Gelukkig opvoeden doe je zo: praktische tips en inzichten voor ouders
juli 9, 2025
De gastouderopvang is een belangrijke pijler binnen het Nederlandse kinderopvangsysteem, die een kleinschalige en flexibele opvangmogelijkheid biedt voor ouders. Deze vorm van opvang kent specifieke regels, financiële ondersteuning via kinderopvangtoeslag en staat voor uitdagingen en veranderingen. Dit artikel geeft een overzicht van de actuele situatie, de regels voor gastouders, de mogelijkheden voor financiële steun en de recente ontwikkelingen in de sector, gebaseerd op beschikbare gegevens.
Regels en Eisen voor Gastouders
Om als gastouder aan de slag te gaan, gelden er diverse wettelijke eisen. Zo moet een gastouder minimaal 18 jaar oud zijn en in het bezit zijn van een erkend diploma. Een geldige certificaat kinder-EHBO is eveneens verplicht en dient om de twee jaar te worden vernieuwd. Registratie in zowel het Personenregister Kinderopvang (PRK) als het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) is essentieel. Daarnaast is een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor kinderopvang vereist.
Naast deze basisvereisten, moet een gastouder werken volgens een pedagogisch beleidsplan, een veiligheids- en gezondheidsbeleid, en de Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling. Goede bereikbaarheid voor ouders en de mogelijkheid tot adequate vervanging bij afwezigheid zijn eveneens belangrijke aspecten. Tijdens de opvang dient de gastouder de Nederlandse taal te spreken, tenzij de situatie om een andere taal vraagt, bijvoorbeeld bij tijdelijke opvang van expatkinderen. De opvanglocatie moet voldoen aan specifieke inrichtingseisen, waaronder voldoende speelruimte binnen en buiten en een rookvrije omgeving.
Financiële Ondersteuning: Kinderopvangtoeslag
Ouders die gebruikmaken van gastouderopvang kunnen in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag. Deze toeslag is een financiële tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderopvang. De hoogte van de toeslag is afhankelijk van het inkomen van de ouders en wordt berekend op basis van een maximum uurprijs. In 2025 bedraagt de maximum uurprijs voor gastouderopvang € 8,10.
Om in aanmerking te komen voor de toeslag, moet de opvang worden aangeboden door een erkend gastouderbureau en moet de betaling via dit bureau lopen. Ouders kunnen de toeslag aanvragen via Mijn toeslagen en hebben recht op de toeslag over de periode vanaf de start van de opvang, mits de aanvraag binnen drie maanden wordt ingediend. Het is mogelijk om de toeslag met terugwerkende kracht tot drie maanden aan te vragen.
Ontwikkelingen in de Gastouderopvangsector
De gastouderopvangsector staat voor een aantal uitdagingen. Recente cijfers laten zien dat het aantal gastouders en kinderen in gastouderopvang afneemt, terwijl de vraag naar kinderopvang in het algemeen groeit. Dit onderstreept de noodzaak om de positie van gastouderopvang te versterken.
In 2023 werd een daling in het aantal kinderen in gastouderopvang waargenomen, zowel in de dagopvang als in de buitenschoolse opvang. Tegelijkertijd steeg het aantal kinderen in kindercentra. Dit kan wijzen op een verschuiving in de voorkeuren van ouders.
Vanaf 2025 wordt de manier waarop tarieven worden gemonitord veranderd. In plaats van gegevens die ouders doorgeven, worden tarieven voortaan verzameld via gastouderbureaus en kinderopvangorganisaties. Dit kan leiden tot een nauwkeuriger beeld van de werkelijke kosten en tarieven.
Maatregelen ter Verbetering van de Gastouderopvang
Het kabinet heeft een aantal maatregelen aangekondigd om de gastouderopvang aantrekkelijker te maken. Nieuwe gastouders kunnen rekenen op een vergoeding van 90% van hun opleidingskosten, dankzij een subsidie van € 3,2 miljoen in 2025. Daarnaast worden regels waar mogelijk geschrapt of versoepeld om de regeldruk te verminderen. Een arbeidsmarktcampagne heeft als doel de bekendheid en aantrekkelijkheid van gastouderopvang te vergroten.
Een wetsvoorstel, aangenomen door de Tweede Kamer, introduceert pedagogische doelen voor gastouderopvang: emotionele veiligheid bieden, persoonlijke en sociale kwaliteiten bevorderen en normen en waarden overbrengen. Ook wordt de regel ingevoerd dat een gastouder maximaal bij twee gastouderbureaus mag zijn aangesloten en wordt ingezet op de coaching van gastouders door pedagogisch beleidsmedewerkers.
Een belangrijke wijziging is dat gastouders nu ook recht hebben op kinderopvangtoeslag als hun eigen kinderen gebruik maken van de gastouderopvang, wat voorheen alleen gold bij opvang via een kinderdagverblijf of BSO. De Beroepskracht-Kindratio (BKR) wordt aangepast, waarbij de eigen kinderen van de gastouder tot 8 jaar (voorheen 10 jaar) worden meegeteld.
Kwaliteit en Veiligheid
Kwaliteit en veiligheid staan centraal in de gastouderopvang. Gastouders moeten voldoen aan diverse eisen, waaronder een geldig kinder-EHBO-certificaat dat om de twee jaar vernieuwd moet worden. Gastouderbureaus voeren jaarlijks een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit om de veiligheid en hygiëne te waarborgen. De opvanglocatie wordt regelmatig gecontroleerd door het gastouderbureau en de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD).
Bij het selecteren van een gastouder is het belangrijk om te controleren of de gastouder de juiste diploma’s en certificaten bezit, geregistreerd is in het PRK en een VOG heeft. Ook het aantal kinderen dat wordt opgevangen en de pedagogische aanpak zijn belangrijke aandachtspunten.
Voordelen van Gastouderopvang
Gastouderopvang biedt een aantal voordelen ten opzichte van andere vormen van kinderopvang. De kleinschaligheid en huiselijke sfeer creëren een vertrouwde omgeving voor kinderen. De individuele aandacht die gastouders kunnen bieden, stimuleert de leeromgeving en draagt bij aan de hechting en stabiliteit van kinderen. Gastouders kunnen vaak flexibel inspelen op de behoeften van ouders, bijvoorbeeld door 24/7 opvang aan te bieden.
De kosten van gastouderopvang zijn vaak lager dan die van een kinderdagverblijf, zeker na aftrek van de kinderopvangtoeslag. Gastouderopvang kan een goede optie zijn voor ouders met onregelmatige werktijden of die een persoonlijke en flexibele opvangomgeving zoeken.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
