Juridisch Ouderschap bij lesbische relaties: Wat Ouders Mussen Weten

Lesbisch ouderschap is in Nederland sinds 2014 aanzienlijk vereenvoudigd en geregeld via de Wet Lesbisch Ouderschap. Deze wet bepaalt hoe twee vrouwen, die samen een kind krijgen, juridisch ouder kunnen worden. Het is belangrijk dat ouders dit weten, omdat het juridische ouderschap niet automatisch van rechtswege geldt voor de tweede moeder. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van het juridisch ouderschap bij lesbische relaties behandeld, inclusief de geschiedenis, de verschillende manieren waarop een tweede moeder juridisch ouder kan worden, en de rechten en verantwoordelijkheden die hierbij horen.

Geschiedenis van het lesbische ouderschap

Voor 1 april 2001 was het voor lesbische paren niet mogelijk om gezamenlijk het juridisch ouderschap te verkrijgen. De partner van de biologische moeder kon enkel via een partneradoptieprocedure juridisch ouder worden. Deze procedure vereiste een gerechtelijke beoordeling en de verklaring van de donor dat deze geen rol meer zou spelen in het leven van het kind. Deze procedure was zowel ingrijpend als kostbaar.

De invoering van de Wet Lesbisch Ouderschap op 1 april 2014 bracht een significante verbetering. Deze wet maakte het mogelijk voor de vrouwelijke partner van de moeder om juridisch ouder te worden zonder een gerechtelijke procedure, onder bepaalde voorwaarden. De wetgeving is sindsdien verder verfijnd om beter aan te sluiten bij de diverse situaties waarin lesbische stellen een kind krijgen.

Hoe wordt een tweede moeder juridisch ouder?

Er zijn verschillende manieren waarop een tweede moeder juridisch ouder kan worden. De meest gangbare manieren zijn het erkennen van het kind, de partneradoptieprocedure en de adoptie van het kind.

Erkennen van het kind

Sinds 1 april 2014 kan de meemoeder haar kind namelijk erkennen bij de gemeente. Dit is een veel eenvoudigere en minder kostbare manier van juridisch moeder worden van je kind. De meemoeder moet hierbij de toestemming van de geboortemoeder krijgen. In de meeste gevallen zal het de meemoeder zijn die het kind met de toestemming van de geboortemoeder erkent. Vanaf het moment van de erkenning is de meemoeder ook juridisch ouder van het kind en zijn zij wettelijk familie van elkaar.

Partneradoptieprocedure

Voor de periode vóór 1 april 2014 was de partneradoptieprocedure de enige manier waarop de meemoeder juridisch ouder kon worden. Deze procedure vereiste een gerechtelijke beoordeling en de verklaring van de donor dat deze geen rol meer zou spelen in het leven van het kind. De partneradoptieprocedure is wel een relatief ingrijpende en kostbare procedure. Daarom hebben het COC en andere lobbyisten zich jarenlang ingezet voor een meer toegankelijke manier voor de meemoeder om juridisch ouder te worden.

Adoptie

De adoptie is een andere manier waarop de meemoeder juridisch ouder kan worden. Dit is vooral van toepassing als de meemoeder het kind wil adopteren dat haar partner heeft gebaard. De adoptie is een proces waarbij de meemoeder juridisch ouder wordt van het kind. Dit proces kan ook in het buitenland plaatsvinden, maar het is belangrijk om hier rekening mee te houden dat het buitenland niet altijd dezelfde wetgeving heeft als Nederland.

De rol van de donor

Bij lesbische relaties is het gebruik van een donor een veelvoorkomend onderdeel van het proces. De donor kan zowel anoniem als bekend zijn. De rol van de donor is belangrijk, omdat het de juridische positie van de meemoeder beïnvloedt.

Anonieme donor

Als de donor anoniem is, dan heeft deze geen juridische positie als ouder van het kind. De meemoeder kan op grond van de wet het kind erkennen, waardoor zij juridisch ouder wordt. De donor heeft dan geen rechten of verantwoordelijkheden in verband met het kind.

Bekende donor

Bij een bekende donor kan het zijn dat de donor een rol speelt in het leven van het kind. In dat geval moet de meemoeder het kind erkennen, zodat zij juridisch ouder wordt. De donor kan dan wel een rol spelen in het leven van het kind, maar heeft geen juridische positie als ouder.

