Ouderschapsverlof: Regelingen, voordelen en nadelen

Ouderschapsverlof is een belangrijke wettelijke regeling die ouders de mogelijkheid biedt om tijdelijk minder te werken en meer tijd door te brengen met hun kind. Het verlof is bedoeld voor ouders die kinderen hebben tot een leeftijd van acht jaar. In dit artikel bespreiden we de regelingen rondom ouderschapsverlof, de voordelen en nadelen, en de toepassing in de praktijk.

Wat is ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is een wettelijke regeling waardoor ouders tijdelijk minder kunnen werken om zich te richten op de zorg voor hun kinderen. Het verlof is bedoeld om ouders de kans te geven om intensiever betrokken te zijn bij de opvoeding van hun kind. Sinds augustus 2022 wordt deel van het ouderschapsverlof gedeeltelijk doorbetaald door het UWV. Dit verlof is geregeld in de Wet arbeid en zorg (Wazo) en is bedoeld om meer tijd door te kunnen brengen met je gezin.

Hoe lang duurt het ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is maximaal 26 keer het aantal uren dat je per week werkt. Dit is voor een fulltimer dus 26 x 36 uur = 936 uur. Het verlof kan flexibel worden opgenomen, zowel aaneengesloten als verdeeld over een periode van maximaal zes maanden. Voor elk kind tot acht jaar heeft de ouder recht op ouderschapsverlof. Bij een tweeling heeft u recht op 2 keer ouderschapsverlof. Het verlof kan worden opgenomen zowel voor een biologisch kind als voor een adoptie- of pleegkind. Het kind moet wel op hetzelfde adres wonen als de ouder en moet worden opgevoed door de ouder.

Betaald en onbetaald ouderschapsverlof

Er zijn twee soorten ouderschapsverlof: betaald en onbetaald. De eerste negen weken van het ouderschapsverlof zijn betaald. Tijdens deze periode krijg je een uitkering van het UWV van 70% van je dagloon (met een maximum van € 290,67 bruto per dag). Je werkgever vraagt de uitkering voor je aan, nadat je het verlof hebt opgenomen. Sommige werkgevers vullen deze uitkering aan tot 100%, afhankelijk van de cao of andere afspraken. Na de eerste negen weken is het ouderschapsverlof onbetaald. Tijdens het onbetaalde deel van het verlof bouw je geen vakantiedagen op.

Voorwaarden voor ouderschapsverlof

Om het ouderschapsverlof te kunnen opnemen, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Je moet de wettelijke ouder zijn of samenwonen met het kind en het opvoeden. Dit geldt ook voor stiefouders, pleegouders of familieleden. Daarnaast moet je minimaal 1 keer het aantal uren van een werkweek aan betaald ouderschapsverlof hebben opgenomen. De ouder of stiefouder moet het verlof opnemen binnen 1 jaar na de geboorte van het kind. Bij een adoptie- of pleegkind moet het verlof worden opgenomen voordat het kind 8 jaar is, en binnen 1 jaar nadat het kind in het gezin is opgenomen.

Ouderschapsverlof voor dga’s

Sinds 2022 mogen ook directeur-grootaandeelhouders (dga’s) onder bepaalde voorwaarden gebruikmaken van het ouderschapsverlof. De belangrijkste voorwaarde om in aanmerking te komen voor ouderschapsverlof is dat je aangesloten bent bij de werknemersverzekeringen (zoals de Ziektewet, WW en WIA). Dit betekent dat je premie afdraagt voor deze verzekeringen, wat niet altijd standaard het geval is voor dga’s. Als je aan deze voorwaarden voldoet, heb je net als werknemers in loondienst recht op maximaal 26 keer je aantal werkuren per week. Als je de eerste 9 weken ouderschapsverlof in het eerste jaar na de geboorte opneemt, kun je net als werknemers in loondienst via het UWV aanspraak maken op een uitkering van 70% van je dagloon.

Voordelen van ouderschapsverlof

Er zijn meerdere voordelen aan ouderschapsverlof. Het belangrijkste voorspunt is dat je meer tijd hebt om je kind te zien opgroeien. De extra tijd kan ervoor zorgen dat je een sterkere band hebt met je kind en voor jezelf zorgen voor een betere werk-privébalans. Veel ouders ervaren minder stress, omdat ze tijdelijk minder werkverplichtingen hebben en meer tijd doorbrengen met hun gezin. Daarnaast geeft ouderschapsverlof je ook flexibiliteit om je werk en gezinsleven te combineren op de manier die het beste bij je past. Je arbeidsovereenkomst blijft ongewijzigd. Neem je ouderschapsverlof op om meer te kunnen genieten van je kind? Dat verandert niets aan je arbeidscontract. Als je ouderschapsverlof is afgelopen, heb je recht op dezelfde functie en hetzelfde aantal werkuren als voor je verlof.

