Stevig Ouderschap: Preventie van opvoedingsproblemen en kindermishandeling

Stevig Ouderschap is een interventie die gericht is op het verkleinen van het risico op ernstige opvoedingsproblemen en kindermishandeling bij gezinnen met een minder makkelijke start. Het programma biedt een steuntje in de rug aan ouders, zodat zij zich veiliger en zelfverzekerder kunnen voelen bij de opvoeding van hun kind. Het is een programma dat wordt uitgevoerd door de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en wordt ondersteund door het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ). De interventie bestaat uit huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige, die helpt bij het vergroten van het zelfvertrouwen, de zelfredzaamheid en het sociale netwerk van ouders. In dit artikel wordt ingegaan op de kernpunten van Stevig Ouderschap, de werkwijze, de doelgroep, de effectiviteit en de praktijk.

Werking van Stevig Ouderschap

Stevig Ouderschap is een preventieve interventie die gericht is op het versterken van de opvoedingskracht van ouders. Het programma begint vaak al tijdens de zwangerschap, wanneer ouders voor het eerst contact opnemen met de Jeugdgezondheidszorg. Tijdens het eerste huisbezoek krijgen ouders een selectievragenlijst ingevuld, die gericht is op risicofactoren voor opvoedingsproblemen. De vragen richten zich op de jeugdervaringen van de ouders, persoonlijke problemen en sociale isolatie. Als blijkt dat ouders in aanmerking komen voor extra ondersteuning, wordt Stevig Ouderschap aangeboden.

De interventie bestaat uit circa vier prenatale huisbezoeken en zes tot tien postnatale huisbezoeken. De bezoeken vinden plaats tot het kind ongeveer twee jaar oud is. De Stevig Ouderschap verpleegkundige bezoekt de ouders thuis, zodat er een intieme en betrouwbare omgeving is waarin ouders zich kunnen uiten. Tijdens de bezoeken wordt er gesproken over de ontwikkeling van het kind, de opvoeding en de rol van de ouders. Ook wordt er aandacht besteed aan het ouderschap, de combinatie met werk en het sociaal netwerk. De verpleegkundige helpt ouders om hun eigen kracht en vertrouwen te vergroten, zodat ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden.

Doelgroep en aanvraag

Stevig Ouderschap is bedoeld voor gezinnen met een minder makkelijke start. Dit zijn gezinnen waarin ouders in kwetsbare situaties verkeren, zoals jonge ouders, eenzaam ouderschap, jeugdige ervaringen met mishandeling, psychische problemen, verslavingsproblemen of onvoldoende steun uit de omgeving. Ook zijn er gezinnen waarin het kind te vroeg of te licht geboren is, of waarin er sprake is van seksueel misbruik. De interventie is gericht op ouders van kinderen tot een leeftijd van twee jaar.

De aanvraag voor Stevig Ouderschap kan op verschillende manieren plaatsvinden. Prenataal kan dit via de aanstaande ouder zelf of via netwerkpartners. Postnataal kan dit via de selectievragenlijst, de jeugdverpleegkundige, de ouders zelf of via netwerkpartners. Deelname is vrijwillig en er zijn voor ouders geen kosten aan verbonden. Ouders die in aanmerking komen voor Stevig Ouderschap kunnen zich aanmelden via e-mail of telefonisch bij hun lokale coördinator.

Effectiviteit van Stevig Ouderschap

Stevig Ouderschap is erkend als effectief volgens eerste aanwijzingen. De effectiviteit is aangetoond met een voor- en nameting. Er zijn twee studies beschikbaar, waarvan minimaal één is uitgevoerd in Nederland. De interventie is gericht op het versterken van de eigen kracht van ouders en het vergroten van hun zelfvertrouwen. Het programma is ingebed in meerdere JGZ-organisaties, waardoor er zicht is op de uitvoering. Professionals zijn tevreden over de ondersteuning t.b.v. van de uitvoering. De interventie lijkt goed aan te sluiten bij de doelgroep.

De resultaten van Stevig Ouderschap zijn positief. Volgens gegevens is 72% van de ouders van mening dat ze zich zekerder voelen als ouder. 66% van de ouders heeft meer zelfvertrouwen gekregen, en 64% begrijpt hun kind nu beter. De interventie helpt ouders om hun eigen kracht en vertrouwen te vergroten, waardoor ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het opbouwen van een steunend netwerk, wat helpt bij het verkleinen van het risico op ernstige opvoedingsproblemen en kindermishandeling.

Praktijk en uitvoering

De uitvoering van Stevig Ouderschap gebeurt via huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige. Deze verpleegkundige begint als het kind ongeveer zes weken oud is en komt terug bij drie maanden, zes maanden, negen maanden, twaalf maanden en achttien maanden. De planning van het programma wordt door de ouders bepaald. Daarnaast heeft de Stevig Ouderschap verpleegkundige regelmatig contact met de ouders via de telefoon of WhatsApp.

Tijdens de huisbezoeken krijgt de Stevig Ouderschap verpleegkundige een beter beeld van de gezinssituatie en kan zij gerichte, passende ondersteuning bieden. Het gaat om zo snel mogelijk signaleren en weer normaliseren van beginnende opvoed- en opgroeiproblemen, ontzorgen en bijdragen aan de versterking van de eigen kracht van gezinnen. De verpleegkundige luistert, denkt mee en coacht ouders. De onderwerpen die tijdens de bezoeken centraal staan, zijn de ontwikkeling van het kind, de opvoeding en de stimulerende rol van de ouders. Ook wordt er aandacht besteed aan het ouderschap en de combinatie met werk, partnerschap en sociaal netwerk.

Voordeel voor ouders

Stevig Ouderschap biedt ouders een steunende hand aan bij het opvoeden van hun kind. De interventie helpt ouders om hun eigen kracht en vertrouwen te vergroten, waardoor ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het opbouwen van een steunend netwerk, wat helpt bij het verkleinen van het risico op ernstige opvoedingsproblemen en kindermishandeling. De interventie is gericht op het versterken van de opvoedingskracht van ouders en het vergroten van hun zelfvertrouwen.

Conclusie

Stevig Ouderschap is een belangrijke interventie die gericht is op het verkleinen van het risico op ernstige opvoedingsproblemen en kindermishandeling bij gezinnen met een minder makkelijke start. Het programma biedt een steuntje in de rug aan ouders, zodat zij zich veiliger en zelfverzekerder kunnen voelen bij de opvoeding van hun kind. De interventie bestaat uit huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige, die helpt bij het vergroten van het zelfvertrouwen, de zelfredzaamheid en het sociale netwerk van ouders. De effectiviteit van het programma is aangetoond met een voor- en nameting, en de interventie is ingebed in meerdere JGZ-organisaties. De uitvoering gebeurt via huisbezoeken, waarbij de verpleegkundige een betrouwbare omgeving biedt waarin ouders zich kunnen uiten. De interventie helpt ouders om hun eigen kracht en vertrouwen te vergroten, waardoor ze beter kunnen omgaan met de uitdagingen van het opvoeden.

Bronnen

1. Stevig Ouderschap
2. ClickUp blog
3. Infographic Stevig Ouderschap en Voorzorg
4. Stevig Ouderschap: informatie voor ouders
5. Factsheet registratie van de huisbezoeken
6. Infographic Stevig Ouderschap
7. Stevig Ouderschap: interventie voor preventie van opvoedingsproblemen
8. Waterkwaliteitsportaal
9. Stevig Ouderschap: downloads
10. Voedingscentrum: factsheets
11. Wijzienmeo: factsheets en cijfers
12. Trimbos: factsheets