Ouderschap: Afspraken en regelingen na een scheiding

Inleiding

Na een scheiding is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de zorg, opvoeding en financiële bijdrage aan de kinderen. Dit noemt men een ouderschapsplan. Een ouderschapsplan helpt ouders om samen te werken aan het welzijn van hun kinderen, ook al zijn ze uit elkaar. De inhoud van zo’n plan is geregeld in de wet en bevat verschillende onderdelen, waaronder de verdeling van zorg- en opvoedtaken, het informeren over belangrijke zaken, financiële afspraken en het omgaan met bijzondere kosten. Bovendien kunnen er aanvullende afspraken worden opgenomen, zoals de keuze van de school, medische behandelingen en het omgaan met familie. In dit artikel worden de belangrijkste onderdelen van een ouderschapsplan besproken, evenals de mogelijke vormen van co-ouderschap en de rol van het kind bij het opstellen van het plan.

Wat is een ouderschapsplan?

Een ouderschapsplan is een document waarin ouders afspraken maken over de opvoeding en verzorging van hun kinderen. Het is van toepassing op ouders die uit elkaar zijn, maar ook op ouders die samenwonen. Het plan bevat afspraken over hoe de kinderen worden opgevoed, hoe ouders met elkaar omgaan en welke financiële bijdragen zij leveren. De wet stelt vast dat ouders die uit elkaar gaan, een ouderschapsplan moeten opstellen, tenzij er sprake is van uitzonderingen. Dit plan moet duidelijke afspraken bevatten en kan worden aangevuld met specifieke onderdelen, zoals de keuze van de school, medische behandelingen en het omgaan met familie.

Wettelijke vereisten

Een ouderschapsplan moet in ieder geval de volgende vier onderdelen bevatten:
1. Een verdeling van zorg- en opvoedtaken, inclusief de omgangsregeling.
2. Afspraken over hoe ouders elkaar informeren over belangrijke zaken met betrekking tot de kinderen.
3. Afspraken over de financiële bijdrage voor de kinderen.
4. Hoe met bijzondere kosten om te gaan, zoals school- en sportkosten.
Daarnaast kunnen eventueel ook afspraken worden opgenomen over de schoolkeuze, medische behandelingen, tatoeages, regels over bedtijden en straffen, contact met familie en de afstand waarbinnen ouders mogen verhuizen.

Ouderschap na een scheiding

Na een scheiding blijft het gezamenlijk ouderlijk gezag bestaan, tenzij er sprake is van uitzonderingen. Dit betekent dat ouders nog steeds gelijke rechten en plichten hebben ten opzichte van hun kinderen. De rechter kan alleen in extreme gevallen beslissen om het gezag aan één ouder toe te wijzen, mits dit in het belang van het kind is. De rechter kijkt hierbij naar het welzijn van het kind en vraagt de mening van het kind, vooral als het kind 12 jaar of ouder is.

Wat als ouders niet overeenstemmen?

Als ouders niet tot een overeenstemming kunnen komen over het ouderschapsplan, kan een mediator of een ouderschapsbemiddelaar worden ingeschakeld. Deze hulpverleners helpen bij het vinden van een oplossing en het maken van afspraken. Indien dit niet lukt, kan de rechter worden ingeschakeld om een beslissing te nemen. De rechter zal altijd het belang van het kind vooropstellen bij het nemen van een beslissing.

Co-ouderschap en andere vormen

Co-ouderschap is een veelgebruikte vorm van ouderschap na een scheiding. Hierbij delen ouders de zorg- en opvoedtaken op een gelijke manier. Bijvoorbeeld: de kinderen doorbrengen drie dagen bij de ene ouder en vier dagen bij de andere ouder. Ook kunnen de ouders elke week wisselen of op basis van vaste vrije dagen werken. Co-ouderschap kan dus op verschillende manieren worden ingevuld.

