Internationale Ouderrelaties en Kinderen: Belangrijke aandachtspunten bij Scheiding en Verblijf
juni 30, 2025
De komst van een kind is een bijzondere gebeurtenis, en de juridische aspecten rondom ouderschap kunnen complex zijn, zeker wanneer gebruik wordt gemaakt van een donor. Dit artikel biedt een overzicht van de juridische posities en mogelijkheden voor ouders die een kind krijgen met behulp van een bekende donor, gebaseerd op de huidige wetgeving en juridische overwegingen. Het is van belang om te begrijpen dat er een duidelijk verschil bestaat tussen donorschap en co-ouderschap, en dat de juridische consequenties afhankelijk zijn van de relatie tussen de ouders en de donor.
Het Verschil tussen Bekende en Onbekende Donoren
Een eerste belangrijke onderscheiding is die tussen een onbekende en een bekende donor. Een onbekende donor is iemand die sperma heeft gedoneerd via een vruchtbaarheidskliniek. Hoewel de donor niet volledig anoniem is, kan het kind bij het bereiken van twaalfjarige leeftijd bepaalde gegevens opvragen en bij zestienjarige leeftijd de identiteit achterhalen. Bekende donoren zijn alle andere donoren, bijvoorbeeld een man uit de omgeving van de ouders of iemand die via een stichting is ontmoet. In de praktijk zien we dat de meeste ouders kiezen voor een bekende donor.
Juridisch Ouderschap bij een Bekende Donor
Wanneer twee moeders samen een kind willen krijgen met behulp van een bekende donor, is het cruciaal om te begrijpen dat het ouderschap van de duomoeder (de moeder die het kind niet draagt) niet automatisch van rechtswege ontstaat. De partner van de draagmoeder kan het kind in dat geval erkennen. Dit verschilt van een heteroseksueel huwelijk, waar de echtgenoot van de moeder automatisch de juridische vader wordt, ook bij gebruik van een bekende donor.
Erkenning en de Positie van de Duomoeder
Om juridisch moeder te worden, moet de duomoeder het kind erkennen. Sinds 1 april 2014 zijn er verschillende manieren om dit te bereiken. Voor moeders die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en gebruikmaken van een onbekende donor, kan een ‘ouderschapsverklaring’ bij de aangifte van de geboorte worden overgelegd. Deze verklaring wordt afgegeven door de Stichting Donorgegevens. Bij samenwonende stellen is erkenning de meest gangbare weg, die eenvoudiger is dan een adoptieprocedure.
De Rol van de Donor: Erkenning en Family Life
De positie van de donor is afhankelijk van de relatie tot het kind. Indien de donor een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind heeft, kan hij in bepaalde gevallen ook juridisch ouder worden. Dit concept, bekend als ‘family life’, is gebaseerd op internationale verdragen en vereist meer dan alleen een biologische band. Er moet sprake zijn van een daadwerkelijke relatie en intentie tot het opvoeden van het kind.
De donor kan erkenning van het kind aanvragen, maar dit is niet altijd mogelijk. Als het kind al twee juridische ouders heeft, kan dit niet. De moeder kan de donor toestemming geven tot erkenning, maar de rechter kan deze toestemming overrulen als dit niet in het belang van het kind is.
Het Belang van een Donorovereenkomst
Om misverstanden en juridische complicaties in de toekomst te voorkomen, is het essentieel om de afspraken met de donor vast te leggen in een donorovereenkomst. Deze overeenkomst moet worden opgesteld door een gespecialiseerd familierechtadvocaat en bevat afspraken over het juridisch ouderschap, de kosten, en het gewenste contact tussen de donor en het kind. Het is van groot belang om deze overeenkomst niet zelf op te stellen, maar professionele begeleiding te zoeken. Een notarieel donorcontract biedt dwingend bewijs van de gemaakte afspraken.
Juridische Aspecten bij Erkenning door de Donor
Indien de meemoeder het kind erkent en de donor later ook juridisch ouder wil worden, kan de donor vervangende toestemming voor erkenning aan de rechter vragen. De rechter zal een belangenafweging maken, aangezien een kind niet meer dan twee ouders kan hebben. In deze situatie kan een donorovereenkomst van cruciaal belang zijn om de oorspronkelijke intenties van de partijen te bewijzen.
Afstammingsrecht en de Positie van de Donor
Het afstammingsrecht balanceert tussen de rechten van ouders, donoren en het belang van het kind. De wetgeving probeert rekening te houden met biologisch, sociaal en intentioneel ouderschap. Een donor is een biologische vader die het kind niet op natuurlijke wijze heeft verwekt. De rechtspositie van de donor hangt af van de vraag of er een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind bestaat.
Testamentaire Bepalingen en Erfrecht
Het is ook belangrijk om na te denken over testamentaire bepalingen. De donor kan overwegen om het kind op te nemen in zijn testament. De meemoeder kan, indien het kind geen erfgenaam van haar is, dit via een testament regelen.
Co-ouderschap en de Uitbreiding van de Donorovereenkomst
In sommige gevallen willen de donor en de biologische moeder samen de opvoeding van het kind delen. In dat geval kan een ‘co-ouderschapscontract’ worden opgesteld, dat de afspraken over de gemeenschappelijke verantwoordelijkheden, rechten en verplichtingen vastlegt.
Achternaam van het Kind
In principe krijgt een kind bij de geboorte de achternaam van de ouder die het kind draagt.
Juridische Hulp en Counseling
Het is raadzaam om voorafgaand aan de inseminatie juridisch advies in te winnen bij een gespecialiseerd familierechtadvocaat en counseling te zoeken om de verwachtingen en intenties van alle partijen te bespreken.
Conclusie
Het juridisch ouderschap bij donorschap is een complex onderwerp dat zorgvuldige planning en juridische begeleiding vereist. De positie van de duomoeder, de donor en het kind hangt af van verschillende factoren, waaronder de aard van de donor (bekend of onbekend), de relatie tussen de ouders en de donor, en de gemaakte afspraken. Een donorovereenkomst, opgesteld door een gespecialiseerd advocaat, is essentieel om toekomstige conflicten te voorkomen en de rechten van alle betrokkenen te beschermen. Het is van groot belang om zich goed te laten informeren en adviseren om de best mogelijke start te geven aan het nieuwe gezin.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
