Werken in de Kinderopvang met een Buitenlands Diploma: De Nieuwe Aanpak en Mogelijkheden

De Nederlandse kinderopvangsector biedt steeds meer kans op integratie voor professionals met een buitenlands diploma. Echter, het proces van erkennen van kwalificaties is veranderd en vereist een grondige aanpak. Deze artikkel biedt een overzicht van de nieuwe regels, vereisten en alternatieve routes voor wie met een buitenlands diploma wil werken in de kinderopvang.

Nieuwe Aanpak van DUO voor Buitenlandse Diplomas

Sinds 1 juni 2024 beoordeelt DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) aanvragen voor beroepen in de kinderopvang op basis van een veranderde methode. In plaats van de kwalificaties van het land van diplomering te analyseren, vergelijkt DUO nu buitenlandse opleidingen met Nederlandse opleidingen die kwalificeren voor beroepen in de kinderopvang (1, 9). Deze aanpassing is bedoeld om ervoor te zorgen dat de waardering van buitenlandse diploma’s beter aansluit bij de actuele eisen in de sector.

Voor bepaalde functies, zoals die van pedagogisch medewerker, is het belangrijk dat het buitenlands diploma overeenkomt met een Nederlandse MBO-3 of MBO-4 opleiding in pedagogisch werk. Voor leidinggevende rollen kan een hoger opleidingsniveau vereist zijn. DUO houdt in het nieuwe proces rekening met de Regeling Wet kinderopvang en de CAO kinderopvang, die de minimumeisen voor kwalificaties vastleggen (9).

Vereisten voor Werk in de Kinderopvang

De vereisten voor werken in de kinderopvang variëren afhankelijk van de specifieke functie en de leeftijdsgroep waarin je wilt werken. Voor de rol van pedagogisch medewerker op een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal is een relevant diploma verplicht. Dit kan bijvoorbeeld een MBO-3 of MBO-4 diploma in Pedagogisch Werk zijn. Voor buitenschoolse opvang (BSO) zijn de eisen iets flexibel: hier is een diploma Pedagogisch Medewerker niet altijd vereist. In plaats daarvan kunnen andere opleidingen, zoals docenten-, sport- of kunstgerelateerde diplomas, geschikt zijn (2, 3).

Een overzicht van kwalificerende opleidingen voor de kinderopvang wordt verstrekt door diverse organisaties. Voorbeeldsgezegd zijn de volgende diploma’s:
- MBO-3: Pedagogisch Medewerker Kinderopvang
- MBO-4: Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker of Onderwijsassistent
- HBO: Pedagogiek of Associate Degree Pedagogisch Educatief Medewerker
- Docenten- of sportopleidingen: Aanvaardbaar voor functies op de BSO (2, 7).

Individuele kansen worden bepaald door het doen van een diplomacheck via platforms zoals Kinderopvang Werkt! of CompaNanny. Deze checks geven drie mogelijke uitkomsten:
1. Direct kwalificeren: Het diploma voldoet aan de eisen.
2. Niet kwalificeren: In dit geval zijn alternatieve routes mogelijk, zoals een BBL-opleiding.
3. Aanvullend bewijs nodig: Sommige diploma’s vereisen extra training of een verkorte opleiding om te worden erkend (2, 5).

Erkenning van Buitenlandse Diplomas

Het proces van diplomawaardering voor buitenlandse kwalificaties wordt uitgevoerd via het Internationaal Diplomawaardering Bureau (IDW). Dit is essentieel om te bepalen of de opleiding voldoet aan de Nederlandse normen. De erkenning geldt nu exclusief voor de gehele dagopvang (0-4 jaar) of de gehele BSO (4-12 jaar), in plaats van voor deelgroepen (9).

Een voorbeeld van een uitdaging in dit proces is dat niet alle talen worden ondersteund door het IDW. Documenten moeten vaak worden vertaald door een beëdigde vertaler, wat vertraging kan oorzaken. In één geval duurde het waarderingsproces van een Poolse universitaire opleiding pedagogiek zeven maanden (6). Dit benadrukt de noodzaak om voldoende tijd in te voorzien voor het verzamelen van benodigde documenten en het afronden van administratieve stappen.

Nadat het diploma is gewaardeerd, moet het door DUO worden erkend. Dit gebeurt via een vergelijking met de Nederlandse eisen voor de specifieke functie. Als het buitenlands diploma niet direct kwalificeert, kan een EVC-traject (Erkenning van Verworven Competenties) een oplossing bieden (3, 5).

Alternatieve Routes: EVC-Traject

Het EVC-traject is een praktische optie voor wie al werkervaring heeft in de kinderopvang, maar geen kwalificerend diploma. Tijdens dit traject kan iemand binnen drie tot vier maanden een erkend MBO-diploma behalen, wat toegang geeft tot diverse functies in de sector (3).

Het traject bestaat uit vier onderdelen:
1. Intakegesprek: Hier wordt beoordeeld of het EVC-traject geschikt is op basis van werkervaring en kennis.
2. Portfolio: Een verzameling van bewijsmateriaal, zoals rapportages, activiteiten en beoordelingen van collega’s.
3. Praktijkassessment: Een evaluatie van de pedagogische vaardigheden in de werkomgeving.
4. Rapportage: Een samenvatting van de verworven competenties en hoe deze aansluiten bij de Nederlandse eisen (3).

