Nieuwe regels voor ouderschap: Wat ouders moeten weten

De afgelopen jaren zijn er in Nederland verschillende veranderingen gekomen op het gebied van ouderschap. Deze veranderingen hebben betrekking op het opstellen van een ouderschapsplan, het ouderschapsverlof, de verantwoordelijkheden van ouders, en het omgangsrecht. Deze nieuwe regels zijn bedoeld om ouders te ondersteunen bij het opbouwen van een goed samengaan met hun kinderen, ook na een scheiding. In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste nieuwe regels en aanbevelingen voor ouders.

Ouderschapsplan: Een nieuw model

Sinds 2009 is het opstellen van een ouderschapsplan een wettelijke verplichting voor ouders met gezamenlijk gezag. Het nieuwe ouderschapsplan, geïntroduceerd door de specialisatievereniging Familie- en Erfrecht Advocaten en Scheidingsmediators (vFAS), biedt een frisse kijk op het proces van scheiding. Het nieuwe model begint met het concept van ‘respectvol ouderschap’ in plaats van alleen het gezamenlijk gezag. Dit model benadrukt het belang van het kind en de mening van het kind bij het opstellen van het plan.

In het nieuwe ouderschapsplan moet worden aangegeven op welke manier de ouders het kind hebben betrokken bij het opstellen van het plan. Er zijn verschillende opties beschikbaar, zoals samen overleggen, het inschakelen van een KIES professional of een Kindbehartiger. Deze professionals helpen kinderen die te maken krijgen met een scheiding en helpen het kind ook een eigen stem te geven.

Het nieuwe ouderschapsplan bevat ook nieuwe onderwerpen zoals het gebruik van sociale media en digitale apparaten, toestemming voor reizen en financiële aspecten. Deze onderwerpen zijn belangrijk geworden, aangezien kinderen steeds vaker met digitale media omgaan. Het plan helpt ouders om afspraken te maken over het gebruik van sociale media, het delen van informatie en het gebruik van scherm.

Ouderschapsverlof: Nieuwe regels en voordelen

Vanaf 2 augustus 2022 gelden er nieuwe regels voor ouderschapsverlof. In heel Nederland krijgen beide ouders in het eerste levensjaar van hun kind negen weken vrij tegen 70 procent van het UWV-maximumloon. In veel sectoren, waaronder het primair onderwijs, is het percentage dat werknemers krijgen als zij verlof opnemen, verhoogd. Het kabinet wil ouders stimuleren het verlof in het eerste levensjaar van het kind op te nemen, vaak is daar in de nieuwe cao-afspraken rekening mee gehouden.

In het voortgezet onderwijs hebben alle docenten en ondersteuners recht op 830 uur ouderschapsverlof per kind. Van dit deel is de helft, 415 uur (zo'n 11 weken) betaald. Ook in deze sector is de ‘geest van de wet’ en dus expliciet het eerste levensjaar van het kind meegenomen in de nieuwe afspraken. Alle medewerkers die het betaalde deel in het eerste levensjaar opnemen, krijgen nu niet meer 55 procent, maar 75 procent van hun eigen loon uitgekeerd. Dit is een voordeel voor ouders.

Rechten en plichten van ouders

Een ouder die gezag over een kind heeft, moet het kind verzorgen en opvoeden. Daarnaast mag de ouder officiële handelingen uitvoeren voor het kind. Zoals een handtekening zetten voor de aanvraag van een paspoort. Het kind opvoeden en verzorgen is een verantwoordelijkheid van de ouders. Ze moeten ervoor zorgen dat het kind zich ontwikkelt en hun persoonlijkheid kan ontwikkelen. Ze mogen het kind niet mishandelen. En ze moeten de band van het kind met de andere ouder bevorderen.

Ouders met gezag moeten betalen voor de verzorging en opvoeding van kinderen. Deze onderhoudsplicht voor hun kinderen stopt zodra de kinderen 21 jaar zijn. Ook als ouders scheiden of als hun geregistreerd partnerschap stopt, moeten zij allebei blijven betalen. Ouders zijn verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Dat staat in de wet.