De rechten en verantwoordelijkheden van de juridische ouders

De rechten en verantwoordelijkheden van de juridische ouders zijn belangrijk om te begrijpen, omdat deze bepalen hoe het kind wordt opgevoed en welke rechten de ouders hebben.

Ouderlijk gezag

Het ouderlijk gezag bepaalt wie zeggenschap heeft over het kind. De moeder waaruit het kind geboren wordt, de geboortemoeder dus, heeft gezag vanaf de geboorte van het kind. Is de geboortemoeder getrouwd met (of geregistreerd partner van) een andere vrouw, dan heeft ook die zogenaamde 'meemoeder' in principe gezag vanaf de geboorte van het kind. Wanneer de geboortemoeder ongehuwd (en geen geregistreerd partner) is, kan zij samen met haar vriendin een verzoek voor gezamenlijk gezag indienen bij de rechtbank.

Erbrechtelijke rechten

De juridische positie van de ouders bepaalt ook hun rechten in het erbrecht. Een kind kan volgens de huidige wetgeving één of twee juridische ouders hebben. Dit heeft gevolgen voor de erfrechtelijke betrekkingen en de verplichting tot het betalen van kinderalimentatie.

Nationaliteit en naamrecht

De nationaliteit en naamrecht van het kind zijn ook van invloed op de juridische positie van de ouders. De wet regelt dat de moeder waaruit het kind geboren wordt automatisch de juridische moeder is. De meemoeder kan hierdoor juridisch ouder worden, mits de juiste stappen worden gezet.

Belangrijke punten bij het kiezen van de juiste manier

Bij het kiezen van de juiste manier om juridisch ouder te worden, zijn er een aantal belangrijke punten om rekening mee te houden.

Tijdig advies inwinnen

Het is belangrijk om vroeg juridisch advies in te winnen, zodat de rechten en plichten van alle betrokkenen worden geregeld. Dit is vooral van belang bij complexe situaties, zoals bij roze co-ouderschap.

Nationaliteit en erbrecht

De keuze voor de manier om juridisch ouder te worden heeft grote gevolgen voor de nationaliteit van het kind, de erbrechtelijke betrekkingen en de kansen op acceptatie van je ouderschap in het buitenland als jij of je kind daar ooit gaan wonen.

Donor en positie

Wil je de donor wel een positie als ouder geven of een andere juridische positie, dan moet je dat vóór de geboorte regelen en is vroeg advies dus belangrijk. De donor kan in sommige gevallen wel een rol spelen in het leven van het kind, maar heeft geen juridische positie als ouder.

Conclusie

Het juridisch ouderschap bij lesbische relaties is in Nederland sinds 2014 aanzienlijk vereenvoudigd en geregeld via de Wet Lesbisch Ouderschap. De wet bepaalt hoe twee vrouwen, die samen een kind krijgen, juridisch ouder kunnen worden. Het is belangrijk dat ouders dit weten, omdat het juridische ouderschap niet automatisch van rechtswege geldt voor de tweede moeder. Er zijn verschillende manieren waarop een tweede moeder juridisch ouder kan worden, waaronder het erkennen van het kind, de partneradoptieprocedure en de adoptie van het kind. De rol van de donor is belangrijk, omdat het de juridische positie van de meemoeder beïnvloedt. De rechten en verantwoordelijkheden van de juridische ouders zijn belangrijk om te begrijpen, omdat deze bepalen hoe het kind wordt opgevoed en welke rechten de ouders hebben. Het is belangrijk om vroeg juridisch advies in te winnen, zodat de rechten en plichten van alle betrokkenen worden geregeld.

Bronnen

1. Lesbisch ouderschap
2. Homoseksueel ouderschap
3. Juridisch Ouderschap in het Huwelijk: Wat Ouders Mussen Weten
4. Lesbisch of homo-ouderschap
5. Queer ouderschap
6. Lesbisch ouderschap / Donorcontract / Co-ouderschapscontract
7. Lesbisch ouderschap
8. Wet lesbisch ouderschap
9. Wetgeving
10. FAQ-wet lesbisch ouderschap
11. Lesbisch ouderschap en de donor: wie is de juridische ouder?
12. Wetgeving