Juridisch Ouderschap van lesbische paren: Wat Moeders en Partners Weten Moeten

Lesbisch ouderschap is sinds de invoering van de Wet van 25 november 2013 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie, aanzienlijk geregeld. De wet is op 1 april 2014 in werking getreden en zorgt ervoor dat lesbische paren op gelijke voet staan als heteroseksuele paren wat betreft het juridisch ouderschap. In dit artikel wordt uitgelegd hoe het juridisch ouderschap van lesbische paren geregeld is, vooral in het kader van een geregistreerd partnerschap.

Historische Context van Lesbisch Ouderschap

Voor 1 april 2001 was het voor lesbische paren niet mogelijk om gezamenlijk het juridisch ouderschap te verkrijgen. De partner van de biologische moeder kon enkel via een partneradoptieprocedure juridisch ouder worden. Deze procedure vereiste een gerechtelijke beoordeling en de verklaring van de donor dat deze geen rol meer zou spelen in het leven van het kind. Deze procedure was zowel ingrijpend als kostbaar. Pas sinds 1 april 2014 is het lesbische ouderschap beter geregeld in de wet.

De Wet van 25 november 2013 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie bracht een significante verbetering. Deze wet maakte het mogelijk voor de vrouwelijke partner van de moeder om juridisch ouder te worden zonder een gerechtelijke procedure, onder bepaalde voorwaarden. De wetgeving is sindsdien verder verfijnd om beter aan te sluiten bij de diverse situaties waarin lesbische stellen een kind krijgen.

Juridisch Ouderschap en Geregistreerd Partnerschap

In het geval van een lesbische relatie, gelden andere wettelijke regels dan wanneer er een baby wordt geboren binnen een hetero relatie. Als een baby wordt geboren binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap van een hetero relatie zijn beide ouders van rechtswege juridisch ouders en zijn zij gezamenlijk belast met het ouderlijk gezag. Bij een lesbische relatie (gehuwd of geregistreerd partnerschap) is dat niet het geval.

De moeder van een kind is van rechtswege juridisch ouder en is belast met het ouderlijk gezag over het kind. Het is belangrijk deze zaken goed te onderscheiden. Het juridisch ouderschap betekent dat het kind afstamt van de vrouw, wat gevolgen heeft voor bijvoorbeeld het naamrecht, het erfrecht en de nationaliteit. Het ouderlijk gezag geeft de moeder rechten en plichten, zoals het recht om het kind te verzorgen en op te voeden, het recht het kind (wettelijk) te vertegenwoordigen en het recht het vermogen van het kind te beheren.

Juridisch Ouderschap bij Geregistreerd Partnerschap

Wanneer een baby wordt geboren binnen een lesbische relatie en de moeders zijn gehuwd of hebben een geregistreerd partnerschap, dan is het mogelijk dat beide moeders automatisch juridisch ouderschap verkrijgen. Dit gebeurt wanneer er sprake is van een “aanvankelijk anonieme donor”. Een aanvankelijk anonieme donor is een donor die zijn sperma heeft afgestaan aan een vruchbaarheidskliniek. De kliniek informeert “Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting” over de zwangerschap en over de persoonsgegevens van de donor.

Bij gebruikmaking van een aanvankelijke anonieme donor, kunnen de wensouders daaromtrent online een verklaring van deze stichting aanvragen; een zogenaamde “ouderschapsverklaring”. Bij de aangifte van het kind kunnen de wensouders die verklaring overleggen aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Als het kind 12 jaar oud is, mag het bepaalde gegevens van de donor opvragen. Zodra het kind 16 jaar is, heeft het kind recht om de identiteit van de donor te weten.

Erkenning van de Meemoeder

Als de moeders niet gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kan de meemoeder het kind erkennen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand of ten overstaan van een notaris. Ook hieraan zijn bepaalde voorwaarden verbonden. De meemoeder moet de toestemming van de biologische moeder krijgen om het kind te erkennen. Als de biologische moeder haar toestemming weigert, kan de meemoeder bij de rechtbank een verzoek indienen tot vervangende toestemming.

