Gevolgen van tijdelijk inschrijven van een zoon bij ouderschap
juli 1, 2025
Het ouderschap is een complexe taak die zowel emotioneel als psychologisch van invloed is op het welzijn van het kind. In de praktijk van jeugd- en gezinszorg is het van belang om de kwaliteit van het ouderschap te beoordelen en te bepalen of het voldoende is om de ontwikkeling van het kind te ondersteunen. De term “goed genoeg ouderschap” is in veel bronnen terug te vinden en duidt op een vorm van opvoeding die voldoende is voor het kind, maar niet per se perfect is. In dit artikel worden de kernaspecten van de beoordeling van het ouderschap besproken, met aandacht voor de benodigde criteria, methoden en praktische toepassing.
De kern van goed genoeg ouderschap
De term “goed genoeg ouderschap” komt voort uit het werk van verschillende onderzoekers en richtlijnen. De term werd geïntroduceerd door De Vries et al. (2005), die vier niveaus van ouderschap onderscheidde: goed ouderschap, goed genoeg ouderschap, problematisch ouderschap en tekortschietend ouderschap. Goed genoeg ouderschap wordt gedefinieerd als een situatie waarin ouders hun kind voldoende ondersteuning bieden in hun ontwikkeling, maar niet per se perfect zijn. Dit model is gegrond op het BIC-model (Best Interest of the Child), dat is afgeleid van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind.
In het BIC-model zijn er veertien voorwaarden waarin het kind zich optimaal kan ontwikkelen. De eerste zeven betreffen het gezin, de overige het milieu. De kern is dat ouders voldoende ondersteuning en veiligheid bieden, maar ook ruimte geven aan het kind om zelfstandig te leren en te groeien. Dit model wordt vaak gebruikt bij de beoordeling van het ouderschap in gevallen waarin het kind in gevaar is of een jeugdbeschermingsmaatregel nodig is.
De beoordelingscriteria voor goed genoeg ouderschap
Bij de beoordeling van het ouderschap worden meerdere criteria in kaart gebracht, zoals het functioneren van het gezin, de relaties met de bredere familie, de woning, de werkgelegenheid, het inkomen, de sociale integratie en de beschikbaarheid van gemeenschapsbronnen. Deze criteria vormen de basis voor het bepalen of het ouderschap voldoende is.
In het kader van het Framework for the Assessment of Children in Need and Their Families worden drie domeinen beschouwd: de ontwikkelingsbehoeften van het kind, de capaciteiten van de ouders, en de invloed van gezins- en omgevingsfactoren. Hierbij speelt de stabiliteit, de positieve interactie met het kind, de beschikbaarheid van ondersteuning en de toegankelijkheid van sociale en gezondheidsdiensten een rol.
Bij de analyse van het ouderschap wordt ook gekeken naar de mate waarin ouders het kind kunnen begeleiden bij het leren, het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het opbouwen van een positief zelfbeeld. Ook de kwaliteit van het contact met het kind, de mate van betrokkenheid bij het onderwijs en de toegankelijkheid van recreatieve activiteiten zijn belangrijk.
Methoden voor de beoordeling van het ouderschap
Er zijn meerdere methoden om het ouderschap te beoordelen. De ouderschapstaxatie wordt vaak ingezet wanneer kinderen tijdelijk uit huis zijn geplaatst. Hierbij wordt gekeken naar het contact tussen ouders en kinderen, de veiligheid van het kind en de kansen op verbetering. Deze taxatie wordt uitgevoerd door een gezinsbehandelaar en een orthopedagoog of GZ-generalist.
Daarnaast zijn er diverse vragenlijsten en instrumenten beschikbaar om het functioneren van een gezin in kaart te brengen. Deze tool helpt bij het analyseren van de opvoedingscapaciteiten van ouders en de invloed van gezins- en omgevingsfactoren. De beoordeling gebeurt op basis van gesprekken met gezinsleden, observaties van de situatie en informatie van andere betrokkenen.
Een veelgebruikte methode is de “14 punten van goed genoeg ouderschap”, die gebaseerd is op het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Deze methode helpt bij het analyseren van de omstandigheden die nodig zijn voor een goed ontwikkelende kind. De 14 punten omvatten onder andere gezondheid, veilige omgeving, sociaal netwerk, educatieve kansen en positief voorbeeldgedrag.
De rol van de jeugdgezondheidszorg (JGZ)
De jeugdgezondheidszorg (JGZ) speelt een centrale rol bij het beoordelen van het ouderschap en het bieden van ondersteuning. De JGZ biedt laagdrempelige, professionele ondersteuning, die kosteloos is voor alle kinderen, jongeren en hun ouders. Deze ondersteuning richt zich op preventie, vroegsignalering en het versterken van de opgroeiomgeving.
