Co-ouderschap: Wat is het en hoe ziet het er vaak uit?
juli 1, 2025
De Commissie Wolfsen, onder leiding van Aleid Wolfsen, heeft in 2016 een uitgebreid rapport gepresenteerd met de titel “Kind en ouders in de 21e eeuw”. Het rapport richt zich op de moderne uitdagingen van het familierecht, met name het juridische ouderschap, het gezag van ouders en het fenomeen van draagmoederschap. De Commissie adviseert om het oude rechtsstelsel aan te passen aan de maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder de toenemende diversiteit in gezinsvormen. De aanbevelingen zijn gericht op het waarborgen van de rechten van het kind, het aanbieden van rechtszekerheid aan ouders en het bevorderen van de betrokkenheid van kinderen bij beslissingen die hen betreffen.
De kern van het rapport: meerouderschap en draagmoederschap
Een van de belangrijkste aanbevelingen van de Commissie Wolfsen is het mogelijk maken van meerouderschap. Dit betekent dat een kind maximaal vier juridische ouders kan hebben, die in maximaal twee verschillende huishoudens kunnen wonen. De ouders moeten vóór de geboorte van het kind een meerouderschapsovereenkomst aan de rechter voorleggen. Deze overeenkomst bevat afspraken over de verdeling van opvoedings- en zorgtaken, de hoofdverblijfsplaats van het kind, de verdeling van financiële lasten en de keuze van de naam van het kind. Bovendien wordt er een bijzondere curator benoemd, die de rechter adviseert over de zorgvuldigheid van het traject van het kind. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat het kind vanaf de geboorte rechtszekerheid heeft over ouders, nationaliteit, naam en gezag.
Daarnaast adviseert de Commissie Wolfsen om te komen tot een wettelijke regeling voor draagmoederschap. Deze regeling moet ervoor zorgen dat het traject van draagmoederschap met respect verloopt, met aandacht voor de menselijke waardigheid van het kind en van de draagmoeder. De regeling moet het kind vanaf de geboorte rechtszekerheid bieden over ouders, nationaliteit, naam en gezag. Ook de draagmoeder en de wensouders krijgen zekerheid over hun positie en verantwoordelijkheden ten opzichte van het kind. Bovendien moet het kind zijn ontstaansgeschiedenis in de toekomst kunnen achterhalen. De draagmoeder heeft er belang bij dat zij wordt begeleid en onafhankelijk wordt voorgelicht over psychologische en juridische gevolgen van het draagmoederschap. Haar medische en financiële risico’s moeten goed zijn afgedekt. Zij neemt immers een grote verantwoordelijkheid op zich voor een kind dat zij in beginsel niet zelf zal verzorgen en opvoeden.
Het belang van het kind in het centrum
De Commissie Wolfsen benadrukt dat het belang van het kind centraal moet staan bij elke beslissing die het kind betreft. Het kind moet worden gekend, op een manier die rekening houdt met de zich ontwikkelende vermogens van het kind. Daarnaast hecht de commissie sterk aan het recht op afstammingsinformatie. Dit is belangrijk voor kinderen die via donorkind zijn ontstaan, maar ook voor kinderen die uit een draagmoeder zijn geboren. Het is belangrijk dat kinderen toegang krijgen tot informatie over hun afstamming, zodat zij hun identiteit kunnen begrijpen en hun toekomst beter kunnen plannen.
De Commissie adviseert ook dat kinderen vanaf een leeftijd van acht jaar moeten worden gehoord bij beslissingen die hun gezinssituatie beïnvloeden, zoals bij een echtscheiding. Dit is een belangrijke stap in de richting van meer participatie van kinderen in beslissingen die hen raken. De Commissie benadrukt dat de stem van het kind moet worden gecombineerd met de belangen van de ouders, maar dat het kind altijd in het centrum moet staan.
Het regelgevelsysteem aanpassen aan de maatschappelijke ontwikkelingen
Het huidige familierecht is niet meer in overeenstemming met de maatschappelijke ontwikkelingen. De Commissie stelt daarom voor om het rechtsstelsel aan te passen aan de diversiteit aan leefvormen waarin kinderen opgroeien. Dit omvat onder andere het toekomstige rechtsstelsel voor meerouderschap, meeroudergezag en draagmoederschap. De Commissie adviseert ook om een wettelijke regeling in te voeren voor de erkenning van de juridische positie van kinderen die uit een draagmoeder in het buitenland zijn geboren. Deze regeling moet dezelfde waarborgen voor draagmoeder en kind garanderen als de regeling in ons land.
De Commissie benadrukt ook het belang van de positie van de ongehuwde partner van de (geboorte)moeder. Dit is belangrijk in gevallen waarin ouders niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben aangegaan. De Commissie adviseert dat de wens tot uitoefening van gezamenlijk gezag door juridische ouders die niet met elkaar zijn gehuwd of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, vóór de geboorte van het kind kenbaar moet worden gemaakt, waarna het gezamenlijk ouderlijk gezag automatisch ontstaat op het tijdstip van de geboorte van het kind.
