Rechten van het kind bij gelijkwaardig ouderschap
juli 1, 2025
Onvoorwaardelijk ouderschap is een benadering van opvoeding die gericht is op het opbouwen van een diepe, betrouwbare relatie tussen ouder en kind. Deze visie, gepropageerd door Alfie Kohn, stelt dat liefde en acceptatie van een kind niet afhankelijk moeten zijn van zijn of haar gedrag. In plaats van straffen en belonen, wordt er gekeken naar de onderliggende behoeften van het kind en wordt er geprobeerd om deze te begrijpen. Dit artikel bespreekt de kernprincipes van onvoorwaardelijk ouderschap, de voordelen van deze benadering en praktische stappen voor het omzetten van deze visie in het dagelijks ouder worden.
De kern van onvoorwaardelijk ouderschap is het idee dat liefde en acceptatie niet afhankelijk zijn van prestaties of gedrag. Dit betekent niet dat er geen grenzen zijn, maar wel dat de grenzen gesteld worden vanuit respect en begrip, en niet vanuit controle of straf. Kohn stelt dat veel traditionele opvoedmethoden gebaseerd zijn op macht en ongelijkheid, waarbij kinderen leren gehoorzamen in plaats van samenwerken. Dit kan de ontwikkeling van hun eigenwaarde en verantwoordelijkheidsgevoel schaden.
Een van de belangrijkste principes van onvoorwaardelijk ouderschap is het opbouwen van een relatie waarin het kind zich veilig en geliefd voelt, ongeacht zijn gedrag. Dit betekent dat ouders hun kinderen niet op voorwaarden hoeven te behandelen. In plaats daarvan wordt er gekeken naar het gedrag van het kind en wordt er geprobeerd om dit te begrijpen in plaats van te bestraffen. Zo worden kinderen gestimuleerd om zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke en zorgzame volwassenen.
Er zijn verschillende voordelen van onvoorwaardelijk ouderschap. De belangrijkste daarvan is dat het leidt tot een sterke, betrouwbare relatie tussen ouder en kind. Door de nadruk te leggen op empathie en begrip, wordt er een gevoel van veiligheid en geloof opgebouwd. Dit helpt kinderen om zich beter te ontwikkelen en hun eigen potentieel te benutten.
Een ander voordeel is dat kinderen die op deze manier worden opgevoed, vaak beter in staat zijn om met conflicten om te gaan en hun emoties te begrijpen. Ze leren om te luisteren, te communiceren en te werken aan oplossingen. Dit leidt tot een betere sociale ontwikkeling en een groter gevoel van zelfvertrouwen.
Het toepassen van onvoorwaardelijk ouderschap in de praktijk vereist een bewuste inspanning en een verandering in mindset. Het is belangrijk om te reflecteren op je eigen opvoedingsstijl en om te kijken waar je nog ruimte hebt voor verbetering. Een concrete tip is om te stoppen met het geven van straffen en beloningen. In plaats daarvan kun je proberen om met je kind te praten over zijn of haar gedrag en om samen naar een oplossing te zoeken. Je kunt ook proberen om de behoeften achter het gedrag van je kind te begrijpen en om te reageren op die behoeften.
Een andere tip is om je kind de ruimte te geven om te experimenteren en te leren. Laat je kind fouten maken en leer ervan. Moedig je kind aan om zijn of haar interessen te volgen en om zijn of haar talenten te ontwikkelen. Onvoorwaardelijk ouderschap is meer dan alleen een opvoedmethode; het is een visie op de relatie tussen ouder en kind. Het is een visie die gebaseerd is op liefde, respect en vertrouwen. Door onvoorwaardelijk op te voeden, kunnen ouders hun kinderen helpen om te groeien tot zelfverzekerde, verantwoordelijke en gelukkige mensen.
De uitgangspunten van onvoorwaardelijk ouderschap zijn: laat je voorwaarden varen, samenwerken in plaats van belonen en straffen, en de waarde van intrinsieke motivatie van kinderen. Laat je voorwaarden varen betekent dat je aandacht voor je kinderen hebt, niet alleen wanneer ze gewenst gedrag vertonen. Op die manier maak je je aandacht afhankelijk van hoe kinderen zich gedragen, terwijl die er eigenlijk altijd hoort te zijn.
Samenwerken in plaats van belonen en straffen is de basis van de visie. Straffen en belonen zijn gebaseerd op macht en ongelijkheid. Kinderen leren op die manier dat wie de macht heeft, alles bepaalt. Als leerschool naar de volwassenheid leren ze beter hoe er kan samengewerkt worden. De waarde van intrinsieke motivatie van kinderen is belangrijk, omdat uit onderzoek blijkt dat de eigen motivatie van kinderen kleiner wordt op het moment dat er een externe motivatie is om een bepaald gedrag te stellen.
Onvoorwaardelijk ouderschap is meer een visie dan een concreet uitgewerkte opvoedmethode. Toch zijn er wel een aantal concrete handvaten uit de visie af te leiden voor in de praktijk van alledag. Praten in plaats van een time-out is een van de belangrijkste principes. Kohn stelt dat een kind dat voor straf op de trap zit, echt niet gaat nadenken over zijn ‘stoute’ gedrag en de gevolgen daarvan voor de ander. Het zal vooral bezig zijn met zichzelf, hetgeen hem is aangedaan en hoe boos het zich voelt. Deze strategie lost op lange termijn dus niets op. Je kind leert er niet van en je werkt niet aan de relatie met je kind als het op het strafstoeltje zit. Beter is het om met je kind te praten om erachter te komen wat er achter het negatieve gedrag zit, zijn of haar emoties serieus te nemen en samen naar een oplossing te zoeken. Daarmee leer je je kind zijn of haar eigen emoties en gedrag beter te begrijpen en gepaste oplossingen te bedenken.
Onvoorwaardelijk ouderschap is een visie op opvoeding die gericht is op het opbouwen van een diepe, betrouwbare relatie tussen ouder en kind. Het benadrukt de noodzaak van liefde, respect en samenwerking in plaats van straffen en belonen. Door deze visie in de praktijk te brengen, kunnen ouders hun kinderen helpen om te groeien tot zelfverzekerde, verantwoordelijke en gelukkige mensen. Het vereist een bewuste inspanning en een verandering in mindset, maar de potentiële voordelen voor de ontwikkeling van het kind en de relatie tussen ouder en kind zijn aanzienlijk.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet