Co-ouderschap: Een Overzicht van Regelingen en Belangrijke Overwegingen
juni 30, 2025
De kosten van juridische bijstand, met name in het kader van echtscheidingen en alimentatie, kunnen aanzienlijk zijn. Voor ouders die een co-ouderschapsregeling treffen, is het van belang om te begrijpen welke mogelijkheden er zijn om deze kosten (deels) te verhalen, zowel via gesubsidieerde rechtsbijstand als via de belastingaangifte. Dit artikel biedt een overzicht van de relevante informatie, gebaseerd op recente jurisprudentie en richtlijnen van de Belastingdienst.
Wanneer een advocaat noodzakelijk is, bijvoorbeeld bij het vaststellen van alimentatie of het regelen van een scheiding, zijn er verschillende mogelijkheden om de kosten te dekken. Indien men beschikt over een rechtsbijstandsverzekering, hangt de dekking af van de polisvoorwaarden. Het is belangrijk om te controleren of de specifieke situatie gedekt is. Indien er geen rechtsbijstandsverzekering aanwezig is, kan men in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand, mits het inkomen en spaargeld niet te hoog zijn. Het Juridisch Loket kan doorverwijzen naar een advocaat die de aanvraag voor vergoeding bij de Raad voor Rechtsbijstand kan indienen. De Raad beoordeelt of aan de voorwaarden is voldaan.
Indien de advocaatkosten worden vergoed, is er vaak een eigen bijdrage. De hoogte van deze bijdrage is afhankelijk van de woonsituatie, het inkomen en het spaargeld van twee jaar terug. Een 'peiljaarverlegging' kan worden aangevraagd indien het inkomen en spaargeld zijn gedaald. In sommige gevallen kan de eigen bijdrage worden vergoed via bijzondere bijstand bij de gemeente. Ook griffierechten, de kosten die betaald moeten worden aan de rechter, kunnen in aanmerking komen voor vergoeding via bijzondere bijstand.
Bij een rechtszaak bestaat het risico van een proceskostenveroordeling. Dit betekent dat de verliezende partij de proceskosten van de winnende partij moet betalen. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van het bedrag dat is geëist en de werkzaamheden van de advocaat. Het is mogelijk dat niet alle gemaakte kosten worden vergoed.
De aftrekbaarheid van advocaatkosten van de inkomstenbelasting is een complex onderwerp, met name in het kader van alimentatie. De Belastingdienst hanteert strenge regels en toetst de specificatie van de kosten zorgvuldig.
Degene die alimentatie ontvangt, kan kosten aftrekken die gemaakt zijn voor het verkrijgen, innen en behouden van partneralimentatie of een afkoopsom. Dit betekent dat de kosten voor een advocaat die is ingeschakeld om partneralimentatie te regelen, fiscaal aftrekbaar kunnen zijn. Echter, degene die alimentatie betaalt, kan deze kosten niet aftrekken. Kosten voor een advocaat die is ingeschakeld om de alimentatiebetaling te beëindigen of te verminderen, zijn niet fiscaal aftrekbaar.
In 2023 is de aftrekbaarheid van alimentatie teruggebracht tot 37,05%. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij de berekeningen.
Jurisprudentie, de verzameling rechterlijke beslissingen, speelt een belangrijke rol in de rechtsvorming. Rechters gebruiken jurisprudentie als leidraad bij het beoordelen van soortgelijke gevallen. Belangrijke uitspraken worden gepubliceerd in vaktijdschriften en online op rechtspraak.nl. Sinds 2012 worden rechterlijke uitspraken geanonimiseerd gepubliceerd. De term jurisprudentie is afgeleid van het Latijnse 'iurisprudentia' en heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld van 'rechtsgeleerdheid' naar 'toegepast recht'.
Co-ouderschap heeft verschillende fiscale voordelen. Voor de Belastingdienst geldt co-ouderschap als een situatie waarin een kind ten minste drie hele dagen per week bij beide ouders verblijft, of om en om één week bij elke ouder. Vroeger was het criterium 156 dagen per jaar bij elke ouder, maar dit is in 2023 aangepast. Nu geldt dat een kind in een herhalend ritme minimaal 78 dagen over een periode van zes maanden bij elke ouder moet verblijven. Dagdelen (ochtend, middag, avond) mogen worden opgeteld.
De fiscale voordelen van co-ouderschap omvatten onder andere:
Een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag heeft aangetoond dat ook de verdeling van de zorg tijdens vakanties meegewogen kan worden bij de beoordeling van co-ouderschap. In deze zaak toonde de ouder aan dat hij, door extra dagen zorg te dragen tijdens de vakanties, toch aan het vereiste aantal dagen verblijf voldeed. Dit had een positief effect op de inkomensafhankelijke combinatiekorting.
Bij de berekening van kinderalimentatie wordt gekeken naar de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders. De kosten van het kind worden onderverdeeld in eigen huishoudkosten (70%) en zorg-overstijgende kosten (30%). Zorg-overstijgende kosten omvatten onder andere kleding, schoolkosten, kinderopvang en hobby's. De draagkracht van de ouders wordt berekend op basis van hun inkomen en vermogen.
Bij de berekening van de draagkracht wordt rekening gehouden met vermijd- en verwijtbare lasten. Een vermijdbare last is een last waarvan de betaler zich geheel of gedeeltelijk kan bevrijden, bijvoorbeeld door spaargeld te gebruiken. Een verwijtbare last is een last die de betaler niet had mogen laten ontstaan of voortbestaan. Een verwijtbare last drukt wel op het inkomen, maar heeft geen voorrang op de betaling van alimentatie.
De fiscale aspecten van advocaatkosten en alimentatie bij co-ouderschap zijn complex. Het is belangrijk om te weten welke mogelijkheden er zijn om kosten te verhalen en welke fiscale voordelen er zijn. Het inschakelen van een advocaat en/of belastingadviseur kan van onschatbare waarde zijn om de eigen situatie optimaal te beoordelen en de juiste beslissingen te nemen. De jurisprudentie rondom co-ouderschap en fiscale voordelen is in ontwikkeling, waardoor het raadzaam is om op de hoogte te blijven van recente uitspraken en wijzigingen in de wetgeving.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet