Ouderschap Blijft in Tilburg: Een methode om kinderen te ondersteunen bij een scheiding
juli 1, 2025
De kern van het ouderschap ligt in de zorg voor het kind en de ondersteuning van de ontwikkeling. In Nederland zijn er verschillende richtlijnen en richtlijnen die het begrip “goed ouderschap” definiëren. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaringen. De minimumeisen voor goed ouderschap omvatten zowel de persoonlijke als de sociale verantwoordelijkheden van ouders. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van goed ouderschap besproken, met aandacht voor de minimumeisen, de rol van het kind, en de praktische uitwerking van het ouderschap.
Minimumeisen voor goed ouderschap
De minimumeisen voor goed ouderschap zijn gedefinieerd in meerdere richtlijnen en studies. Volgens het BIC-model (Best Interest of the Child) zijn er veertien voorwaarden waaronder een kind zich optimaal kan ontwikkelen. De eerste zeven gaan over het gezin, de rest over de samenleving. Deze voorwaarden omvatten een veilige directe leefomgeving, een positief affectief klimaat, een ondersteunende flexibele opvoedingsstructuur, adequaat voorbeeldgedrag door ouders, en interesse in het kind als persoon en in diens leefwereld. Ook is stabiliteit van belang, zoals structuur, stabiliteit en continuïteit in de opvoeding en verzorging. Daarnaast is het belangrijk dat ouders in staat zijn om hun kind passende verantwoordelijkheden te geven.
De rol van het kind in het ouderschap
Het kind staat centraal in het ouderschap. Volgens de Raad voor de Rechtspraak moeten kinderen vanaf 6 jaar bij de afspraken worden betrokken. Bij een rechtszaak wordt het kind vanaf 12 jaar actief betrokken bij de besprekingen over het ouderschapsplan. Voor kinderen tussen 12 en 16 jaar gaat het dan om hun mening over de hoofdverblijfplaats en het ouderlijk gezag. Voor kinderen ouder dan 16 jaar mogen zij ook hun mening geven over de financiële afspraken. Het betrekken van het kind in het proces helpt om hun gevoel van betrokkenheid en veiligheid te versterken. Het is belangrijk dat de manier waarop dit wordt gedaan, past bij de leeftijd van het kind.
Praktische uitwerking van het ouderschap
De praktische uitwerking van het ouderschap omvat de invulling van het ouderschapsplan. Dit plan stelt afspraken vast over de verdeling van de zorg en opvoeding van de kinderen. In Nederland is het opstellen van een ouderschapsplan wettelijk verplicht voor ouders die een relatie beëindigen en minderjarige kinderen hebben. Dit geldt voor zowel gehuwde ouders als geregisterde partners. Het plan moet worden opgesteld om te zorgen voor duidelijkheid over de verdeling van de zorg en opvoeding van de kinderen. Hierbij staat het belang van het kind centraal, zowel in de praktijk als in de juridische regels.
De rol van het ouderschapsplan
Een ouderschapsplan is essentieel bij het proces van scheiding of het uit elkaar gaan van een ouderschap. Dit plan stelt afspraken vast over de verdeling van zorg, opvoeding en het omgangsrecht met de kinderen. Sinds 2009 is het opstellen van een ouderschapsplan wettelijk verplicht voor ouders die een relatie beëindigen en minderjarige kinderen hebben. Dit geldt voor zowel gehuwde ouders als geregisterde partners. Het plan moet worden opgesteld om te zorgen voor duidelijkheid over de verdeling van de zorg en opvoeding van de kinderen. Hierbij staat het belang van het kind centraal, zowel in de praktijk als in de juridische regels.
De invloed van gezins- en omgevingsfactoren
De invloed van gezins- en omgevingsfactoren op de mate waarin het ouderschap goed genoeg is, is van groot belang. De hulpmiddelen bij het in kaart brengen en beoordelen van ouderschap omvatten gesprekken met de gezinsleden, observaties van de situatie en interactie in de eigen omgeving van het gezin, en informatie van andere betrokkenen. Ook zijn er diverse vragenlijsten en instrumenten beschikbaar om het functioneren van een gezin op de verschillende dimensies van opvoedingscapaciteiten en gezins- en omgevingsfactoren in kaart te brengen en te beoordelen. Denk aan de veiligheid in het gezin, de zelfredzaamheid van het gezin, het gezinsfunctioneren en de opvoedingscompetenties van de ouders.
