Co-ouderschap: Wat betekent het voor ouders en kinderen?

Co-ouderschap is een veelgebruikte term in de context van scheiding en gezinsherstructurering. Het verwijst naar een vorm van ouderschap waarbij de verantwoordelijkheden voor de opvoeding en verzorging van de kinderen gelijk verdeeld worden tussen beide ouders. Hoewel co-ouderschap geen wettelijke term is, wordt het vaak gebruikt om een situatie aan te duiden waarin ouders samenwerken om de zorg voor hun kinderen op te nemen en te delen. In dit artikel worden de kenmerken, voordelen, nadelen en praktische aspecten van co-ouderschap besproken, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen.

Kenmerken van co-ouderschap

Co-ouderschap wordt gekenmerkt door een gelijke verdeling van de zorgtaken, de kosten en het nemen van belangrijke beslissingen over de opvoeding van de kinderen. De term 'co-ouderschap' wordt vaak gebruikt om aan te geven dat beide ouders evenveel verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en verzorging van hun kind. Dit geldt zowel op financieel als op emotioneel niveau.

In de bronnen wordt aangegeven dat co-ouderschap niet automatisch een 50/50 verdeling betekent. De exacte verdeling kan variëren, afhankelijk van de situatie van de ouders en het kind. Er wordt vaak gesproken over een 'gelijke verdeling', wat niet betekent dat iedere ouder precies de helft van de tijd in beslag neemt. In plaats daarvan kan de verdeling worden geregeld op basis van de praktische situatie, zoals werktijden, schoolroosters en de wensen van het kind.

Bij co-ouderschap is er sprake van een actief overleg tussen de ouders. Ze delen hun mening over de opvoeding, bespreiden belangrijke veranderingen in het leven van het kind, en nemen gezamenlijke beslissingen. Dit overleg moet op een open en soepele manier plaatsvinden, zodat er ruimte is voor aanpassingen en het belang van het kind in het oog wordt gehouden.

Verschillen tussen co-ouderschap en andere vormen van ouderschap

In tegenstelling tot een omgangsregeling, waarbij één ouder de hoofdverantwoordelijkheid draagt, is bij co-ouderschap de zorg voor de kinderen gelijk verdeeld. Dit betekent dat beide ouders ongeveer evenveel tijd met het kind doorbrengen en samen de verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding.

Er is ook sprake van een 'parallel co-ouderschap', waarbij de ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden zonder dat ze daarover met elkaar overleg hebben. Bij parallel co-ouderschap is er weinig communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders. Er worden duidelijke afspraken gemaakt om conflicten te verminderen of te voorkomen, maar er is weinig ruimte voor aanpassingen.

Voordelen van co-ouderschap

Co-ouderschap heeft meerdere voordelen voor zowel ouders als kinderen. Eén van de belangrijkste voordelen is dat kinderen in nauw contact blijven met hun ouders. Dit helpt om zich emotioneel gesteund en veilig te voelen. Daarnaast blijven kinderen niet kiezen en komen ze dus minder snel in loyaliteitsconflict.

Een ander voordeel is dat de financiële lasten worden verdeeld tussen beide ouders. Hierdoor is de kans op financiële zorgen kleiner, wat de stabiliteit voor de kinderen vergroot. Beide ouders dragen gelijkwaardig bij aan de opvoeding, waardoor het kind profiteert van de vaardigheden en kennis van hun opvoeders. Ook hebben de ouders tijd voor hun carrière en persoonlijke vrijheid.

Nadelen van co-ouderschap

Hoewel co-ouderschap veel voordelen heeft, zijn er ook nadelen. Een van de nadelen is dat de kinderen wekelijks/regelmatig hun spullen moeten pakken, een ouder verlaten en in een andere omgeving moeten wonen. Voor de soepele overdracht en zorgtaak is veel aandacht nodig, zoals het coördineren van afspraken van kinderen, schooltaken en opvoedkundige eenheid tussen beide ouders.

Kinderen kunnen zich gespleten voelen tussen beide huishoudens en moeite hebben zich aan te passen aan de verschillende routines en regels in elk huishouden. Voor de ouders is het noodzakelijk om bij elkaar in de buurt te blijven wonen, wat niet altijd mogelijk is. Bovendien kunnen de kosten oplopen door dubbele aanschaf van kleding/spullen voor beide huishoudens.