De begeleiding wordt verstrekt door het EVC-bureau en het kinderdagverblijf zelf. Vaak wordt een ervaren pedagogisch medewerker als mentor ingeschakeld om de kandidaat te ondersteunen. Het portfolio is het meest tijdverbruikende onderdeel, omdat het moet tonen dat de kandidaat voldoet aan de eisen van de rol.

Benodigde Certificaten en Documenten

Naast het diploma zijn er wettelijke eisen die gelden voor alle werknemers in de kinderopvang. Deze omvatten:
- Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG): Een verplichte bewijslast om te aantonen dat de kandidaat geschikt is om met kinderen te werken. Deze verklaring wordt aangevraagd via de gemeente.
- Kinder-EHBO Certificaat: Aangeboden door diverse instanties of als onderdeel van een opleiding, dit certificaat is nodig om in noodgevallen correct te kunnen handelen.

Voor sommige functies kan ook een kinder-EHBO-certificaat vereist zijn, afhankelijk van de specifieke werkplek (4, 5). Deze certificaten zijn meestal verkrijgbaar binnen drie maanden en kunnen worden behaald via cursussen die gericht zijn op kinderzorg.

Uitdagingen en Tips voor Buitenlandse Diplomas

Hoewel de nieuwe aanpak van DUO doel heeft op transparantie, zijn er uitdagingen waarmee kandidaten moeten rekenen. De tijd die nodig is voor het waarderingsproces kan aanzienlijk zijn, vooral als documenten moeten worden vertaald of als het diploma afwijkt van de Nederlandse opleidingen. Daarnaast kan het proces complex zijn, omdat het vergelijkingen maakt tussen internationale en nationale opleidingen (1, 6).

Om de kansen te vergroten, kunnen kandidaten het volgende overwegen:
- Netwerken met specialisten: Organisaties zoals Karibu ondersteunen mensen bij het vinden van werkgevers die openstaan voor alternatieve kwalificaties of ervaring (8).
- Aanvullende trainingen volgen: Als het diploma niet voldoet, kunnen korte opleidingen of certificaten helpen bij het aanvullen van de kwalificaties (2, 8).
- Zij-instroom onderwijs gebruiken: Dit onderwijs richt zich op mensen die al ervaring hebben en hun kwalificaties willen verhogen. Het kan bijvoorbeeld een verkorte opleiding tot pedagogisch coach zijn, mits je een relevante MBO-4 of HBO-opleiding hebt (5).

Een Poolse cliënt die via de EVC-traject is gestart, benadrukt de noodzaak van geduld en goede begeleiding. Zelfs als het proces vertraging oplevert, kan het eindresultaat een stabiele carrière in de kinderopvang opleveren (6).

Werk in de Buitenschoolse Opvang (BSO)

Voor wie specifiek wil werken in de buitenschoolse opvang (BSO) zijn de eisen iets minder strikt. Hier is een diploma Pedagogisch Medewerker niet altijd vereist. In plaats daarvan kan een diploma in sport, kunst, theater of andere creatieve disciplines voldoen. Dit komt omdat de focus op de BSO ligt op het organiseren van activiteiten en het begeleiden van oudere kinderen (2, 3).

BSO’s accepteren ook HBO-studenten in hun derde studiejaar, mits de opleiding gericht is op onderwijs, opvoeding of maatschappelijk werk. Dit biedt een kans om ervaring op te doen terwijl je nog studeert. Daarnaast kan het diploma van de gastouderopvang ook leiden tot erkenning voor de BSO, zoals vermeld in de nieuwe DUO-regels (9).

Conclusie

Het werken in de kinderopvang met een buitenlands diploma vereist een gestructureerde aanpak. De nieuwe methode van DUO, waarbij buitenlandse opleidingen worden vergeleken met Nederlandse equivalenten, biedt meer transparantie, maar kan ook uitdagingen met zich meebrengen, zoals langere verwerkingstijden en administratieve vereisten. Voor wie niet direct kwalificeert, zijn alternatieve routes zoals het EVC-traject of het volgen van aanvullende trainingen een haalbare oplossing.

De kinderopvangsector zoekt professionals met passie en vaardigheden, en het is belangrijk om deze te benadrukken in sollicitatieprocedures. Naast diploma’s en certificaten is het ook essentieel om ervaring op te doen en je professional te ontwikkelen via bijscholing. Door de juiste stappen te volgen en gebruik te maken van hulporganisaties zoals Karibu of CompaNanny, kunnen mensen met een buitenlands diploma succesvol in de kinderopvang terechtkomen.

Bronnen

1. Nieuwe aanpak voor erkenning buitenlandse diplomas in kinderopvang
2. Mag ik werken in de kinderopvang? Doe de diplomacheck!
3. Werken in de kinderopvang zonder diploma
4. Kinderopvang professional worden: zo doe je dat
5. Welk diploma heb je nodig voor de kinderopvang?
6. Erkenning van je buitenlandse diploma: een taai proces
7. Pedagogisch medewerker BSO Anne Frank
8. Werken in de kinderopvang zonder diploma: stappenplan
9. Nieuwe werkwijze DUO erkenning buitenlandse diploma’s

Categorie: Kinderopvang, Carrière
Tags: buitenlands diploma, DUO, EVC-traject, BSO, pedagogisch medewerker, certificaten