Gedeeld Ouderschap: Een Overzicht van Voordelen, Nadelen en Praktische Overwegingen

Gedeeld ouderschap, waarbij beide ouders na een scheiding gezamenlijk verantwoordelijk blijven voor de opvoeding en verzorging van hun kinderen, is een steeds vaker gekozen regeling. Hoewel het potentieel biedt voor een positieve ontwikkeling van kinderen, is het niet zonder uitdagingen. Dit artikel biedt een overzicht van de voordelen en nadelen van gedeeld ouderschap, gebaseerd op beschikbare informatie, en bespreekt praktische overwegingen voor ouders die deze vorm van ouderschap overwegen.

Wat is Gedeeld Ouderschap?

Gedeeld ouderschap houdt in dat beide ouders, ook na een scheiding, gezamenlijk verantwoordelijk blijven voor de opvoeding en verzorging van hun kinderen. In de praktijk betekent dit dat kinderen ongeveer evenveel tijd bij beide ouders doorbrengen. De verdeling kan variëren, van een 50/50 verdeling tot varianten zoals 60/40 of 70/30, afhankelijk van de specifieke omstandigheden en afspraken tussen de ouders. Het is belangrijk te benadrukken dat gedeeld ouderschap in Nederland niet wettelijk vastgelegd is, waardoor ouders vrij zijn om de invulling ervan zelf te bepalen.

Voordelen van Gedeeld Ouderschap

Verschillende analyses en onderzoeken suggereren dat de voordelen van gedeeld ouderschap vaak opwegen tegen de nadelen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen uit gedeeld ouderschap sociaal en psychologisch stabieler kunnen zijn.

Een belangrijk voordeel is dat kinderen niet hoeven te kiezen bij welke ouder ze willen wonen, waardoor een loyaliteitsconflict wordt voorkomen. Bovendien brengen kinderen ongeveer evenveel tijd door met beide ouders, wat de kans vergroot om een goede band met beide ouders op te bouwen en betrokken te zijn bij doordeweekse activiteiten zoals school, sport en vrienden. Dit kan vervreemding van één van de ouders voorkomen. Kinderen ervaren dit vaak als eerlijk.

Gedeeld ouderschap zorgt ervoor dat kinderen geen van beide ouders lang hoeven te missen, omdat ze regelmatig wisselen tussen de woningen van beide ouders. Hierdoor is er geen sprake van een ‘zorgouder’ en ‘weekendouder’, wat frustraties kan verminderen en de kosten en opvoedings- en zorgtaken gelijk verdeelt. Dit kan leiden tot een eerlijkere verdeling van de financiële lasten.

Een onderzoek van de Universiteit Utrecht toont aan dat in 80 procent van de gevallen een gedeeld ouderschap na twee jaar nog steeds in stand is. Dit suggereert dat veel ouders in staat zijn om deze regeling succesvol te implementeren en te handhaven.

Gedeeld ouderschap kan ook de relatie tussen ouders verbeteren, doordat het hen dwingt om te communiceren en samen te werken in het belang van hun kinderen. Dit kan leiden tot een meer respectvolle en constructieve relatie, zelfs na een scheiding.

Nadelen en Uitdagingen van Gedeeld Ouderschap

Ondanks de voordelen zijn er ook nadelen en uitdagingen verbonden aan gedeeld ouderschap. Het is niet voor alle gescheiden paren geschikt.

Een van de grootste uitdagingen is de noodzaak tot frequente communicatie tussen de ouders. Hoewel goede communicatie essentieel is, kan dit lastig zijn als de relatie tussen de ouders gespannen is. Ouders kunnen terugvallen in oude patronen en ruzies ontstaan over kleine zaken.

Gedeeld ouderschap kan moeilijk te combineren zijn met werk, vooral als de ouders ver van elkaar wonen. De kosten kunnen hoger zijn, omdat veel zaken dubbel aangeschaft moeten worden, zoals kleding en meubels.

Het frequente verhuizen tussen twee huizen kan belastend en onrustig zijn voor kinderen, vooral als ze de voorkeur geven aan stabiliteit. Het kan moeilijk zijn om zich aan te passen aan verschillende omgevingen en regels. Bovendien moeten beide ouders in de buurt van elkaar wonen, zodat school vanuit beide woningen goed bereikbaar blijft.

