Co-ouderschap: Wat ouders moeten weten over de regeling en praktijk

Co-ouderschap is een veelgebruikte regeling die ouders na een scheiding of het beëindigen van een relatie kunnen kiezen om de zorg voor hun kinderen te verdelen. In tegenstelling tot een omgangsregeling, waarbij slechts één ouder het gezag heeft, heeft bij co-ouderschap zowel de moeder als de vader gelijkwaardig gezag over hun kind. Dit betekent dat beide ouders gelijkwaardig betrokken zijn bij de verzorging, opvoeding en besluitvorming. In dit artikel worden de kernpunten van co-ouderschap uitgelegd, inclusief de vereisten, praktische uitvoering en financiële aspecten.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap is een vorm van ouderschap waarbij de ouders, ook na een scheiding, gelijkwaardig betrokken zijn bij de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Het betekent dat de kinderen ongeveer evenveel tijd doorbrengen bij beide ouders, en dat beide ouders gelijkwaardig betrokken zijn bij belangrijke beslissingen. Dit verschilt van een omgangsregeling, waarbij slechts één ouder het gezag heeft, en de andere ouder beperkt contact met het kind heeft.

Co-ouderschap is geen wettelijk vastgelegde regeling, maar de regeling wordt bepaald door de afspraken die ouders in een ouderschapsplan vastleggen. Bij gezamenlijk ouderlijk gezag, wat vaak het geval is bij co-ouderschap, ligt de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van het kind bij beide ouders, ongeacht de gekozen omgangsregeling.

Hoe werkt een co-ouderschapsregeling in de praktijk?

Bij co-ouderschap wonen kinderen afwisselend bij beide ouders. Dit kan op verschillende manieren worden ingevuld, afhankelijk van wat het beste past bij de situatie. Een veelgebruikte verdeling is een week-op-week-afspraken. Maar kortere periodes, zoals een 3-4-3-4-verdeling, zijn ook mogelijk. Het belangrijkste is dat de regeling voorspelbaar is voor de kinderen. Zij moeten weten waar ze aan toe zijn en wanneer ze bij welke ouder zijn. Dit biedt hen een gevoel van rust en veiligheid.

Praktische zaken spelen hierbij ook een grote rol. Denk aan het delen van school- en sportinformatie, het afstemmen van vakantieplanningen en het zorgen voor een soepele overdracht van spullen en kleding. Goede afspraken hierover zijn essentieel om misverstanden en frustraties te voorkomen.

Wanneer kies je voor co-ouderschap?

Co-ouderschap is een goede keuze als beide ouders bereid zijn om samen te werken en open te communiceren. Het werkt het beste wanneer:

• De communicatie goed is. Ouders moeten in staat zijn om beslissingen te bespreken en ruzies te vermijden in het bijzijn van de kinderen.
• De afstand tussen de huizen klein is. Kinderen moeten gemakkelijk tussen beide huizen kunnen reizen zonder dat dit hun dagelijkse routines verstoort.
• Beide ouders betrokken willen blijven. Co-ouderschap vereist tijd, energie en betrokkenheid van beide kanten.

Co-ouderschap is zeker niet voor alle situaties geschikt. Als er veel conflicten zijn tussen de ouders of als een van beide ouders weinig tijd heeft, kan een andere regeling beter werken.

Belangrijke afspraken bij co-ouderschap

Bij co-ouderschap is het maken van duidelijke afspraken cruciaal. Dit voorkomt verwarring en zorgt ervoor dat alles soepel verloopt. Belangrijke punten om af te spreken zijn:

• Verdeling van tijd: Hoe worden de dagen, weekenden en vakanties verdeeld?
• Financiële afspraken: Wie betaalt welke kosten? Denk aan school, sport en kleding.
• Communicatie: Hoe houden jullie elkaar op de hoogte van belangrijke zaken?
• Regels en routines: Spreek af welke regels voor de kinderen gelden, zoals bedtijden, huiswerk en schermgebruik.

Het kan helpen om deze afspraken schriftelijk vast te leggen, bijvoorbeeld in een ouderschapsplan. Zo hebben jullie iets om op terug te vallen als er onduidelijkheden ontstaan.

