Co-ouderschap: eisen, voorwaarden en praktische uitvoering

Co-ouderschap is een veelgebruikte term in de context van scheiding en ouderlijk gezag. Het verwijst naar een situatie waarin ouders samen beslissingen nemen over de verzorging en opvoeding van hun kinderen, met een redelijke verdeling van de verantwoordelijkheden. Hoewel co-ouderschap geen wettelijke verplichting is, is het in veel gevallen een gunstige oplossing voor ouders die uit elkaar gaan. De praktijk van co-ouderschap vereist wel bepaalde voorwaarden en afspraken, die in de bronnen duidelijk zijn opgesomd. In dit artikel worden de eisen, voordelen, praktische uitvoering en mogelijke uitdagingen van co-ouderschap besproken, op basis van de beschikbare informatie.

Kenmerken van co-ouderschap

Co-ouderschap wordt vaak gekenmerkt door een zorgregeling, waarin de verdeling van de zorg- en opvoedtaken ongeveer gelijk is. Dit kan 50/50 zijn, maar ook een ongelijke verdeling zoals 70/30. Het verschil met een omgangsregeling is dat bij co-ouderschap beide ouders gelijkwaardig betrokken zijn bij beslissingen over het kind. In tegenstelling tot een omgangsregeling, waarbij slechts één ouder het gezag heeft, geldt bij co-ouderschap dat beide ouders verantwoordelijk zijn voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen.

Een van de belangrijkste kenmerken van co-ouderschap is de regelmatige communicatie tussen ouders. Ze bespreken belangrijke beslissingen, zoals de schoolkeuze, vakanties, en de verdeling van de zorg. Daarnaast is er een samenwerking om problemen met de kinderen op te lossen, activiteiten te plannen en de overgang van het ene naar het andere huis soepel te laten verlopen. Ook is het belangrijk dat ouders samen naar gesprekken op school gaan en de opvoeding van hun kinderen samen bespreken.

Voorwaarden voor co-ouderschap

Hoewel co-ouderschap geen wettelijke verplichting is, zijn er wel praktische eisen waaraan ouders moeten voldoen om het succesvol te laten verlopen. Een van de belangrijkste voorwaarden is goede communicatie tussen de ouders. Ze moeten bereid zijn om samen beslissingen te nemen in het belang van het kind. Daarnaast is het van belang dat beide ouders fysiek in staat zijn om de zorg te delen en dat ze niet te ver van elkaar wonen, zodat het kind zonder al te veel problemen naar school en activiteiten kan gaan.

Bij co-ouderschap is het ook belangrijk dat de ouders samen het ouderschapsplan opstellen. Dit plan bevat afspraken over de verdeling van de zorg, de communicatie tussen ouders, de financiële verdeling en andere relevante onderwerpen. Het is daarom raadzaam om in te gaan op de inhoud van het ouderschapsplan, zodat er geen onenigheden ontstaan.

Wat is een ouderschapsplan en wat bevat het?

Een ouderschapsplan is een belangrijk instrument bij het opstellen van een co-ouderschap. Het is wettelijk verplicht voor ouders die uit elkaar gaan en kinderen hebben onder de 18 jaar. Het plan bevat afspraken over de verzorging en opvoeding van de kinderen. In het ouderschapsplan staan in ieder geval afspraken over:
- De betrokkenheid van de kinderen bij het ouderschapsplan;
- Hoe de ouders de zorg en opvoeding verdelen (zorgregeling) of de omgang met de kinderen regelen (omgangsregeling);
- Hoe en hoe vaak de ouders informatie delen over hun kind;
- Hoe de ouders samen beslissingen nemen over belangrijke onderwerpen, zoals de schoolkeuze;
- De kosten van de verzorging en opvoeding (kinderalimentatie).

Daarnaast kunnen ouders ook andere afspraken opnemen in het ouderschapsplan, zoals bepaalde regels (bedtijden, huiswerk), opvattingen over straffen, of het contact met de beide families. Ook kan het plan opnemen op welk hoofdadres het kind bij de gemeente ingeschreven wordt. Het is belangrijk om de kinderen te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan. Ouders zijn verplicht om in het plan op te nemen hoe ze dit gaan doen.

Financiële aspecten van co-ouderschap

Bij co-ouderschap wordt de verzorging en opvoeding van het kind gedeeld door de ouders. Dit betekent dat de kosten voor de verzorging en opvoeding door beide ouders worden gedragen. Bij een co-ouderschap is het belangrijk dat goede afspraken worden gemaakt en zaken zwart op wit vastliggen. Spreek in ieder geval de volgende dingen met elkaar af:
- De roosterafspraken en verdeling van tijd over de twee huizen;
- De (maximale) onderlinge woonafstand;
- De taakverdeling tussen de ouders en de communicatie;
- Afspraken over verjaardagen, vakanties en regels;
- De financiën: wie betaalt wat en hoe regelen jullie dit.