De wet stelt ook voor dat de partner van de moeder, onder bepaalde voorwaarden, na de geboorte direct juridisch ouder van het kind wordt. Dit gebeurt wanneer zij op dat moment met de moeder is gehuwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Als de moeders niet gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kan de meemoeder het kind erkennen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand of ten overstaan van een notaris. Ook hieraan zijn bepaalde voorwaarden verbonden.

Rechten en Verantwoordelijkheden van de Meemoeder

De meemoeder heeft rechten en verantwoordelijkheden als juridisch ouder van het kind. Ze heeft het recht om het kind te verzorgen en op te voeden, het recht het kind (wettelijk) te vertegenwoordigen en het recht het vermogen van het kind te beheren. Ook heeft ze het recht om de naam van het kind te kiezen. De achternaam van het kind kan worden gekozen uit de namen van de biologische moeder of de meemoeder. Als de meemoeder haar ouderschap heeft verkregen door erkenning, dan krijgt het kind in principe de achternaam van de biologische moeder, tenzij er een gezamenlijke naamskeuze wordt gedaan voor de naam van de meemoeder.

De meemoeder heeft ook rechten in het kader van het erfrecht. Ze is wettelijk familie van het kind en heeft dus rechten in het kader van het erfrecht. De donor heeft echter geen officiële familierechtelijke relatie met het kind, immers drie ouders is wettelijk gezien (nog) niet mogelijk. Let op: dat heeft dus ook consequenties voor de erfrechtelijke verhoudingen. Niet-juridische ouders kunnen uitsluitend elkaars erfgenaam worden middels een testament.

Belangrijke Aspecten van Lesbische Cultuur

Lesbisch ouderschap is een belangrijk onderdeel van de lesbische cultuur. Het begrip lesbische vrouw komt van de naam van het Griekse eiland Lesbos, waar Sappho werd geboren. Zij was een oude Griekse vrouw die gedichten schreef met homoseksuele thema's. De term sapphic, genoemd naar deze dichteres, verwijst ook naar vrouwelijke homoseksualiteit.

Lesbische vrouwen vormen een belangrijk deel van de LGBTQ+-gemeenschap. Ze zijn betrokken bij diverse activiteiten en evenementen, waaronder Pride-parades en lesbische filmfestivals. Deze evenementen vieren de lesbische cultuur en helpen bij het bevorderen van de erkenning en acceptatie van lesbische vrouwen wereldwijd.

Conclusie

Lesbisch ouderschap is sinds de invoering van de Wet van 25 november 2013 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie, aanzienlijk geregeld. De wet is op 1 april 2014 in werking getreden en zorgt ervoor dat lesbische paren op gelijke voet staan als heteroseksuele paren wat betreft het juridisch ouderschap. In dit artikel is uitgelegd hoe het juridisch ouderschap van lesbische paren geregeld is, vooral in het kader van een geregistreerd partnerschap. De wet stelt de meemoeder in staat om juridisch ouder te worden zonder een gerechtelijke procedure, onder bepaalde voorwaarden. De wetgeving is sindsdien verder verfijnd om beter aan te sluiten bij de diverse situaties waarin lesbische stellen een kind krijgen.

Bronnen

1. Lesbisch ouderschap
2. Lesbisch ouderschap / Donorcontract
3. Alles wat je moet weten over lesbische vrouwen
4. Lesbisch ouderschap
5. Juridisch ouderschap binnen lesbische relaties: een overzicht voor ouders
6. Lesbianisme
7. Lesbisch ouderschap
8. Wet lesbisch ouderschap
9. Lesbisch & homoseksueel ouderschap
10. Wanneer kan vrouwelijke partner van moeder een kind erkennen?
11. Lesbisch ouderschap