Onvoorwaardelijk ouderschap: Hoe straffen en belonen de opvoeding ondermijnen

Inleiding

Onvoorwaardelijk ouderschap, een opvoedfilosofie geïnspireerd door Alfie Kohn, richt zich op het opbouwen van een betrouwbare, gelijkwaardige relatie tussen ouder en kind. Het is geen opvoedmethode met vaste regels, maar een visie op hoe kinderen op een manier kunnen worden opgevoed waarbij hun innerlijke motivatie, emoties en gedrag centraal staan. In dit artikel worden de kernprincipes van onvoorwaardelijk ouderschap besproken, met name het ontkennen van straffen en belonen. Dit artikel baseert zich uitsluitend op de beschikbare bronnen, waarin duidelijk wordt gemaakt waarom straffen en belonen in de praktijk van onvoorwaardelijk ouderschap niet passen, en hoe ouders op een alternatieve manier kunnen omgaan met gedrag.

Onvoorwaardelijk ouderschap: Wat is het?

Onvoorwaardelijk ouderschap, ook wel ‘Unconditional Parenting’ genoemd, is een visie op opvoeding waarin de liefde van de ouder niet afhankelijk is van het gedrag van het kind. Dit verschilt van traditionele opvoeding, waarbij kinderen vaak worden beloond of bestraft op basis van hun gedrag. In plaats van voorwaarden te stellen aan de liefde, zoals “als je goed doet, krijg je een toetje”, richt onvoorwaardelijk ouderschap zich op de persoon van het kind, niet op wat het doet. Het doel is om een vertrouwensrelatie op te bouwen waarin het kind zich veilig, geaccepteerd en begrepen voelt.

De term is bedacht door Alfie Kohn, een Amerikaanse auteur en spreker, die zich bezighoudt met menselijk gedrag, opvoeding en onderwijs. Hij stelt dat traditionele opvoedmethoden, zoals straffen en belonen, het gedrag van kinderen kunnen manipuleren, maar dat dit op de lange termijn niet leidt tot een gezonde ontwikkeling. In plaats daarvan benadruidt Kohn de intrinsieke motivatie van kinderen: het vermogen om iets te doen omdat het belangrijk of leuk is, en niet om een beloning te krijgen of een straf te vermijden.

Waarom straffen en belonen niet werkt

Een van de belangrijkste punten in de visie van Alfie Kohn is dat straffen en belonen het gedrag van kinderen niet op de juiste manier beïnvloeden. In plaats van dat kinderen leren om te denken aan de gevolgen van hun gedrag, worden ze geconfronteerd met externe gevolgen, zoals een straf of een beloning. Dit leidt tot een vorm van motivatie die op de lange termijn niet blijvend is.

In meerdere bronnen wordt duidelijk gemaakt dat straffen en belonen het intrinsieke gedrag van kinderen ondermijnen. Bijvoorbeeld, wanneer een kind wordt beloond voor het delen van speelgoed, blijkt uit onderzoek dat het kind daarna minder geneigd is om te delen. Dit komt doordat de beloning het kind ertoe aanzet om te delen om een beloning te krijgen, in plaats van uit eigen bewuste keuze. Hetzelfde geldt voor straffen: wanneer een kind wordt bestraft voor een bepaald gedrag, leert het kind dat het gedrag niet mag doen, maar het leren van het gedrag gebeurt niet op een diepere manier.

Bovendien leidt het gebruik van straffen en beloningen tot een afhankelijkheid van de ouder. Het kind leert dat het gedrag dat het moet vertonen, afhankelijk is van de reactie van de ouder. Dit kan leiden tot een situatie waarin het kind zich niet meer kan ontwikkelen op basis van zijn eigen motivatie, maar alleen om te voldoen aan de verwachtingen van de ouder.

De nadruk op de relatie tussen ouder en kind

Een van de kernprincipes van onvoorwaardelijk ouderschap is het opbouwen van een sterke relatie tussen ouder en kind. In plaats van te focussen op het beïnvloeden van gedrag, wordt er gekeken naar de emoties en behoeften van het kind. Wanneer een kind lastig gedrag vertoont, wordt er niet direct gereageerd op het gedrag, maar wordt er geprobeerd de onderliggende reden te begrijpen. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat het kind moe is, boos is, of zich verveelt. Door te praten met het kind en zijn emoties serieus te nemen, leert het kind om zijn gedrag en emoties beter te begrijpen.

