Recht op ouderschap in België: Wat ouders moeten weten

De komst van een kind verandert het leven van ouders op veel manieren. Daarnaast zijn er ook rechtskundige aspecten die van belang zijn, zoals het recht op ouderschap. In België is het recht op ouderschap een fundamenteel recht dat zowel voor de biologische ouders als voor adoptieouders van toepassing is. Dit artikel bespreekt het recht op ouderschap in België, inclusief de voorwaarden, het verschil met andere landen, en de praktijk daarvan in het onderwijs en de zorg.

Wat is het recht op ouderschap?

Het recht op ouderschap in België is een vorm van thematisch verlof dat ouders toegestaan wordt om hun loopbaan tijdelijk te onderbreken of te verminderen, zodat ze meer tijd kunnen doorbrengen met hun kind. Dit verlof is bedoeld voor kinderen tot een bepaalde leeftijd, namelijk 12 jaar. Voor kinderen met een fysieke of mentale beperking is de leeftijdsgrens 21 jaar. Het ouderschapsverlof is een persoonlijk recht, wat betekent dat elk van de ouders afzonderlijk het recht heeft om het verlof op te nemen, ook al is de partner het niet.

Het ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen. De meest gangbare vormen zijn voltijds, halftijds, 1/5e of 1/10e verlof. De duur van het verlof varieert afhankelijk van de gekozen vorm. Voor een voltijds verlof is maximaal 4 maanden toegestaan, voor een halftijds verlof 8 maanden, voor een 1/5e verlof 20 maanden en voor een 1/10e verlof 40 maanden. Deze periodes kunnen flexibel worden opgenomen, mits het kind de leeftijd van 12 jaar niet heeft bereikt (of 21 jaar bij een beperking).

Wie heeft het recht op ouderschap?

Om het recht op ouderschap te kunnen nemen, moet je een werknemer zijn in loondienst, tewerkgesteld bij een werkgever onderworpen aan het Belgische recht, en ontvang je een loon waarop sociale bijdragen worden betaald voor de RSZ, met inbegrip van bijdragen voor de werkloosheid. Daarnaast moet er een verwantschapsband zijn met het kind voor wie er een volledige of gedeeltelijke onderbreking van de prestaties wordt gevraagd.

De volgende personen hebben recht op ouderschapsverlof: - De biologische moeder en de wettelijke vader van het kind. - De persoon die het kind heeft erkend, waardoor de afstamming langs vaderszijde vaststaat. - De echtgenote of de partner van de biologische moeder van het kind die meemoeder is geworden. - De adoptieouders.

Beide wettelijke ouders of adoptieouders kunnen voor hetzelfde kind ouderschapsverlof nemen. Elk van de twee ouders heeft recht op ouderschapsverlof voor hetzelfde kind.

Wat zijn de voorwaarden voor ouderschap?

Om het recht op ouderschap te kunnen nemen, moet je voldoen aan de toegangsvoorwaarden. Deze zijn als volgt: - Je moet een werknemer zijn in loondienst, tewerkgesteld bij een werkgever onderworpen aan het Belgische recht. - Je moet een loon ontvangen waarop sociale bijdragen worden betaald voor de RSZ, met inbegrip van bijdragen voor de werkloosheid. - Er moet een verwantschapsband zijn met het kind voor wie er een volledige of gedeeltelijke onderbreking van de prestaties wordt gevraagd. - Het kind moet nog niet 12 jaar zijn (of 21 jaar bij een beperking). - Je moet bewijzen dat het kind in jouw gezin woont en dat het een biologisch kind is of een adoptiekind.

Wat is de betekenis van ouderschap in het onderwijs?

In het onderwijs is het recht op ouderschap van belang, omdat ouders vaak meer tijd moeten doorbrengen met hun kind om hun opvoeding en onderwijs te ondersteunen. Dit kan leiden tot een betere samenwerking tussen ouders en school, wat op zijn beurt kan bijdragen aan een betere leerprestatie van het kind.

Het ouderschapsverlof kan ook worden gebruikt om de opvoedingsstijl van de ouders aan te passen aan de behoeften van het kind. Dit kan leiden tot een betere balans tussen werk en gezin, wat op zijn beurt kan bijdragen aan een betere mentale gezondheid van de ouders en het kind.

Wat zijn de gevolgen van ouderschap?

Het recht op ouderschap heeft verschillende gevolgen voor de ouders en het kind. Enerzijds kan het leiden tot een betere balans tussen werk en gezin, wat op zijn beurt kan bijdragen aan een betere mentale gezondheid van de ouders en het kind. Anderzijds kan het ook leiden tot financiële onzekerheid, aangezien het ouderschapsverlof betaald is, maar het bedrag lager is dan het normale loon.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat het ouderschapsverlof niet automatisch wordt toegekend. Je moet dit eerst aanvragen bij de RVA en de werkgever informeren. De aanvraag voor 1/10e verlof vereist wel altijd het akkoord van de werkgever.

Verschillen met andere landen

Het recht op ouderschap in België verschilt van dat in andere landen. In Zweden, België en Australië is co-ouderschap namelijk al als prioritair model ingevoerd. In Zweden blijkt dat co-ouderschap niet leidt tot meer communicatie en samenwerking tussen ouders. Het leidt ook niet tot het beheersen van conflicten tussen ouders. In België stond in de wet dat verblijfsco-ouderschap bij uitstek moest worden onderzocht in geval van onenigheid tussen scheidende ouders. Dit staat haaks op het feit dat samen opvoeden een zekere inspanning vraagt van de ouders om afspraken te maken en samen beslissingen te nemen.

In Australië is co-ouderschap niet langer een prioritair model, maar wordt er meer rekening gehouden met de bescherming van het kind tegen blootstelling aan geweld. Dit verschil in opvattingen over co-ouderschap kan leiden tot verschillen in de praktijk van ouderschap in verschillende landen.

Samenvatting

Het recht op ouderschap in België is een belangrijk recht dat zowel voor de biologische ouders als voor de adoptieouders van toepassing is. Het verlof is bedoeld voor kinderen tot een bepaalde leeftijd en kan op verschillende manieren worden opgenomen. De voorwaarden zijn duidelijk geregeld, en het is belangrijk om te weten dat het verlof niet automatisch wordt toegekend, maar moet worden aangevraagd. Het recht op ouderschap heeft verschillende gevolgen voor de ouders en het kind, en kan bijdragen aan een betere balans tussen werk en gezin.

Bronnen

1. Relatie met ouders verbreken in België: Juridische Overwegeningen
2. Wettelijk recht ouderschapsverlof
3. Scheiden in Nederland of België
4. AFAS Open 2021 - Ouderschap- & geboorteverlof België
5. Internationale bevoegdheid in gezag- en omgangszaken
6. Ucerf 7 - Omgangsrecht voor niet-ouders in het Belgische recht
7. Kan mijn ex-zomaar naar België verhuizen zonder co-ouderschap?
8. Ouderschapsverlof - RVA
9. Is ouderschapsverlof betaald in België?
10. Ouderschapsverlof - RVA
11. Een internationale omgangsregeling met uw kinderen: Waarop letten?
12. Wettelijk co-ouderschap als standaard na scheiding niet wenselijk