De rol van de rechter en de bijzondere curator
De rechter speelt een cruciale rol in het proces van meerouderschap en draagmoederschap. De rechter moet het traject van het kind beoordelen op zorgvuldigheid en moet ervoor zorgen dat de belangen van het kind centraal staan. Daarnaast wordt er een bijzondere curator benoemd, die bij de rechter het perspectief van het toekomstige kind moet verwoorden. Deze curator moet bijdragen aan een eerlijk en eerlijk proces, waarbij het kind niet alleen als object wordt beschouwd, maar ook als subject met rechten.
De Commissie adviseert dat de rechter in het geval van meerouderschap en meeroudergezag de afspraken moet toetsen op de belangen van het kind. De rechter moet ervoor zorgen dat de afspraken tussen de ouders eerlijk zijn en dat de belangen van het kind worden gerespecteerd. Ook in het geval van draagmoederschap moet de rechter ervoor zorgen dat de belangen van het kind en de draagmoeder worden gerespecteerd.
De rol van de overheid
De overheid dient te bevorderen dat aspirant-ouders vroegtijdig voorlichting ontvangen over de regels omtrent het ontstaan van juridisch ouderschap en gezag. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat ouders goed op de hoogte zijn van hun verantwoordelijkheden en rechten. Daarnaast dient de overheid ervoor te zorgen dat er een register ontstaansgeschiedenis (ROG) wordt aangelegd, waarin informatie over de ontstaansgeschiedenis van het kind kan worden opgeslagen. Dit register moet worden gebruikt om de beschikbaarheid van deze informatie voor het kind te waarborgen.
De overheid moet ook zorgen voor een betere aansluiting tussen de in het gezagsregister geregistreerde gegevens en de registratie daarvan in de basisregistratie personen (BRP). Dit is belangrijk om te voorkomen dat informatie over het gezag van ouders verloren raakt of onjuist is.
De rol van kinderen in het proces
De Commissie benadrukt het belang van de mening van kinderen zelf over het rapport. De Commissie is van oordeel dat de stem van het kind moet worden gecombineerd met de belangen van de ouders, maar dat het kind altijd in het centrum moet staan. Daarom stelt de Commissie voor om in februari 2017 een bijeenkomst met en voor kinderen te organiseren. Dit is een belangrijke stap in de richting van meer participatie van kinderen in beslissingen die hen raken.
De rol van de wetenschap en de praktijk
De Commissie Wolfsen heeft samen met verschillende partijen gesproken om het rapport te kunnen opstellen. De Commissie stelt vast dat het belang van het kind niet kan worden ingevuld zonder hierin het kind te kennen, op een wijze die recht doet aan de zich ontwikkelende vermogens van een kind. De Commissie adviseert ook dat de wettelijke regeling voor meerouderschap en draagmoederschap op basis van wetenschappelijke inzichten moet worden opgesteld. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat de regelingen realistisch zijn en werken in de praktijk.
Conclusie
De Commissie Wolfsen heeft een uitgebreid rapport gepresenteerd met als doel het familierecht aan te passen aan de maatschappelijke ontwikkelingen. De aanbevelingen zijn gericht op het waarborgen van de rechten van het kind, het aanbieden van rechtszekerheid aan ouders en het bevorderen van de betrokkenheid van kinderen bij beslissingen die hen betreffen. De Commissie benadrukt het belang van het kind in het centrum van elke beslissing en adviseert om het rechtsstelsel aan te passen aan de diversiteit aan leefvormen waarin kinderen opgroeien. De Commissie benadrukt ook het belang van de positie van de ongehuwde partner van de (geboorte)moeder en adviseert dat de rechter in het proces van meerouderschap en draagmoederschap een cruciale rol speelt. De overheid moet ervoor zorgen dat er voldoende voorlichting wordt gegeven aan aspirant-ouders en dat er een register ontstaansgeschiedenis wordt aangelegd. De Commissie benadrukt ook het belang van de mening van kinderen zelf en adviseert om in februari 2017 een bijeenkomst met en voor kinderen te organiseren.
Bronnen
- https://www.npvzorg.nl/blog/als-kind-neem-dan-moet-wel-gezond/
- https://www.esterdelau.nl/2016/12/09/staatscommissie-herijking-ouderschap/
- https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33836-18.html
- https://www.rd.nl/artikel/688576-advies-meerouderschap-en-draagmoederschap-mogelijk-maken
- https://www.tweedekamer.nl/debatenvergadering/commissievergaderingen/details?id=2016A02732
- https://www.inview.nl/document/id319645c75e5a49a7802e026fdb7c802a/tijdschrift-voor-familie-en-jeugdrecht-staatscommissie-herijking-ouderschap
- https://www.tweedekamer.nl/debatenvergadering/uitgelicht/herijking-ouderschap
- https://www.eur.nl/nieuws/staatscommissie-pas-wetgeving-ouderschap-en-gezag-aan
- https://www.zijaanzij.nl/nieuws/4663/Staatscommissie-Meerouderschap-moet-mogelijk-worden.html
- https://www.encyclo.nl/begrip/Commissie
- https://www.centrum-pe.nl/vaknieuws/personen-familie-en-erfrecht/uitspraken.rechtspraak.nl/uitspraken.rechtspraak.nl/uitspraken.rechtspraak.nl/uitspraken.rechtspraak.nl/details?newsId=202
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