Praktische aspecten van co-ouderschap

Bij co-ouderschap is het belangrijk om afspraken te maken over de verdeling van de zorg en de opvoeding van de kinderen. Deze afspraken worden vastgelegd in een ouderschapsplan. Een ouderschapsplan is een officieel document dat wordt opgesteld door een mediator of advocaat. De ouders moeten beiden hun handtekening onder het ouderschapsplan zetten.

In het ouderschapsplan bepalen de ouders samen hun rechten en plichten. Co-ouderschap is niet wettelijk geregeld. De ouders bepalen daarom zelf hoe ze de omgang met de kinderen en de verdeling van zorg- en opvoedingstaken willen organiseren.

Bij co-ouderschap is er veel overleg nodig over grote opvoedthema’s, maar ook over alledaagse zaken. Welke regels hanteren jullie? Hoe is het geregeld met opa’s en oma’s? Hoe vaak mogen ze spelen bij vriendjes? Wie gaat er naar de ouderavond op school? Wie haalt en brengt de kinderen naar de sportclub? Wie koopt het cadeautje voor dat ene kinderfeestje? Bespreek deze zaken met elkaar en geef je voorkeur aan als ouder.

Belastingdienst en co-ouderschap

De Belastingdienst heeft een eigen definitie bij co-ouderschap. Het maakt voor de Belastingdienst niet uit of je regeling co-ouderschap noemt of wat jij verstaat onder het co-ouderschap. Het is wel goed om te weten wat volgens de Belastingdienst wordt verstaan onder een co-ouderschapsregeling, want die beoordeelt of je recht hebt op inkomensafhankelijke combinatiekorting. Deze korting kan jij mogelijk als co-ouder ook krijgen als jullie kind niet op jouw adres staat ingeschreven.

Volgens de Belastingdienst ben je co-ouder als jullie kind 3 volle dagen (van 24 uur) per week bij jou is en 3 volle dagen (van 24 uur) per week bij je (ex-)partner. Het kan ook zijn dat jullie kind om de week bij jou is en om de week bij je (ex-)partner. Dan ben je volgens de Belastingdienst ook co-ouder. De Belastingdienst stelt dus een vrijwel 50-50 regeling als eis.

Samenwerking en communicatie

Bij co-ouderschap is het belangrijk dat de ouders met elkaar overweg kunnen. Als co-ouder kom je elkaar letterlijk én/ of figuurlijk vaak tegen. Je zal bijvoorbeeld ook veel moeten overleggen over de praktische zaken bij de opvoeding van de kinderen. Voor een goed co-ouderschap is het dus belangrijk dat jullie wederzijdse verwachtingen over de rechten en plichten bij co-ouderschap naar elkaar uitspreiden en daar samen duidelijke afspraken bij maken. Dit kan je samen aan de keukentafel bespreken, maar ook in een mediation gesprek. Onze mediators kunnen jullie daar natuurlijk bij helpen.

Conclusie

Co-ouderschap is een vorm van ouderschap waarbij de verantwoordelijkheden voor de opvoeding en verzorging van de kinderen gelijk verdeeld worden tussen beide ouders. Hoewel het geen wettelijke term is, wordt het vaak gebruikt om aan te duiden dat ouders samenwerken om de zorg voor hun kinderen op te nemen en te delen. De voordelen van co-ouderschap zijn talrijk, waaronder het behouden van het contact met beide ouders, de verdeling van financiële lasten en de mogelijkheid voor beide ouders om betrokken te blijven bij de opvoeding van hun kind. De nadelen zijn echter ook duidelijk, waaronder de praktische uitdagingen en de noodzaak tot actief overleg tussen de ouders. Bij het kiezen voor co-ouderschap is het belangrijk om rekening te houden met het belang van het kind en de praktische situatie van de ouders.

Bronnen

1. Wat is co-ouderschap?
2. Kenmerken van coöperatief ouderschap
3. Wanneer werkt co-ouderschap?
4. Is een co-ouderschap altijd 50/50 verdeeld?
5. Podcast over kinderen en scheiden
6. Co-ouderschap – juridisch en financieel
7. De Belastingdienst en co-ouderschap
8. Co-ouderschap of omgangsregeling?
9. Co-ouderschap: wat zijn de rechten en plichten?