Wat is een ouderschapsplan?

Een ouderschapsplan is essentieel bij co-ouderschap. Dit plan legt de wederzijdse verwachtingen en afspraken vast en dient als basis voor de toekomst. Het is verplicht voor ouders die willen scheiden en kinderen hebben jonger dan 18 jaar. In het ouderschapsplan worden onderwerpen besproken zoals belangrijke beslissingen (schoolkeuze, vakantieregelingen, verhuizingen), verjaardagen en feestdagen, en de financiële aspecten van de opvoeding.

Hoewel er geen standaardregeling bestaat, zijn er verschillende manieren om co-ouderschap vorm te geven. Een veelvoorkomende regeling is de week-op-week-afspraken, waarbij het kind de ene week bij de ene ouder is en de andere week bij de andere ouder. Andere mogelijkheden zijn een 50/50-verdeling van dagen in een maand of een 4-3-3-4 verdeling. De keuze voor een specifieke regeling hangt af van de specifieke situatie van beide ouders, hun werkroosters, de behoeften van het kind en de afstand tussen de woonplaatsen.

Wat moet er in een ouderschapsplan staan?

Als u gaat scheiden, moet u uw kinderen betrekken bij de afspraken die over hen gaan. Dat staat in de wet. Bespreek samen met uw (ex)partner hoe u dat doet. Voor kinderen is het belangrijk dat er naar ze wordt geluisterd. En dat ze niet klem komen te zitten in strijd tussen hun ouders.

In het ouderschapsplan staan in ieder geval afspraken over:

• De betrokkenheid van de kinderen bij het ouderschapsplan;
• Hoe u de zorg en opvoeding verdeelt (zorgregeling) of de omgang met de kinderen regelt (omgangsregeling);
• Hoe u elkaar informatie geeft over uw kind;
• Hoe u samen beslissingen neemt over belangrijke onderwerpen, bijvoorbeeld over de schoolkeuze;
• De kosten van de verzorging en opvoeding (kinderalimentatie).

Daarnaast kunt u ervoor kiezen om ook andere afspraken op te nemen in het ouderschapsplan. Bijvoorbeeld wat u als ouders belangrijk vindt in de opvoeding, bepaalde regels (bedtijden, huiswerk) of opvattingen over straffen. Of over het contact met de beide families. Ook kunt u in het ouderschapsplan opnemen op welk hoofdadres u het kind bij de gemeente inschrijft.

Wat is de invloed van co-ouderschap op de kinderalimentatie?

Bij co-ouderschap worden de kosten voor een kind niet in één huishouden gemaakt, maar in twee. Een aantal kosten wordt dubbel gemaakt, zoals de huur of hypotheek en de kosten van de inboedel. De totale kosten zijn daardoor hoger.

De kinderalimentatie is een bijdrrage die ouders moeten betalen voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Bij co-ouderschap verdelen de ouders de zorg voor de kinderen, praktisch en financieel. De kinderen zijn afwisselend bij de ene en de andere ouder en de kosten worden door beide ouders betaald.

De Belastingdienst hanteert specifieke criteria voor co-ouderschap, die van invloed kunnen zijn op de hoogte van de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Vanaf 2023 geldt volgens de Belastingdienst dat ouders co-ouders zijn als het kind in een herhalend ritme minimaal 78 dagen over een periode van zes maanden bij elke ouder verblijft. Dit kan worden berekend door dagdelen (ochtend, middag, avond) bij elkaar op te tellen.

Wat zijn de voordelen en nadelen van co-ouderschap?

Co-ouderschap biedt verschillende voordelen. Het zorgt voor een stabiele opvoedingsomgeving voor het kind, waarin beide ouders betrokken zijn. Dit kan bijdragen aan het emotionele welzijn van het kind en het voorkomen van spanningen tussen ouders. Daarnaast kan het kind een gevoel van veiligheid en stabiliteit krijgen, omdat het ongeveer evenveel tijd doorbrengt bij beide ouders.

De nadelen van co-ouderschap zijn vooral gericht op de praktische uitvoering. Het vereist veel communicatie, afspraken en inzet van beide ouders. Als de communicatie niet goed is, kan het leiden tot conflicten en onrust bij het kind. Daarnaast kan de financiële verdeling lastig zijn, vooral als de inkomens van de ouders sterk verschillen.