Onderhoudsplicht

Echtgenoten en geregistreerde partners moeten elkaar onderhouden. Ook na de scheiding. Ouders hebben die plicht voor hun kinderen tot 21 jaar. Ouders zijn verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Dat staat in de wet. Kinderen tot 18 jaar moeten onderhouden worden. Kinderen van 18 tot 21 jaar moeten onderhouden worden, mits ze nog niet in staat zijn in hun eigen onderhoud te voorzien.

Omgangsregeling

Bij een echtscheiding geldt voor zowel ouders als kinderen het omgangsrecht. De rechter kan een regeling over het omgangsrecht vaststellen. In bijzondere situaties kan de rechter het omgangsrecht ook ontzeggen. Kinderen hebben recht op omgang met beide ouders. Komen ouders er samen niet uit, dan kunnen zij omgangsbegeleiding krijgen. In een omgangshuis hebben ouders onder toezicht contact met hun kinderen.

Een omgangsregeling heet ook wel een bezoekregeling. U regelt het zelf met de andere ouder, of u dient een verzoek in bij de rechtbank. De omgangsregeling bepaalt hoe vaak u het kind ziet. U kunt een omgangsregeling krijgen als u: - de juridische ouder bent en de andere ouder heeft het ouderlijk gezag - een sterke persoonlijke band met het kind heeft, bijvoorbeeld als grootouder

U bent als vader of andere ex-partner verplicht uw kind te zien. De ex-partner met het ouderlijk gezag is verplicht u te informeren en u te raadplegen.

Samenwerking tussen ouders

Het opstellen van een ouderschapsplan is belangrijk om samen te werken met de andere ouder. Er zijn vijf tips voor ouders bij het samen opstellen van een ouderschapsplan. Ten eerste is open communicatie belangrijk. Houd de communicatie open en respectvol. Probeer begrip te hebben voor elkaars standpunten en zorgen. Een goede communicatie legt de basis voor een succesvol ouderschapsplan.

Twee: focus op het belang van het kind. Houd altijd het belang van je kinderen in gedachten tijdens het opstellen van het plan. Vraag jezelf af wat het beste is voor hen, zowel op korte als lange termijn. Dit helpt bij het nemen van beslissingen die hun welzijn bevorderen.

Drie: realistische afspraken. Wees realistisch bij het maken van afspraken. Denk na over praktische zaken zoals afstand tussen de ouders, school- en buitenschoolse activiteiten van de kinderen, en hoe jullie als ouders kunnen samenwerken.

Vier: flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Besef dat het ouderschapsplan geen definitief vaststaand document is, maar eerder een dynamisch, steeds veranderd plan. Kinderen groeien, situaties veranderen, en het plan moet mee-evolueren. Wees bereid om het aan te passen wanneer nodig, met de belangen van de kinderen voorop.

Vijf: betrokkenheid van het kind. Het nieuwe ouderschapsplan legt meer nadruk op de mening van het kind, met artikel 2 als centraal punt. Als ouders word je zo aangemoedigd om de kinderen actief te betrekken bij het maken van afspraken. Ook wordt hierbij de Stichting Villa Pinedo als waardevolle bron genoemd. Dit platform biedt kinderen van gescheiden ouders een veilige plek om ervaringen te delen en steun te vinden.

Conclusie

De nieuwe regels voor ouderschap zijn bedoeld om ouders te ondersteunen bij het opbouwen van een goed samengaan met hun kinderen, ook na een scheiding. Het opstellen van een ouderschapsplan is belangrijk om samen te werken met de andere ouder. De nieuwe regels voor ouderschapsverlof bieden voordelen voor ouders, met name in het eerste levensjaar van het kind. De rechten en plichten van ouders zijn duidelijk geregeld, en het omgangsrecht is belangrijk om de band tussen ouders en kind te behouden. Samenwerking tussen ouders is essentieel, en het is belangrijk om het kind actief te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan.

Bronnen

1. Bericht JenV: Aanduiding ouderschap in akten van de burgerlijke stand
2. Het nieuwe ouderschapsplan met de bijbehorende brochure
3. Nieuwe regels ouderschapsverlof, wat verandert er voor jou
4. Rechten en plichten van ouderlijk gezag
5. Gezinnen met meervoudige en complexe problemen
6. Omgang met kinderen
7. Onderhoudsplicht
8. Ouderschapsverlof
9. Ouderschap en verlof
10. Omgang met kinderen