Cao Kinderopvang 2024-2025: Ontwikkelingen en Afspraken in de Onderhandelingen
juli 17, 2025
Een kleine groep ouders ervaart na een scheiding langdurige en heftige conflicten. Deze situaties kunnen zeer belastend zijn voor alle betrokkenen, met name voor de kinderen. Hulpverleners, advocaten en andere professionals die met deze gezinnen werken, zien vaak dat de conflicten escaleren en dat het moeilijk is om een weg naar een oplossing te vinden. Dit artikel beschrijft de kenmerken van hoog conflictueus ouderschap en biedt inzichten en benaderingen om het welzijn van kinderen in deze situaties te waarborgen.
Hoog conflictueus ouderschap kenmerkt zich door intense en aanhoudende strijd tussen ouders, vaak na een scheiding. De focus verschuift van het welzijn van de kinderen naar het eigen gelijk halen en het zwartmaken van de andere ouder. Beschuldigingen, aantijgingen en verdachtmakingen zijn veelvoorkomend, en ouders raken verstrikt in een negatieve spiraal van wederzijdse klachten. Deze conflicten kunnen zich uiten in juridische procedures, maar ook in voortdurende ruzies en pogingen om de relatie van het kind met de andere ouder te saboteren. Het is belangrijk te erkennen dat deze situaties vaak voortkomen uit diepe pijn en woede, maar dat de kinderen hieronder lijden.
Kinderen die opgroeien in een omgeving van hoog conflictueus ouderschap lopen een verhoogd risico op emotionele en gedragsproblemen. Ze kunnen stress ervaren, loyaliteitsconflicten ontwikkelen en zich angstig of eenzaam voelen. Onderzoek toont aan dat deze kinderen vaker problemen hebben op school, crimineel gedrag vertonen en later in hun leven relatieproblemen ervaren. Het is cruciaal om te beseffen dat zelfs jonge kinderen de spanningen en conflicten tussen hun ouders kunnen voelen en dat dit hun ontwikkeling kan beïnvloeden. Het kan leiden tot hechtingsproblemen en angst, zelfs bij baby's en peuters.
Er zijn verschillende strategieën die kunnen worden ingezet om de negatieve impact van hoog conflictueus ouderschap te verminderen. Een belangrijk principe is om beide ouders consequent te respecteren en te steunen, ongeacht de persoonlijke overtuigingen over wie er “schuld” is. Het is essentieel om partijdigheid te vermijden en te focussen op de rechten en plichten die beide ouders hebben ten opzichte van hun kinderen. Het indammen van het conflict gebeurt door het wantrouwen tussen ouders om te buigen naar het spreken over de wederzijdse rechten en plichten die een ouder en een kind ten opzichte van elkaar hebben.
Een effectieve benadering is Parallel Solo Ouderschap (PSO). Bij PSO wordt de focus gelegd op de ouder-kindrelatie, zonder te proberen de relatie tussen de ouders te verbeteren. Er wordt een symbolische muur opgetrokken tussen de ouders, waardoor de communicatie tot een minimum wordt beperkt. Dit kan ouders helpen om rust te ervaren, grip te krijgen op hun emoties en zich te concentreren op hun eigen rol als ouder. PSO omvat vaak oefeningen die de ouder helpen om de cirkel van invloed te herkennen en te accepteren dat ze de andere ouder niet kunnen veranderen. De focus verschuift naar wat de ouder wél kan beïnvloeden: de eigen opvoedkeuzes en de relatie met het kind.
Binnen PSO wordt gewerkt met het concept van de cirkel van invloed. Ouders worden aangemoedigd om te stoppen met proberen de andere ouder te veranderen en zich te concentreren op wat ze zelf kunnen beïnvloeden. Dit kan leiden tot een vermindering van frustratie en spanning en tot een sterkere ouderidentiteit. De ouder wordt geleerd om de spiraal van actie-reactie te doorbreken en terug te keren naar opvoedingskeuzes die gebaseerd zijn op eigen waarden en normen.
Een fundamenteel principe is om het kind centraal te stellen, niet het conflict. Ouders moeten zich realiseren dat hun ruzies een negatieve impact hebben op het welzijn van hun kinderen en dat het belangrijk is om de belangen van het kind voorop te stellen. Dit betekent dat ouders moeten proberen om hun eigen emoties te beheersen en om een veilige en stabiele omgeving voor hun kinderen te creëren. Het is belangrijk dat kinderen contact kunnen blijven houden met beide ouders, ook al kunnen de ouders niet goed met elkaar omgaan.
Het netwerk van de ouder en het kind speelt een belangrijke rol bij het bieden van ondersteuning. Het is belangrijk dat het netwerk de ouder steunt in zijn of haar perceptie van de conflicten en dat het helpt om de focus op het welzijn van het kind te houden. Onderzoek toont aan dat wanneer het netwerk de ouder steunt, de conflicten minder lang duren. Het is echter belangrijk dat het netwerk niet betrokken raakt in de strijd tussen de ouders en dat het een neutrale positie inneemt.
Het geven van psycho-educatie aan ouders en kinderen kan helpen om de mechanismen van strijd en conflicten te begrijpen. Ouders kunnen leren om hun communicatiepatronen te herkennen en om conflicten te de-escaleren. Kinderen kunnen leren om hun eigen emoties te uiten en om met de stress van de scheiding om te gaan.
In sommige gevallen kan professionele hulpverlening of mediation nodig zijn om de ouders te helpen om tot een oplossing te komen. Een mediator kan de ouders helpen om te communiceren en om afspraken te maken over de zorg voor de kinderen. Een therapeut kan de ouders helpen om hun emoties te verwerken en om gezonde copingmechanismen te ontwikkelen.
Wanneer de conflicten zo ernstig zijn dat er sprake is van gevaar voor de kinderen, is het noodzakelijk om jeugdbescherming in te schakelen. Dit kan het geval zijn bij kindermishandeling, verwaarlozing of wanneer de kinderen getuige zijn van huiselijk geweld. Het is belangrijk om signalen van kindermishandeling serieus te nemen en om tijdig hulp in te schakelen.
Professionals die met gescheiden ouders werken, hebben een belangrijke rol bij het signaleren van hoog conflictueuze situaties en het bieden van ondersteuning. Het is belangrijk om de ouders te informeren over de risico's van hoog conflictueus ouderschap en om hen te verwijzen naar de juiste hulpverlening. Professionals moeten zich bewust zijn van hun eigen rol en ervoor zorgen dat ze niet partijdig worden. Het is essentieel om het belang van het kind centraal te stellen en om te streven naar een veilige en stabiele omgeving voor de kinderen.
Hoog conflictueus ouderschap is een complexe problematiek die een negatieve impact kan hebben op het welzijn van kinderen. Door het toepassen van strategieën zoals Parallel Solo Ouderschap, het centraal stellen van het kind en het betrekken van het netwerk, kan de negatieve impact worden verminderd. Het is cruciaal dat professionals en ouders zich bewust zijn van de risico's en dat ze tijdig hulp inschakelen wanneer dat nodig is. Het welzijn van het kind moet altijd voorop staan.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet