Rechten en plichten van ouders bij ouderlijk gezag
juli 1, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis die zowel ouders als kinderen beïnvloedt. Na een scheiding is het van belang dat ouders samenwerken om de opvoeding en verzorging van hun kinderen te regelen. Dit proces wordt vaak ondersteund door specifieke programma’s en trajecten, zoals Ouderschap Na Scheiding (ONS), Begeleide Omgangsregeling (BOR), en Nieuw Ouderschap (NO). Deze programma’s richten zich op het verbeteren van de communicatie tussen ouders, het opstellen van een ouderschapsplan, en het zorgen voor het welzijn van het kind. In dit artikel worden de kernpunten van deze programma’s en de belangrijkste richtlijnen voor ouders en jeugdprofessionals besproken.
Een van de kernpunten van het proces na een scheiding is het opstellen van een ouderschapsplan. Dit is een overeenkomst tussen ouders waarin afspraken worden gemaakt over de verzorging en opvoeding van de kinderen. Het plan bevat onder meer afspraken over het verdelen van de zorg en de opvoeding, de manier waarin ouders informatie uitwisselen, en de kosten van de verzorging en opvoeding. Daarnaast is het verstandig om afspraken op te nemen die belangrijk zijn in de opvoeding, zoals regels over de bedtijd of huiswerk. Bij het opstellen van het ouderschapsplan is het belangrijk om rekening te houden met nieuwe situaties in de toekomst, zoals een nieuwe partner van een ouder. Daarnaast is het van belang dat ouders samenwerken om een oplossing te vinden die voor iedereen acceptabel is. Dit kan leiden tot een stabielere omgeving voor het kind en een betere omgangsregeling.
Ouderschap na scheiding is een traject dat ouders helpt om na een scheiding op een constructieve manier samen te werken in de opvoeding van hun kind. Wanneer een scheiding gepaard gaat met veel strijd, kan overleg moeilijk of zelfs onmogelijk worden. Dit programma biedt ouders de tools om conflicten te verminderen en zich te richten op de behoeften van hun kind. Door middel van 8 tot 12 gesprekken leren ouders om op een positieve en respectvolle manier met elkaar te communiceren. Het doel van Ouderschap Na Scheiding is om te voorkomen dat conflicten tussen ouders escaleren en een negatieve invloed hebben op het welzijn van hun kind. Na afloop van het traject zijn ouders beter in staat om afspraken te maken en effectief samen te werken in de opvoeding. Daarnaast helpt het programma ervoor te zorgen dat het kind een stabiel contact kan behouden met beide ouders, wat essentieel is voor een gezonde emotionele ontwikkeling.
Een BOR-traject wordt ingezet in een situatie waar na scheiding het contact en/of de omgang tussen het kind en de uitwonende ouder is gestopt. De BOR is erop gericht dat ouders van een begeleide omgang toe werken naar een onbegeleide omgang. Beide ouders onderschrijven dat ze de belangen en behoeften van hun kind voorop stellen en er alles aan doen om de BOR voorspoedig te laten verlopen. Een BOR-traject kan ingezet worden op beschikking van de Rechtbank, op verwijzing van Bureau Jeugdzorg of op aanvraag van Team Jeugd Gemeente. Tijdens het traject wordt van ouders verwacht dat ze, met de daarbij benodigde ondersteuning, een vorm van communicatie ontwikkelen die een onbelast contact van hun kind(eren) met beide ouders voor nu en in de toekomst mogelijk maakt.
Nieuw Ouderschap (NO) is erop gericht dat ouders na hun scheiding opnieuw vorm willen geven aan en weer de regie hebben over hun ouderschap. Wat betekent het om niet meer als (ex-)partners met elkaar om te gaan, maar als ouders? Wat vraagt dit van je als ouder? Het traject ‘Nieuw Ouderschap’ kan op vrijwillige basis ingezet worden, alsook opgelegd worden door de Rechtbank en Bureau Jeugdzorg. Het ‘Nieuw Ouderschap’ kan parallel worden ingezet aan een BOR-traject.