Wat moet je weten over de financiële aspecten van co-ouderschap?

De financiële aspecten van co-ouderschap zijn belangrijk. De kosten van de opvoeding worden in principe gelijk verdeeld over beide ouders. Dit kan op verschillende manieren worden geregeld: naar draagkracht, op basis van een vast bedrag per periode, of door het verdelen van de kinderbijslag en het kindgebonden budget. De Belastingdienst hanteert specifieke criteria voor co-ouderschap, die van invloed kunnen zijn op de hoogte van de inkomensafhankelijke combinatiekorting.

Reken met de proefberekening uit hoeveel kindgebonden budget u of uw ex kunt krijgen. Wilt u dat de andere ouder het kindgebonden budget krijgt? Krijgt u als co-ouder allebei een deel van de kinderbijslag uitbetaald? Dan krijgt toch maar 1 van u het kindgebonden budget. We betalen uit aan de ouder die als 'aanvrager van de kinderbijslag' geregistreerd staat. U bepaalt samen welke ouder de aanvrager van de kinderbijslag wordt.

Wat zijn de verplichtingen van ouders bij co-ouderschap?

Bij co-ouderschap zijn ouders verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van hun kind. Dit omvat het geven van onderwijs, zorg, voeding en een veilige omgeving. Bovendien moeten ouders afspraken maken over de verdeling van taken, het delen van informatie over het kind en het nemen van belangrijke beslissingen.

De ouders moeten ook zorgen voor een goede communicatie met elkaar. Dit is belangrijk om conflicten te voorkomen en om het kind te steunen bij het aanpassen aan de nieuwe situatie. Daarnaast is het belangrijk dat ouders samenwerken aan het opstellen en aanpassen van het ouderschapsplan.

Wat zijn de risico’s van co-ouderschap?

Co-ouderschap kan leiden tot verschillende risico’s, vooral als de communicatie tussen de ouders slecht is. Dit kan leiden tot spanningen en conflicten, wat het kind kan beïnvloeden. Bovendien kan het lastig zijn om afspraken te maken over de verdeling van taken en kosten, vooral als de ouders niet goed kunnen overleggen.

Er zijn ook risico’s op het ontstaan van onzekerheid bij het kind. Als de ouders niet duidelijk zijn over hun rollen en verantwoordelijkheden, kan het kind zich onzeker voelen. Daarnaast kan het lastig zijn om te bepalen hoe de kinderalimentatie moet worden verdeeld, vooral als de inkomens van de ouders sterk verschillen.

Conclusie

Co-ouderschap is een vorm van ouderschap waarbij de ouders, ook na een scheiding, gelijkwaardig betrokken zijn bij de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Het vereist goede afspraken, communicatie en inzet van beide ouders. Hoewel co-ouderschap voordelen biedt, zoals een stabiele opvoedingsomgeving voor het kind, zijn er ook risico’s, zoals conflicten en onzekerheid. Het is belangrijk dat ouders goed overleggen en afspraken maken om de uitvoering van co-ouderschap te bepalen.

Bronnen

1. https://www.nji.nl/scheiding/welke-vormen-van-ouderschap-zijn-er
2. https://kinderopvanglappelein.nl/blog/post/3325/co-ouderschap-een-overzicht-van-regels-afspraken-en-financiele-aspecten/
3. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/scheiden/vraag-en-antwoord/ouderschapsplan
4. https://de-ambulantecoach.nl/co-ouderschap-na-een-scheiding/
5. https://uitelkaar.nl/info-over-scheiden/co-ouderschap-of-omgangsregeling
6. https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/toeslagen/content/toeslagen-co-ouderschap
7. https://www.kemmersfamilieadvocaten.nl/nieuws/co-ouderschap-hoe-regel-je-dat
8. https://www.jmouders.nl/regels-co-ouderschap/
9. https://www.nibud.nl/onderwerpen/scheiden/co-ouderschap/
10. https://uitelkaar.nl/info-over-scheiden/wat-is-co-ouderschap