In sommige gevallen kan gedeeld ouderschap leiden tot een gevoel van verlies, heimwee naar de andere ouder en een gebrek aan continuïteit bij kinderen. Het kind kan voortdurend geclaimd worden door de ouders, die hun tijd met het kind optimaal willen benutten.

Een enkel kind vindt het leuk om vaak van huis te wisselen, maar voor de meeste kinderen geldt het tegendeel. Het kan leiden tot stress en angst.

Het is belangrijk om te erkennen dat gedeeld ouderschap niet altijd de beste oplossing is. In situaties van misbruik of onverantwoordelijkheid van een van de ouders kan het juist leiden tot meer ruzies en meningsverschillen over fundamentele beslissingen over een kind. In dergelijke gevallen kan gedeeld ouderschap een nachtmerrie zijn, tenzij er eerst afspraken worden gemaakt.

Praktische Overwegingen en Voorwaarden voor Succes

Om gedeeld ouderschap succesvol te laten verlopen, zijn er een aantal voorwaarden.

Het is vereist dat de ouders in staat zijn om op verantwoordelijke wijze en steeds in het belang van de kinderen overleg te plegen. Ze moeten elkaar respecteren en de wijze en invulling van opvoeding en verzorging duidelijk en consequent naleven. Ouders mogen elkaar niet afvallen.

Een goede afwikkeling van het huwelijk, eventueel met behulp van een ervaren bemiddelaar, is essentieel. Afspraken kunnen concreet worden vastgelegd in een kindconvenant, waarin ook aandacht wordt besteed aan de verdeling van kosten, kinderbijslag en fiscale voordelen.

De ouders moeten dicht bij elkaar in de buurt wonen en ongeveer dezelfde opvattingen hebben over wat wel en niet mag. Verschillen in inkomen mogen niet te groot zijn.

Het is belangrijk dat de ouders in staat zijn om goed te communiceren en samen te werken, zelfs als de relatie als partners voorbij is.

De wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding, van kracht sinds 2009, stelt een ouderschapsplan verplicht voor ouders die willen scheiden en kinderen hebben jonger dan 18 jaar. Dit plan moet de zorgregeling of omgangsregeling bevatten.

Loyaliteitsconflicten en de Rol van de Ouders

Als een kind bij een omgangsregeling niet naar de andere ouder toe wil, is het belangrijk om de reden te achterhalen. Is er sprake van een loyaliteitsconflict? Ouders moeten serieus ingaan op de bezwaren van de kinderen en samen zoeken naar een oplossing.

Gedeeld ouderschap kan kinderen helpen om loyaal te zijn aan beide ouders, wat essentieel is voor hun sociale en psychologische welzijn.

Alternatieven voor Gedeeld Ouderschap

Naast gedeeld ouderschap zijn er andere vormen van ouderschap mogelijk, zoals parallel ouderschap. Bij parallel ouderschap communiceren ouders onregelmatig of alleen in noodgevallen en hebben ze zo min mogelijk met elkaar te maken. Een onafhankelijke derde persoon kan het contact tussen ouders ondersteunen.

Conclusie

Gedeeld ouderschap kan een positieve regeling zijn voor kinderen van gescheiden ouders, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Het biedt voordelen zoals een betere relatie met beide ouders, minder loyaliteitsconflicten en een eerlijkere verdeling van de zorgtaken en kosten. Echter, het is niet zonder uitdagingen, zoals de noodzaak tot frequente communicatie en de logistieke belasting voor ouders en kinderen. Het is belangrijk dat ouders zorgvuldig overwegen of gedeeld ouderschap geschikt is voor hun situatie en bereid zijn om te investeren in een goede samenwerking.

Bronnen

1. Pros and Cons of Shared Parenting After Divorce
2. Wat is co-ouderschap en wat zijn de voor- en nadelen?
3. Co-ouderschap: voordelen en nadelen
4. Co-ouderschap: een overzicht van voordelen, nadelen en praktische overwegingen
5. Co-ouderschap: de voor- en nadelen
6. Co-ouderschap: de voor- en de nadelen
7. Co-ouderschap: vloek of zegen voor het kind?
8. Welke vormen van ouderschap zijn er?
9. Co-ouderschap: voors en tegens op een rij
10. Nadelen van co-ouderschap