Ouderschap in de GGZ: Hulp en ondersteuning voor ouders met psychische problemen

De rol van ouders is cruciaal voor de gezondheid en ontwikkeling van hun kinderen. In veel gevallen is de psychische gezondheid van ouders een bepalende factor in de kwaliteit van het ouderlijk gedrag en de omgeving die het kind krijgt. In de GGZ (Ggz, de gemeentelijke gezondheidszorg) wordt het onderwerp van problematisch ouderschap steeds vaker centraal gesteld. In dit artikel wordt ingegaan op de manieren waarop de GGZ ouders ondersteunt en helpt bij het opbouwen van een gezonde ouder-kindrelatie, met name bij ouders met psychische problemen.

Ouderschap en psychische gezondheid

Uit verschillende studies en rapportages blijkt dat ouders met psychische problemen vaak last hebben van het opvoeden van hun kinderen. Dit kan leiden tot problemen zoals verwaarlozing, mishandeling of het ontwikkelen van psychosociale klachten bij het kind. Het is belangrijk om te begrijpen dat ouderschap niet alleen een verantwoordelijkheid is, maar ook een uitdaging die ondersteuning en hunteerbaarheid vereist.

Een van de centrale conclusies uit het congres “Psychische problemen en ouderschap” is dat de GGZ de intergenerationele overdracht van mentale problemen kan voorkomen. Dit betekent dat het belangrijk is om zowel de ouder als het kind in de behandeling te betrekken. In plaats van alleen de volwassene of het kind te behandelen, richt de behandeling zich op het hele gezin: de psychische klachten van de ouder, de ouderlijke rol, het jonge kind en de ouder-kindrelatie.

Ouder-kind Interventie

Een van de behandelingen die specifiek gericht is op ouders met psychische problemen is de Ouder-kind Interventie. Deze behandeling richt zich op het opbouwen van een goede band tussen ouder en kind. Het is gericht op de periode vanaf de geboorte tot en met de eerste jaren van het kind, waarin de ontwikkeling van de ouder-kindrelatie cruciaal is.

De Ouder-kind Interventie wordt meestal ambulant aangeboden en duurt ongeveer halfjaar. De behandeling vindt meestal thuis plaats, zodat de behandelaar goed kan aansluiten bij het dagelijks leven van het gezin. De behandeling bestaat uit huisbezoeken, waarbij video-opnames worden gemaakt van situaties waarin de ouder met het kind omgaat. Deze opnames worden daarna bekeken en geanalyseerd, zodat de ouder kan leren hoe hij of zij beter met het kind om kan gaan.

De behandeling richt zich op de positieve ervaringen die de ouder en het kind kunnen opbouwen. Hierdoor wordt de ouder beter in het begrijpen van het gedrag van het kind en kan hij of zij beter omgaan met de uitdagingen van het ouderlijk gedrag. Deze interventie helpt ook bij het voorkomen van hechtingsproblemen bij het kind en stimuleert de herstel van de ouder.

Samenwerking in de GGZ

De GGZ werkt meestal met verschillende afdelingen, zoals de jeugd- en volwassenenzorg. Deze afdelingen hebben vaak verschillende werkprocessen, talen en therapeutische visies. Bij de gezinsgerichte aanpak is een samenwerking tussen de behandelaars van zowel de jeugd- als de volwassenenzorg nodig. Dit vereist overleg tussen de behandelaars en een zekere flexibiliteit om maatwerk te kunnen bieden.

Een van de uitdagingen bij deze manier van werken is dat de GGZ vaak te maken heeft met hoge werkdruk en wachtlijsten. Toch is er volgens onderzoek en praktijkervaringen sprake van een snellere behandeling bij een gezinsgerichte aanpak. Ouderschap is vaak een krachtige motivator om van een behandeling te willen profiteren. De GGZ kan dus helpen bij het voorkomen van de intergenerationele overdracht van mentale problemen.

Sociale context en behandeling

Mentale problemen ontstaan vaak in combinatie met de sociale context. Dit betekent dat de gezinssituatie, de omgeving en de maatschappelijke factoren een rol spelen in de behandeling. Bij de gezinsgerichte aanpak wordt de sociale context meegenomen in de behandeling. Hierbij wordt aandacht besteed aan de problemen van de ouder, de ouderlijke rol, het jonge kind en de ouder-kindrelatie. Daarnaast is het belangrijk om maatschappelijke stressfactoren aan te pakken, wat een nauwe samenwerking met andere organisaties vereist.

De behandeling kan worden ondersteund door video-observaties, die worden gebruikt als onderdeel van de behandeling en geanalyseerd om progressie te meten. Hieruit komt duidelijk naar voren dat de kwaliteit van de ouder-kind interactie verbeterde. De uitkomsten van de vragenlijsten en de interviews laten een toegenomen tevredenheid zien bij de ouders over hun relatie met hun kind, evenals het vertrouwen in hun ouderschap. Bovendien blijken ouders beter in staat zich te verplaatsen in hun kind.

Probleemgestuurd handelen en signalering

In de GGZ wordt vaak gewerkt met problemestuurd handelen. Dit betekent dat de behandeling gericht is op het oplossen van problemen en het voorkomen van verdere problemen. Bij ouders met psychische problemen is het belangrijk om op te treden bij het opduiken van problemen, zodat de ouder en het kind op tijd hulp kunnen krijgen.

Een ander belangrijk onderdeel is het signaleren van problemen. De GGZ werkt hierbij samen met andere instanties, zoals het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Dit is belangrijk om de veiligheid van het kind te waarborgen en om verdere problemen te voorkomen.

Conclusie

De GGZ speelt een belangrijke rol bij het ondersteunende en behandelen van ouders met psychische problemen. De Ouder-kind Interventie is een effectieve behandeling die gericht is op het opbouwen van een gezonde ouder-kindrelatie. De gezinsgerichte aanpak is belangrijk om de intergenerationele overdracht van mentale problemen te voorkomen. Samenwerking tussen de verschillende afdelingen van de GGZ is essentieel om een effectieve behandeling te kunnen bieden. De sociale context en de maatschappelijke factoren spelen een rol in de behandeling, waardoor een gezinsgerichte benadering nodig is. De GGZ moet ook actief zijn in het signaleren van problemen en het oplossen van problemen om de veiligheid van het kind te waarborgen.

Bronnen

1. GGZ Ecademy - OuderschapsKID
2. GGZ Nieuws - Gezinsgerichte aanpak in de GGZ
3. Zoom Earth - Interactieve weerskaart
4. GGZ Breburg - Ouder-kind-interventie
5. Tijdschrift voor Psychiatrie - Problematisch ouderschap
6. Google Maps
7. GGZ Drenthe - Behandelingen
8. Karta Hrvatske - Makarska
9. Google Maps - Android-app
10. GGZ Drenthe - Psychische problemen en ouderschap