In sommige gevallen kunnen beide ouders in aanmerking komen voor de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Dit hangt af van de verdeling van de zorg en de afspraken die de ouders hierover maken. Bij co-ouderschap wordt vaak gekozen voor een gezamenlijke kinderrekening. Op deze rekening wordt onder andere de kinderbijslag en een afgesproken maandelijks bedrag door de ouders gestort. Het bedrag dat gestort wordt, hangt af van de draagkracht van de ouder.

Wat als co-ouderschap niet lukt?

Soms is communicatie tussen ouders niet mogelijk of gewenst. In dat geval kan parallel ouderschap een optie zijn. Hierbij zijn de zorg- en opvoedtaken ook ongeveer gelijk verdeeld, waardoor het onder co-ouderschap valt. Alleen is de communicatie en afstemming tussen ouders minimaal. Bij parallel ouderschap wordt er vaak gewerkt met een onafhankelijke derde persoon, die het contact tussen ouders ondersteunt. Dit kan een bemiddelaar zijn, die helpt bij het oplossen van punten waar de ouders het niet over eens worden.

Co-ouderschap weigeren: mag dat?

Het is belangrijk om te weten dat co-ouderschap geen wettelijke verplichting is. Dit betekent dat ouders zelf mogen kiezen of ze co-ouderschap willen of een andere vorm van omgangsregeling. Het is mogelijk om co-ouderschap te weigeren, mits dit wordt gedaan op basis van goede redenen. Bijvoorbeeld als een ouder geen tijd heeft om de zorg te delen of er problemen zijn met de communicatie.

In sommige gevallen kan het zijn dat één van de ouders het co-ouderschap niet wil, maar wel een omgangsregeling wil. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de vader of moeder niet genoeg tijd heeft om de kinderen te verzorgen. In zo’n geval is het belangrijk dat de ouders afspraken maken over de omgang met de kinderen, zodat de kinderen toch voldoende contact met beide ouders kunnen houden.

Belang van co-ouderschap voor de kinderen

Een goed functionerend co-ouderschap heeft veel voordelen voor de kinderen. Het zorgt ervoor dat de kinderen een sterke band kunnen opbouwen met beide ouders, wat belangrijk is voor hun emotionele ontwikkeling. Bovendien is het belangrijk dat de ouders samenwerken en het belang van de kinderen centraal staan. Bij co-ouderschap worden de kinderen vaak beter opgevangen en krijgen ze een beter gevoel van zekerheid en stabiliteit.

Het is echter belangrijk om te weten dat co-ouderschap niet altijd geschikt is. In sommige gevallen kan het beter zijn dat een kind één hoofdverzorger heeft, in plaats van twee. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de ouders slecht met elkaar kunnen overleggen of er veel conflicten zijn. In zo’n geval is het belangrijk dat de ouders de belangen van de kinderen centraal stellen en een oplossing zoeken die het beste past bij de situatie.

Conclusie

Co-ouderschap is een veelgebruikte vorm van ouderlijk gezag die in veel gevallen gunstig is voor de kinderen. Het vereist echter bepaalde voorwaarden, zoals goede communicatie tussen ouders, een duidelijk ouderschapsplan en een redelijke verdeling van de zorg- en opvoedtaken. Hoewel co-ouderschap geen wettelijke verplichting is, kan het een goed alternatief zijn voor ouders die uit elkaar gaan. Het is belangrijk dat ouders goed overleggen en afspraken maken, zodat de kinderen het beste mogelijkheid krijgen om te groeien.

Bronnen

1. https://www.nji.nl/scheiding/welke-vormen-van-ouderschap-zijn-er
2. https://dezaakinrecht.nl/de-rechten-en-plichten-bij-co-ouderschap/
3. https://uitelkaar.nl/info-over-scheiden/co-ouderschap-weigeren
4. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/scheiden/vraag-en-antwoord/ouderschapsplan
5. https://www.ambtadvocaten.nl/kennisbank/co-ouderschap/
6. https://www.bollenvanscheppingen.nl/co-ouderschap/
7. https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/toeslagen/content/toeslagen-co-ouderschap
8. https://www.descheidingsadvocaat.com/co-ouderschap-rechten-plichten/
9. https://www.nibud.nl/onderwerpen/scheiden/co-ouderschap/
10. https://www.jmouders.nl/regels-co-ouderschap/
11. https://www.juridischloket.nl/familie-en-relatie/ouderschap/omgangsregeling/
12. https://www.snijders-advocaten.nl/actueel/co-ouderschap-weigeren-kan-dat/