Ouderschap en veerkracht: De theorie van Alice van der Pas

Ouderschap is een complexe en uitdagende taak die zowel emotioneel als psychologisch veel van ouders vraagt. De theorie van Alice van der Pas biedt een waardevol kader om de uitdagingen van het ouderschap te begrijpen en ouders te ondersteunen in hun rol. In haar werk benadrukt ze het belang van veerkracht en het opbouwen van buffers om ouders te helpen met hun verantwoordelijkheden. Deze theorie is van toepassing op verschillende niveaus, van de individuele ouder tot de maatschappelijke omgeving, en biedt een holistische aanpak voor ouderbegeleiding.

De drie basisaannames van de ouderschapstheorie

Alice van der Pas stelt dat ouderschap een continu proces is waarin ouders steeds opnieuw moeten leren en proberen wat het beste werkt voor hun kind en in hun situatie. Ze stelt drie basisaannames voor:

1. Ouderschap is een continu proces: Ouderschap vereist steeds opnieuw leren en aanpassen. Elke situatie is uniek, en ouders moeten zich hierin kunnen vinden.
2. Ouderschap is een uitdaging: Ouderschap is geen eenvoudige taak. Het vraagt om veel geduld, inzicht en inspanning, vooral als er risicofactoren zijn.
3. Ouderschap is een positieve kracht: Ouderschap kan een beschermende factor zijn voor het gezond opgroeien van kinderen. Het investeren in een positieve beleving van het ouderschap is essentieel.

Deze aannames vormen de basis van de theorie en geven een kader voor het begrijpen van de complexiteit van ouderschap.

De vier buffers van de ouderschapstheorie

De theorie van Alice van der Pas richt zich op het opbouwen van veerkracht bij ouders. Dit gebeurt via vier buffers, die het veerkrachtsysteem van ouders vormen:

1. De solidaire gemeenschap: Een solidaire maatschappij waarin ouders steunt en ondersteuning krijgen, is essentieel. Dit kan zowel vanuit de familie als vanuit professionele hulpverleners komen.
2. Goede taakverdeling: Een goede verdeling van verantwoordelijkheden tussen ouders en andere betrokkenen helpt bij het verminderen van stress en belasting.
3. Metapositie: Het opbouwen van een positieve houding ten opzichte van het ouderschap, ook bij moeilijke situaties, is belangrijk.
4. ‘Goede ouder’-ervaringen: Elke ouder moet ervaren dat hij of zij er als ouder toe doet. Dit begint met de manier waarop hulpverleners met ouders omgaan.

Deze buffers helpen ouders om hun rol te vervullen en hun kinderen te ondersteunen, ook in moeilijke situaties.

Ouderschap en de rol van hulpverleners

In haar werk benadrukt Alice van der Pas de cruciale rol van hulpverleners in het begeleiden van ouders. Ze stelt dat hulpverleners als vertegenwoordigers van de solidaire maatschappij moeten optreden. Dit betekent dat er altijd iemand beschikbaar moet zijn als dat nodig is, en dat ouders op een respectvolle manier moeten worden benaderd.

De ouderbegeleider moet ervoor zorgen dat elk contact met een ouder een ‘goede ouder’-ervaring oplevert. Dit gebeurt door de houding, toon en inzet van de ouderbegeleider. Het is belangrijk dat de ouder zich niet wordt opgejaagd, maar juist wordt gesteund en begrepen.

Ouderschap en de uitdagingen van de maatschappij

Alice van der Pas benadrukt dat ouderschap niet alleen een persoonlijke taak is, maar ook een maatschappelijke. Ze stelt dat de samenleving moet opletten met ouders, in plaats van hen direct te veroordelen. Ze zegt dat disfunctioneel ouderschap alleen bestaat als de gemeenschap ouders in de steek laat. Kindermishandeling ziet ze als een wanhoopsdaad van iemand die het echt niet meer weet. Dit is alleen te voorkomen door solidariteit met ouders, door alert te zijn en mensen te vragen hoe het gaat.

De rol van de ouderbegeleider

De ouderbegeleider moet zich bewust zijn van de emoties die bij hem of haar opkomen. Het is belangrijk om deze emoties in de hand te houden, zodat de ouderbegeleiding effectief kan zijn. Alice van der Pas benadrukt dat de ouderbegeleider moet leren om zijn of haar emoties te signaleren en daar bovenuit te stijgen. Dit vereist opleiding en reflectie.

Ouderschap en de psychologie

Alice van der Pas benadrukt het belang van psychologie in het begrijpen van ouderschap. Ze stelt dat de psychologie van ouderschap een belangrijk onderdeel is van de maatschappelijke ondersteuning. Ze benadrukt dat ouderschap niet alleen een praktijk is, maar ook een psychologisch fenomeen dat moet worden begrepen en ondersteund.

De impact van de theorie van Alice van der Pas

De theorie van Alice van der Pas heeft een grote impact gehad op het begrip van ouderschap en de manier waarop ouders worden ondersteund. Ze heeft gewerkt aan de opbouw van een professionele benadering van ouderbegeleiding, waarbij ouders worden begrepen en gesteund. Haar werk heeft bijgedragen aan het begrip van de complexiteit van ouderschap en het belang van een solidaire maatschappij.

Conclusie

De theorie van Alice van der Pas biedt een waardevol kader voor het begrijpen van de complexiteit van ouderschap en het ondersteunen van ouders in hun rol. Door te focussen op de veerkracht van ouders en het versterken van de vier buffers – de solidaire gemeenschap, goede taakverdeling, metapositie en ‘goede ouder’-ervaringen – kunnen professionals bijdragen aan het welzijn van kinderen en gezinnen. Het is essentieel om ouders met respect en empathie te benaderen, te luisteren naar hun perspectief en hen te helpen hun eigen oplossingen te vinden. De theorie van Van der Pas benadrukt het belang van reflectie, teamwerk en een holistische benadering van ouderbegeleiding.

Bronnen

1. Ouderschapstheorie Alice van der Pas
2. Hoezo probleemouders? Tien opstellen over de ongemakkelijke relatie oudersmaatschappij
3. Interview met Alice van der Pas
4. Naar een psychologie van ouderschap
5. Ouderschap en ouderbegeleiding
6. Ouderschapstheorie van Alice van der Pas
7. Ouderschapskennis.nl
8. Alice van der Pas op Ouderschapskennis.nl
9. Ouderschapskennis.nl
10. Ouderschap en veerkracht