee [3]. Door de banden met de familie te behouden, kan een kind zijn identiteit en zijn gevoel van zichzelf behouden [3].

Een Hechte Band

Een hechte band is cruciaal voor een kind dat in pleegzorg verblijft. “Je mag er als pleegouder dan ook niet voor terugschrikken om je aan een pleegkind te binden, gewoon omdat het ooit weer moet vertrekken. Doe je dat wel, dan zal een kind dat voelen en zal er een heel groot en belangrijk deel van de voedingsbodem om warm en veilig te kunnen opgroeien, ontbreken,” zegt Bettina [4]. Het is belangrijk om te beseffen dat een hechte band met een pleegkind net zo belangrijk is als met je eigen kinderen [4].

De Uitdagingen

Het is ook belangrijk om de uitdagingen van pleegouderschap te beseffen. Er zijn veel mogelijkheden en de ondersteuning is heel fijn. Je kunt goed aangeven waar je behoefte aan hebt – en ook waar je geen behoefte aan hebt. Het is fijn dat er mensen achter je staan en er wordt goed met je meegedacht [5].

Maar het is ook waar dat er weleens ergens tegenaan lopen, maar welk gezin niet? Voor alles is een oplossing! [5]. Het is belangrijk om te beseffen dat pleegzorg geen zaak is om zonder nadenking aan te beginnen [4]. Het is een verantwoordelijke en intensieve taak die alleen geschikt is voor mensen die echt bereid zijn om een verschil te maken in het leven van een kind [3].

Ervaringen van Pleegouders

De Ervaring van Martijn en Aafke

Martijn en Aafke zijn een pleeggezin dat zowel langdurige als weekendopvang biedt. Ze delen hun ervaringen over wat het betekent om pleegouder te zijn.

“In eerste instantie dachten Martijn en Aafke aan vakantie- of weekendopvang. Maar het afscheid bij de eerste opvang tijdens een vakantie viel hen zwaar. ‘Met tranen in de ogen namen we na twee weken opvang afscheid. Toen zeiden we: ‘Dit is toch niet iets voor ons’. Toen hebben we ons aangemeld voor langdurige opvang. En dat past ons als een jas. ‘Wy wolle net oars’,” aldus Martijn [5].

De Ervaring van Dianne

Dianne is een deeltijdpleegouder en deelt hoe ze dit ervaart. “‘De eerste keer dat hij mijn hand pakte… Dat deed me toch wat,’ zegt Dianne, over de vondst van een baby die ze opvangt” [9]. Het is een diepgaande ervaring die toont hoe pleegouders zich emotioneel betrokken kunnen voelen bij de kinderen die ze opvangen [9].

De Ervaring van Joris en Monique

Joris en Monique delen hun ervaring met verschillende vormen van pleegzorg. “‘Pleegzorg en een gevuld leven passen best goed samen!’” [9]. Dit toont aan dat pleegzorg niet per se een beperking is, maar ook een manier kan zijn om een rijk leven te leiden, waarin je een verschil maakt in het leven van een kind [9].

De Belangrijkste Stappen

Stap 1: De Pleegoudertest

Wil je pleegouder worden? Dit zijn de voorwaarden: [1] - Je bent minimaal 21 jaar oud. - Je hebt een stabiele thuissituatie. - Je kunt een Verklaring van Geen Bezwaar krijgen van de Raad voor de Kinderbescherming.

De pleegoudertest helpt je inzicht te krijgen of pleegouderschap bij jou past. Na de test kun je een informatiepakket aanvragen met alles wat je moet weten over pleegzorg [1].

Stap 2: Inschrijving

Inschrijven is gratis, maar wel verplicht. Dat kan via de knop hieronder! [2]

Stap 3: Het Screeningstraject

Het traject is zo ontworpen dat mensen zelf ook tot de conclusie kunnen komen als het bij hen niet past [6]. “Het is fijn dat er mensen achter je staan en er wordt goed met je meegedacht,” zegt Martijn [5].

Stap 4: Het Aanbieden van Een Thuis

Als je het traject succesvol hebt doorlopen, dan kun je een thuis bieden aan een kind dat dat nodig heeft. Het is belangrijk om te beseffen dat dit een grote verantwoordelijkheid is, maar ook een zeer lonende ervaring [7].

Conclusie

Pleegzorg is een essentieel onderdeel van de Nederlandse jeugdzorg. Het biedt een veilige en stabiele omgeving aan kinderen die om verschillende redenen niet thuis kunnen wonen [7]. Het worden van een pleegouder is een verantwoordelijke en intensieve taak, maar het kan ook een zeer lonende ervaring zijn [7].

Het traject om pleegouder te worden is uitgebreid en bestaat uit verschillende stappen, waaronder het voldoen aan basisvoorwaarden, het doorlopen van een screeningstraject, en het aanbieden van een thuis aan een pleegkind [1, 7]. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de uitdagingen en de beloningen van pleegouderschap [4, 5].

Als je overweegt om pleegouder te worden, neem dan contact op met een pleegzorgorganisatie bij jou in de buurt voor meer informatie [8]. Zij kunnen je alles vertellen over het proces, de vereisten en de mogelijkheden [8]. Pleegouderschap is een grote verantwoordelijkheid, maar het kan ook een zeer lonende ervaring zijn. Het is een manier om een verschil te maken in het leven van een kind dat dat nodig heeft [3].

Bronnen

Source 1
Source 2
Source 3
Source 4
Source 5
Source 6
Source 7
Source 8
Source 9