In meerdere bronnen wordt uitgelegd dat het strafen van kinderen het ontstaan van een betrouwbare relatie ondermijnt. Wanneer een kind op het strafstoeltje zit, wordt het kind niet beoordeeld op basis van zijn gedrag, maar op basis van de straf. Dit leidt er meestal niet toe dat het kind zijn gedrag herziet, maar juist dat het zich boos en onbegrepen voelt. In plaats daarvan stelt Kohn voor om met het kind te praten over wat er gebeurd is en samen naar oplossingen te zoeken.

Samenwerking in plaats van bevelen

Een ander belangrijk principe van onvoorwaardelijk ouderschap is het werken aan een gelijkwaardige relatie tussen ouder en kind. In plaats van te focussen op het bevelen geven en het bestraffen van gedrag, wordt er geprobeerd om samen te werken. Dit betekent dat ouders hun kinderen de ruimte geven om hun eigen keuzes te maken, ook als deze niet meteen overeenkomen met de wensen van de ouder. Door dit te doen, leren kinderen hoe ze met anderen kunnen samenwerken, hoe ze hun emoties kunnen uiten en hoe ze zelfstandig kunnen nadenken over hun gedrag.

In de praktijk betekent dit dat ouders bijvoorbeeld niet direct straffen als een kind zijn kamer niet opruim, maar in plaats daarvan samen met het kind kijken naar mogelijke oplossingen. Het is belangrijk dat ouders hun kinderen helpen bij het leren van sociaal gedrag, zoals het omgaan met conflicten, het respecteren van de gevoelens van anderen en het vragen om hulp.

De rol van de intrinsieke motivatie

Een van de belangrijkste kernpunten in de visie van Alfie Kohn is de intrinsieke motivatie van kinderen. Dit is de motivatie die uitgaat van binnen, wanneer een kind iets doet omdat het belangrijk, leuk of nuttig is. In tegenstelling tot de externe motivatie, die wordt beïnvloed door beloningen of straffen, is de intrinsieke motivatie blijvender en leidt deze tot een beter begrip van het gedrag van het kind.

In meerdere bronnen wordt uitgelegd dat kinderen die worden beloond voor hun gedrag, minder geneigd zijn om spontaan te leren of te groeien. Ze leren dat het gedrag dat ze tonen, afhankelijk is van de reactie van de ouder. Dit leidt ertoe dat kinderen zich niet meer kunnen ontwikkelen op basis van hun eigen motivatie, maar juist op basis van de verwachtingen van de ouder.

De uitdagingen van onvoorwaardelijk ouderschap

Hoewel de visie van onvoorwaardelijk ouderschap veel voordelen heeft, is het in de praktijk niet altijd eenvoudig om te realiseren. In meerdere bronnen wordt opgemerkt dat ouders vaak emotionele druk voelen om te straffen of te belonen. De maatschappelijke normen en verwachtingen maken het moeilijk om volledig onvoorwaardelijk te zijn. Bovendien is het lastig om met je kind samen te werken als je zelf voorwaardelijk bent opgevoed.

In een van de bronnen wordt ook gezegd dat het belangrijk is om te leren omgaan met situaties waarin een kind iets moet doen, ook al wil het dat niet. In dergelijke gevallen is het belangrijk om het kind te laten meedenken en samen een oplossing te zoeken. Dit helpt het kind om autonomie en verantwoordelijkheid te ontwikkelen, in plaats van te worden bevolen.

Conclusie

Onvoorwaardelijk ouderschap is een visie op opvoeding die zich richt op de relatie tussen ouder en kind, in plaats van op het beïnvloeden van gedrag. Het ontkent de traditie van straffen en belonen, omdat deze de intrinsieke motivatie van het kind kunnen ondermijnen. In plaats daarvan stelt onvoorwaardelijk ouderschap voor om met het kind te praten, samen te werken en het kind te laten leren op basis van zijn eigen motivatie. Dit vereist veel geduld en inspanning, maar leidt op de lange termijn tot een betere ontwikkeling van het kind.

Bronnen

1. Onvoorwaardelijk ouderschap: van belonen en straffen naar liefde en redelijkheid
2. Onvoorwaardelijk ouderschap is het nieuwe opvoeden
3. Onvoorwaardelijk ouderschap in de praktijk
4. Onvoorwaardelijk ouderschap – Ik straf mijn dochter nooit!
5. Het toepassen van onvoorwaardelijk ouderschap in de praktijk
6. Waarom straffen en belonen niet werkt
7. Niet straffen en belonen, maar onvoorwaardelijk opvoeden
8. Straffen en belonen: Alfie Kohn en de mythe van het verwende kind
9. Onvoorwaardelijk ouderschap: de visie van Alfie Kohn
10. Onvoorwaardelijk ouderschap volgens Alfie Kohn: zo doe je dat in de praktijk