De invloed van de samenleving
De invloed van de samenleving op het ouderschap is van groot belang. Het Framework for the Assessment of Children in Need and Their Families brengt de ontwikkeling en de veiligheid van een kind in kaart en welke factoren daarbij een rol spelen. Dit model is ook gebruikt voor het verzamelen van informatie voor de richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing. Het framework is uitgebreid te vinden bij de Hulpmiddelen en tools van de Richtlijn Samen beslissen over hulp. In dit model draait de ontwikkeling van het kind om zeven dimensies, waaronder gezondheid en fysieke verschijning, cognitieve ontwikkeling, emotionele en sociale ontwikkeling, en de invloed van gezins- en omgevingsfactoren op de capaciteiten van de ouders en het kind.
De rol van de hulpmiddelen bij het beoordelen van ouderschap
De hulpmiddelen bij het beoordelen van ouderschap omvatten gesprekken met de gezinsleden, observaties van de situatie en interactie in de eigen omgeving van het gezin, en informatie van andere betrokkenen. Ook zijn er diverse vragenlijsten en instrumenten beschikbaar om het functioneren van een gezin op de verschillende dimensies van opvoedingscapaciteiten en gezins- en omgevingsfactoren in kaart te brengen en te beoordelen. Denk aan de veiligheid in het gezin, de zelfredzaamheid van het gezin, het gezinsfunctioneren en de opvoedingscompetenties van de ouders.
De invloed van de medische zorg
De invloed van de medische zorg op het ouderschap is van groot belang. De prenatale screening, zoals de NIPT (Non-Invasive Prenatal Test), speelt een rol in het beoordelen van de gezondheid van het kind. De Zorginstituut adviseerde in 2017 dat prenatale screening zonder medische indicatie niet binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw) past. Gelet hierop valt de NIPT per 1 april 2023 niet meer onder de Zvw. De NIPT is kosteloos voor alle zwangere vrouwen. De 20-wekenecho en de counseling vallen momenteel onder de Zvw. De prenatale huisbezoeken door de JGZ (Jeugdgezondheidszorg) zijn een belangrijk onderdeel van het prenatale onderzoek. Deze huisbezoeken worden geëvalueerd in twee regio’s van Nederland. Zowel ouders als zorgverleners oordelen positief. Ouders en jeugdverpleegkundigen vinden het prettig om voor de geboorte al kennis te maken, en verloskundigen ervaren dat ze ontlast worden van de zorg rond psychosociale problemen in aanstaande gezinnen.
De invloed van de maatschappelijke druk
De invloed van de maatschappelijke druk op het ouderschap is van groot belang. Het is belangrijk dat de keuze voor deelname aan de NIPT een individuele afweging is zonder maatschappelijke druk. Niemand kan voor een ander bepalen of prenatale screening wel of niet wenselijk is. De ouders hebben de vrijheid om te kiezen wat zij belangrijk vinden. In de counseling voor prenatale screening wordt daarom aan deze keuzevrijheid expliciet aandacht besteed, waarbij toekomstige ouders op een waardevrije manier informatie krijgen over prenatale screening. Hiermee wordt de suggesties tegengegaan dat er een maatschappelijke opvatting is om al dan niet deel te nemen van de NIPT.
Conclusie
Goed ouderschap is essentieel voor de ontwikkeling van het kind. De minimumeisen voor goed ouderschap omvatten zowel de persoonlijke als de sociale verantwoordelijkheden van ouders. Het kind staat centraal in het ouderschap, en het betrekken van het kind in het proces helpt om hun gevoel van betrokkenheid en veiligheid te versterken. Het opstellen van een ouderschapsplan is essentieel bij het proces van scheiding of het uit elkaar gaan van een ouderschap. De invloed van gezins- en omgevingsfactoren, de samenleving, en de medische zorg op het ouderschap is van groot belang. De maatschappelijke druk speelt ook een rol in het beoordelen van het ouderschap. Het is belangrijk dat ouders in staat zijn om hun kind passende verantwoordelijkheden te geven en een veilige directe leefomgeving te bieden.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