Uit enquêtes blijkt dat ouders het contact met de JGZ-professionals positief beoordelen. Het waarderingscijfer is gemiddeld 8,1, wat suggereert dat ouders zich in de meeste gevallen gesteund en aangemoedigd voelen in hun ouderschap. Bovendien voelen 94% van de ouders zich gesteund en/of aangemoedigd in hun ouderschap. Dit suggereert dat de JGZ een cruciale rol speelt bij het versterken van de opvoedingsvaardigheden van ouders.
De JGZ-professionals werken samen met ouders om de juiste afweging te maken op basis van kennis, ervaring en wensen van kind en ouders. Het is belangrijk dat ouders zich gelijkwaardig en verbonden voelen, weten waarover ze kunnen praten en zich veilig voelen om hun vragen te stellen. Door hen te bekrachtigen, ondersteunen, aan te moedigen en zo nodig zorg te regelen kan de JGZ bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien van hun kinderen.
De invloed van het sociaal netwerk
Het sociaal netwerk speelt een belangrijke rol bij het beoordelen van het ouderschap. Het rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) concludeert dat steun vanuit het eigen netwerk (informele steun van mensen uit hun omgeving, zoals familie, vrienden en buren) vaak positieve effecten heeft op het welzijn van ouders en kinderen. Dit is belangrijk voor een veilige en gezonde ontwikkeling van kinderen.
Echter, toegang tot deze netwerken is niet voor alle ouders gelijk. Dit betekent dat sommige ouders meer ondersteuning nodig hebben dan anderen. Daarom is het belangrijk dat de jeugd- en gezinszorg deze ongelijkheid herkent en ondersteuning biedt waar nodig.
Beoordeling van de opvoedingsstijl
De opvoedingsstijl van ouders is een belangrijk onderdeel bij de beoordeling van het ouderschap. Er zijn verschillende stijlen van opvoeden, waaronder de autoritaire, autoritaire en permissieve stijl. De autoritaire stijl is gekenmerkt door duidelijke grenzen, maar ook door empathie en ondersteuning. De autoritaire stijl is meer gericht op discipline en controle, terwijl de permissieve stijl meer ruimte geeft aan het kind om zelfstandig te leren.
In de praktijk van de jeugd- en gezinszorg wordt gekeken naar de mate waarin ouders de juiste opvoedingsstijl kunnen hanteren. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind en het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouder en kind.
Samenwerking met andere instanties
Bij de beoordeling van het ouderschap is het belangrijk om samen te werken met andere instanties, zoals scholen, hulpverleners en andere betrokkenen. Dit helpt bij het analyseren van de situatie en het bepalen van de juiste maatregelen. De invloed van het gezin en de omgeving op de opvoedingsvaardigheden van ouders wordt hierbij geanalyseerd.
De beoordeling van het ouderschap is een complex proces dat veel factoren omvat. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van hun rol en de juiste ondersteuning kunnen krijgen waar nodig.
Conclusie
De beoordeling van het ouderschap is van groot belang voor de ontwikkeling van het kind en het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouder en kind. De term “goed genoeg ouderschap” duidt op een vorm van opvoeding die voldoende is voor het kind, maar niet per se perfect is. Er zijn meerdere criteria en methoden om het ouderschap te beoordelen, waaronder de ouderschapstaxatie, het BIC-model en het Framework for the Assessment of Children in Need and Their Families. De jeugdgezondheidszorg speelt hierbij een centrale rol, en de invloed van het sociaal netwerk en de opvoedingsstijl zijn belangrijk voor de ontwikkeling van het kind.
Bronnen
- https://www.richtlijnenjeugdhulp.nl/gezinnen-met-meervoudige-en-complexe-problemen/wat-zijn-gezinnen-met-meervoudige-en-complexe-problemen
- https://www.bureau-trinitas.nl/aanbod/ouderschapstaxatie/
- https://www.echocentrumava.nl/blogpagina/goed-genoeg-ouderschap
- https://www.ncj.nl/inspiratie/ouders-beoordelen-de-jgz-en-haar-vakmanschap-met-een-81-steun-en-gelijkwaardigheid-centraal/
- https://kinderopvanglappelein.nl/blog/post/3830/rust-in-ouderschap-een-uitgebreide-beoordeling-voor-ouders/
- https://senzor.nl/aanbod/14-punten-van-goed-genoeg-ouderschap/
- https://community.24baby.nl/forum/baby/positieve-ervaringen-ouderschap-KxLyxr
- https://curess.nl/diensten/beoordeling-goed-genoeg-ouderschap
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