Nadelen van ouderschapsverlof

Er zitten ook enkele nadelen aan ouderschapsverlof. Het belangrijkste nadeel is het financiële aspect. De regeling is gedeeltelijk onbetaald en dat kan financiële consequenties hebben voor je gezin. Zeker als je langer verlof opneemt, moet je je voorbereiden op een lager gezinsinkomen. Mogelijk minder ontwikkeling in je carrière is ook een nadeel. Het tijdelijk terugschroeven van je werkuren kan impact hebben op de ontwikkeling van je carrière. Bijvoorbeeld als het gaat om doorgroeimogelijkheden of bonussen. Verder is er ook het nadeel dat je geen vakantiedagen opbouwt tijdens het onbetaalde deel van het verlof.

Ouderschapsverlof en vakantiedagen

Tijdens het betaald ouderschapsverlof bouw je wel vakantiedagen op. Dit gebeurt over de uren die je opneemt. Bijvoorbeeld, als je 9 weken ouderschapsverlof opneemt in het eerste jaar van je kind, bouw je over die weken vakantiedagen op. De rest van je ouderschapsverlof blijft onbetaald verlof. Je bouwt gedurende het ouderschapsverlof alleen vakantie op over de gewerkte uren. Ook heeft betaald ouderschapsverlof gevolgen voor de vakantietoelage. Die bouw je alleen maar op over het uitbetaalde salaris. Over de salariskorting bouw je geen vakantiegeld op. Wel blijf je volledig pensioen opbouwen.

Ouderschapsverlof en ziekte

Als je tijdens je ouderschapsverlof ziek wordt, loopt de periode van ouderschapsverlof gewoon door. Ook de korting op je salaris loopt de eerste 14 aaneengesloten kalenderdagen door. Daarna wordt je salaris (en de opbouw van de vakantietoelage) weer volledig betaald. De periode van verlof loopt echter gewoon door. In de CAO is geregeld dat er bij ziekte een verzoek om wijziging van het ouderschapsverlof kan worden geweigerd.

Ouderschapsverlof en werkloosheid

Als je werkloos raakt, stopt het betaald ouderschapsverlof op de 1e dag van je werkloosheid. Het is wettelijk gezien mogelijk betaald ouderschapsverlof op te nemen als je (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent. Maar het verlof kan problemen geven bij je re-integratie. De bedrijfsarts of arbodienst kan in eerste instantie adviseren of het verlof de re-integratie in de weg staat.

Ouderschapsverlof en feestdagen

Als je ouderschapsverlof op een feestdag valt, ben je een verlofdag kwijt, ondanks dat je dan sowieso vrij zou zijn geweest. Je kunt proberen om afspraken te maken met je werkgever om dit te voorkomen, maar meestal heb je pech. Ook bij een feestdag kun je geen ouderschapsverlofuren kiezen.

Ouderschapsverlof en meerdere kinderen

Voor meerdere kinderen kun je ouderschapsverlof opnemen. Voor elk kind tot acht jaar heeft de ouder recht op ouderschapsverlof. Bij een tweeling heeft u recht op 2 keer ouderschapsverlof. Voor een meerling is er echter een uitzondering gemaakt. In dat geval heb je recht op betaald ouderschapsverlof voor één kind. Op grond van de Wet Arbeid en Zorg bestaat er voor de meerdere kinderen wel recht op onbetaald ouderschapsverlof.

Conclusie

Ouderschapsverlof is een belangrijke wettelijke regeling die ouders de mogelijkheid biedt om tijdelijk minder te werken en meer tijd door te brengen met hun kind. Het verlof is bedoeld voor ouders die kinderen hebben tot een leeftijd van acht jaar. De regeling biedt zowel voordelen als nadelen, waaronder financiële consequenties en impact op de carrière. Het verlof kan flexibel worden opgenomen, zowel aaneengesloten als verdeeld over een periode van maximaal zes maanden. Het verlof is geregeld in de Wet arbeid en zorg (Wazo) en is bedoeld om meer tijd door te kunnen brengen met je gezin.

Bronnen

1. Manpower: Ouderschapsverlof 2024
2. 24Baby: Ouderschapsverlof
3. Lokale regelgeving: Ouderschapsverlof
4. Rijksoverheid: Ouderschapsverlof
5. UWV: Betaald ouderschapsverlof
6. Rijksoverheid: Wanneer heb ik recht op betaald ouderschapsverlof
7. Noordamadvocaten: Ouderschapsverlof
8. Sazas: Verlofregelingen en subsidies
9. Juridisch loket: Ouderschapsverlof
10. FNV: Ouderschapsverlof
11. P-Direkt: Ouderschapsverlof