Birdnesting

Een andere vorm van co-ouderschap is birdnesting. Hierbij blijven de kinderen in het huis wonen en wisselen de ouders van verblijfplaats. Dit is vooral van toepassing als er moeilijkheden zijn met het vinden van een nieuwe woning. Birdnesting is meestal een tijdelijke oplossing, omdat het belang van de kinderen centraal staat. De kinderen blijven dan in hun vertrouwde omgeving en kunnen hun activiteiten, zoals school en sport, gewoon voortzetten.

Voordelen en nadelen van birdnesting

De voordelen van birdnesting zijn onder andere het behoud van de vertrouwde omgeving, het verminderen van verhuizingen en het bieden van rust en stabiliteit aan de kinderen. De nadelen zijn echter dat het moeilijk kan zijn voor een ouder om een nieuwe partner in te lassen en dat de financiële verbondenheid kan leiden tot spanningen. Bovendien kan het de hoop op verzoening tussen ouders bevorderen, wat het emotionele welzijn van het kind kan beïnvloeden.

De rol van het kind in het ouderschapsplan

De kinderen moeten betrokken worden bij het opstellen van het ouderschapsplan. Hoe ouder de kinderen zijn, hoe meer ze kunnen worden betrokken bij de bespreiding. De kinderen moeten op een bij hun leeftijd passende manier worden geïnformeerd over de afspraken. Dit kan bijvoorbeeld via een gesprek of een kindbehartiger. De kinderen mogen niet worden verplicht om een keuze te maken, maar hun mening dient wel in overweging te worden genomen.

Aanpassen van het ouderschapsplan

Een ouderschapsplan is geen vast document, maar moet worden aangepast aan de situatie van de ouders en de kinderen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de kinderen ouder worden, de situatie verandert of er nieuwe wensen zijn. Het is belangrijk om de afspraken schriftelijk vast te leggen, zodat er geen misverstanden ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een addendum, dat aan het ouderschapsplan wordt toegevoegd.

Ouderschapsplan bij samenwonen

Voor partners die samenwonen is een ouderschapsplan niet wettelijk verplicht, maar het is zeker verstandig om een plan op te stellen wanneer men besluit uit elkaar te gaan. Zo staan afspraken duidelijk op papier en weten beide partijen waar ze aan toe zijn. Ook bij samenwonen kan het plan worden gebruikt om duidelijke afspraken te maken over de opvoeding en verzorging van de kinderen.

Kosten en vergoedingen

Een ouderschapsplan heeft kosten met zich mee, maar er is de mogelijkheid tot een vergoeding van de kosten. Dit heet rechtsbijstand. De vergoeding hangt af van het inkomen en het vermogen van de ouders. Zonder vergoeding zijn de kosten van het hele traject ongeveer 447,50 euro per persoon. Met de vergoeding hoeft het maar 61 euro te kosten.

Conclusie

Een ouderschapsplan is een belangrijk document dat ouders helpt bij het opstellen van duidelijke afspraken over de opvoeding en verzorging van hun kinderen. Het plan bevat afspraken over de verdeling van zorg- en opvoedtaken, het informeren over belangrijke zaken, financiële bijdragen en het omgaan met bijzondere kosten. De keuze voor co-ouderschap of birdnesting hangt af van de situatie van de ouders en de wensen van de kinderen. Het is belangrijk om het plan regelmatig aan te passen aan de situatie en de behoeften van de kinderen. De rol van het kind bij het opstellen van het plan is belangrijk, aangezien hun mening in overweging moet worden genomen. De kosten van het plan kunnen worden vergoed, mits aan de voorwaarden is voldaan.

Bronnen

1. Ouderschapsplan: laten maken
2. 35 vragen over het ouderschapsplan
3. Birdnesting: samenwerken voor het welzijn van de kinderen
4. Birdnesting: samenwerken voor het welzijn van de kinderen
5. Ouderschapsplan: veelgestelde vragen
6. Het wijzigen van een ouderschapsplan: wat kan wel en wat niet
7. Wat houdt co-ouderschap precies in? Met test
8. Persoonlijke en familierechtadviezen
9. Scheiden zonder strijd: Samen één advocaat bij een scheiding