Bij Ouderschap Blijft ondersteunen we de ouders bij het opnieuw vormgeven van het ouderschap. Ouderschap Blijft helpt je om beter te communiceren in het belang van je kind en om samen een duidelijke omgangsregeling te starten en te onderhouden. PSO (Parallel Solo Ouderschap) is een programma waarbij ouders individueel worden ondersteund. Er is aandacht voor: hoe te stoppen met de strijd, hoe kun je je richten op jezelf als ouder. We bekijken samen wat kinderen nodig hebben als hun ouders scheiden, en ook: wanneer zij wat nodig hebben. Want dat verschilt per leeftijd, en hangt soms af van hoe lang de scheiding al speelt. We ondersteunen we de ouders ook in hoe ze de situatie kunnen leren verdragen en hoe ze de verschillen die zij tegenover elkaar hebben, kunnen accepteren.
In de jeugd- en gezondheidszorg wordt veel aandacht besteed aan de belangen van het kind en de ondersteuning van ouders bij het opbouwen van een functionele omgangsregeling. De bronnen laten zien dat de invloed van een complexe scheiding op kinderen significant kan zijn, met name wanneer er sprake is van ouderlijke conflicten, contactbreuk of onvoldoende ondersteuning. Het artikel bespreekt de belangrijkste richtlijnen, praktijken en aanbevelingen voor jeugdprofessionals, ouders en kinderen in dergelijke situaties. Een van de kernpunten in de jeugdzorg is de waarde van een functionele omgangsregeling, waarin ouders samenwerken om de opvoeding en verzorging van hun kinderen te regelen. Volgens meerdere bronnen, waaronder de herziene richtlijn over scheiding en problemen van jeugdigen, is het van belang dat ouders een duidelijk en ondersteunend contact met hun kinderen onderhouden. Dit geldt zowel voor de situatie waarin ouders samenwoonden als wanneer ze gescheiden zijn.
Na een scheiding is de opvoeding een enorme uitdaging. Door de kinderen blijven jullie na de scheiding elkaar zien en moeten jullie gezamenlijk beslissingen nemen. Lukt het na de (echt)scheiding niet om het ouderschap en de omgang met de kinderen goed in te vullen? Lopen conflicten op en komen jullie er door de strijd er samen niet meer uit? Of laat je kind ontwikkelings- en/of gedragsproblemen zien? Dan kunnen we jullie en jullie kinderen helpen. Bij complexe scheidingen, waarin ouders veel ruzie maken en het welzijn van het kind in het gedrang komt, is het belangrijk dat jeugdprofessionals de situatie zorgvuldig beoordelen en passende maatregelen nemen. De bronnen laten zien dat de dynamiek van gezinnen na scheiding uiteenlopend kan zijn en dat verschillende factoren hierbij een rol spelen. Daarnaast is er sprake van zogenaamde ‘contactbreuk’, waarbij een van de ouders geen contact meer heeft met het kind. Dit kan leiden tot problemen voor het kind, waaronder emotionele en gedragsproblemen.
Bij het opstellen van het ouderschapsplan is het belangrijk om rekening te houden met nieuwe situaties in de toekomst, zoals een nieuwe partner van een ouder. Daarnaast is het van belang dat ouders samenwerken om een oplossing te vinden die voor iedereen acceptabel is. Dit kan leiden tot een stabielere omgeving voor het kind en een betere omgangsregeling. Kinderen die met een scheiding omgaan, hebben vaak behoefte aan ondersteuning om hun gevoelens en ervaringen te verwerken. Het is belangrijk dat ouders en jeugdprofessionals luisteren naar de wensen en gedachten van het kind. In sommige gevallen kan het helpen om kinderen te begeleiden bij het opstellen van een ouderschapsplan of bij het bepalen van de omgangsregeling. Daarnaast is het belangrijk dat het kind zich gecreëerd voelt en de kans krijgt om zijn of haar mening te geven.
Er zijn verschillende hulpvormen en programma’s beschikbaar voor ouders die gaan scheiden of reeds gescheiden zijn en hun kind(eren). Yorneo biedt ondersteuning aan ouders die gaan scheiden of reeds gescheiden zijn en hun kind(eren). We zorgen er voor dat tijdens het scheidingsproces de belangen van het kind worden gezien en gehoord. Hierdoor blijkt de behoefte aan jeugdhulp op latere leeftijd kleiner te zijn. Yorneo ondersteunt bij het doorbreken van vicieuze cirkels zoals bijvoorbeeld een conflict, elkaar niet kunnen bereiken, stress in de afstemming en bij bewustwording, het vinden van een nieuwe balans in het ouderschap en begeleidt zowel ouders als kinderen naar contactherstel. We zoeken samen met jullie naar oplossingen voor steeds terugkerende problemen, het doorbreken van patronen en begeleiden naar een zelfstandige omgangsregeling, waarbij het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen voorop staan.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet