Opvoeden vroeger en nu: Waarom voelt het nu zwaarder?
juli 9, 2025
De kinderopvangtoeslagaffaire heeft diepgaande gevolgen gehad voor duizenden gezinnen in Nederland. Deze affaire, gekenmerkt door onrechtmatige terugvorderingen van toeslagen door de Belastingdienst, heeft geleid tot ernstige financiële, sociale en emotionele problemen voor de betrokken ouders en kinderen. Deze artikel beschrijft de impact van de affaire, de herstelmaatregelen die zijn genomen en de ondersteuning die beschikbaar is voor gedupeerde gezinnen.
Het schandaal rond de kinderopvangtoeslag speelde een significante rol bij uithuisplaatsingen van kinderen uit gedupeerde gezinnen. Een onafhankelijke commissie onder leiding van Mariëtte Hamer concludeerde dat de ontspoorde fraudejacht door de Belastingdienst van invloed was op de gezinssituatie, wat in sommige gevallen leidde tot uithuisplaatsing. Een aantal van deze uithuisplaatsingen had waarschijnlijk niet plaatsgevonden zonder de hardvochtige aanpak van de fiscus. Schulden en armoede, als gevolg van het stopzetten en terugvorderen van toeslagen, ondermijnden vaak de stabiliteit van het gezin, waardoor bestaande problemen verergerden of nieuwe problemen ontstonden. De gevolgen voor de getroffen kinderen zijn groot en naar verwachting blijvend, en kunnen zelfs doorwerken wanneer zij zelf kinderen krijgen.
Een man uit Dordrecht werd aangeklaagd voor het frauderen met kinderopvangtoeslagen voor bijna 5 miljoen euro, waarbij hij vermoedelijk ruim driehonderd Bulgaren hielp met het onterecht aanvragen van toeslagen. Dit illustreert de omvang van de fraude die heeft plaatsgevonden en de complexiteit van het probleem.
Om in aanmerking te komen voor kinderopvangtoeslag, moeten ouders aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zij moeten werken, een opleiding volgen of een traject volgen dat de kans op werk vergroot. De opvang moet voldoen aan de gestelde eisen en de ouders moeten kinderbijslag ontvangen. Het kind moet op het woonadres van de ouders ingeschreven staan en de ouders moeten de Nederlandse nationaliteit hebben, of een geldige verblijfsvergunning bezitten. Zelfs met slechts één uur werk of studie per maand, kan men recht hebben op kinderopvangtoeslag, hoewel de hoogte afhankelijk is van het inkomen. Na verlies van een baan, hebben ouders nog drie maanden recht op de toeslag. Ook in situaties waarin een partner is opgenomen in een zorginstelling, kan men in aanmerking komen voor de toeslag.
De opvangorganisatie moet goedgekeurd zijn door de gemeente en geregistreerd staan in het Landelijk Register Kinderopvang (LKR). Het LKR-nummer is vereist voor de aanvraag. Opvang bij opa en oma is doorgaans niet in aanmerking, tenzij de grootouder is ingeschreven als gastouder bij een geregistreerde kinderopvang.
De Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) vergoedt ouders die onterecht kinderopvangtoeslag hebben moeten terugbetalen of van wie de toeslag onterecht is stopgezet. Echter, de werkelijke schade kan hoger zijn dan de vergoeding van de UHT, bijvoorbeeld door verminderde arbeidskansen of psychische problemen. In dergelijke gevallen kunnen ouders zich aanmelden bij de Commissie Werkelijke Schade (CWS) om een aanvullende schadevergoeding aan te vragen. De aanmeldtermijn voor het indienen van een aanvraag voor aanvullende schade is verlengd tot ten minste 1 juli 2025.
Ruim 90 procent van de gedupeerde ouders heeft de integrale beoordeling afgerond. Via de kindregeling hebben ruim 101.200 kinderen een tegemoetkoming ontvangen tussen de 2.000 en 10.000 euro.
Naast financiële vergoedingen zijn er ook initiatieven opgezet om gedupeerde gezinnen te helpen hun leven weer op de rails te krijgen. Een verhalenbundel, ‘Over veerkracht gesproken’, biedt inspirerende verhalen van ouders. Ouders en kinderen kunnen ook hulp krijgen op het gebied van mentale gezondheid en bij hun gemeenten terecht voor brede ondersteuning, zoals hulp bij wonen of gezondheid. Stichting Lotgenotencontact en Stichting Steunouder bieden gezinnen ondersteuning en een luisterend oor.
Voor kinderen is er een speciale website, kindregelingvoorjou.nl, met informatie over de hulp die beschikbaar is. Er is ook een app beschikbaar die ouders helpt bij het aanvragen en beheren van de kinderopvangtoeslag. Deze app is beschikbaar in zes verschillende talen: Nederlands, Engels, Pools, Arabisch, Oekraïens en Russisch.
Het kabinet heeft € 429 miljoen uitgetrokken voor de verhoging van de kinderopvangtoeslag in 2025, als onderdeel van een groter budget dat tot 2027 is gereserveerd. Daarnaast worden de maximumuurprijzen en toetsingsinkomens voor de kinderopvangtoeslag geïndexeerd. De maximumuurprijzen worden met € 0,04 minder geïndexeerd om enkele beleidsmaatregelen te dekken. De aanpassingen zijn bedoeld om kinderopvang betaalbaarder te maken voor middeninkomens en de vraag naar kinderopvang te stimuleren.
De maximale uurprijzen voor 2025 zijn als volgt: €10,71 voor dagopvang, €9,52 voor buitenschoolse opvang en €8,10 voor gastouderopvang. Het aantal uren waarvoor toeslag kan worden ontvangen is maximaal 2760 per jaar, wat overeenkomt met 230 uur per maand.
Het herstelproces van de kinderopvangtoeslagaffaire loopt vertraging op. Een rapport suggereert dat de compensatie van de gedupeerden nog zo’n twintig jaar kan duren, zodat ook de opgevangen kinderen zelf hun zegje kunnen doen. Het samenstellen van dossiers is complex en vereist mensenwerk, aangezien er geen centrale dossierkast is en informatie uit verschillende systemen over verschillende jaren moet worden verzameld.
De benadering van de jongeren die door de affaire zijn getroffen, is een punt van zorg. Er is behoefte aan een benadering die gebaseerd is op vertrouwen en respect, aangezien deze kinderen vaak traumatische ervaringen hebben meegemaakt.
Er is een groeiende behoefte aan professionals die gespecialiseerd zijn in de kinderopvangtoeslagaffaire. Gemeenten zoeken consulenten die slachtoffers kunnen ondersteunen en adviseren over zorg en welzijn. Deze consulenten voeren brede uitvraaggesprekken met inwoners, geven informatie en indiceert maatwerkvoorzieningen zoals begeleiding.
De kinderopvangtoeslagaffaire heeft een diepgaande en langdurige impact gehad op duizenden gezinnen in Nederland. De onrechtmatige terugvorderingen van toeslagen hebben geleid tot financiële problemen, sociale isolatie en emotioneel leed. Hoewel er herstelmaatregelen zijn genomen en compensatie wordt geboden, is het herstelproces complex en traag. Het is essentieel dat gedupeerde gezinnen toegang hebben tot de juiste ondersteuning, zowel financieel als emotioneel, om hun leven weer op de rails te krijgen. De affaire benadrukt het belang van een eerlijke en rechtvaardige behandeling van burgers door de overheid en de noodzaak van transparantie en verantwoording.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet