Juridische Aspecten van Ouderschap na Scheiding: Belang voor Kinderen en Ouders
juni 29, 2025
In Nederland maken jaarlijks ongeveer 49.000 kinderen de scheiding van hun ouders mee. Voor deze kinderen brengt een scheiding ingrijpende veranderingen met zich mee, en kan het de relatie met beide ouders onder druk zetten. Wanneer omgang met de uitwonende ouder niet plaatsvindt of problematisch verloopt, kan de methodiek Ouderschap Blijft uitkomst bieden. Deze interventie richt zich op het bevorderen van een onbelemmerd contact tussen kinderen en beide ouders, ook na een scheiding. Dit artikel beschrijft de principes van Ouderschap Blijft, de doelgroep, de aanpak en de ondersteuning die geboden wordt, gebaseerd op beschikbare informatie.
Ouderschap Blijft is een vorm van omgangsbemiddeling en -begeleiding specifiek gericht op kinderen van 0 tot 12 jaar en hun scheidende of gescheiden ouders. De kern van de methodiek is het erkennen dat, ongeacht de relatie tussen de ouders, zij altijd ouders blijven. Het programma biedt tools en begeleiding om ouders te helpen samen te werken in het belang van hun kinderen, zelfs wanneer de communicatie moeizaam verloopt of er conflicten bestaan. Het doel is om ouders te ondersteunen bij het opnieuw vormgeven van het ouderschap en het onderhouden van een duidelijke omgangsregeling.
De methodiek bevindt zich momenteel in een erkenningstraject, wat aangeeft dat de effectiviteit en kwaliteit verder worden onderzocht en bevestigd.
Ouderschap Blijft is bedoeld voor ouders die na een scheiding moeilijk met elkaar kunnen praten. Dit kan zich uiten in frequente conflicten over de opvoeding of het contact met het kind, of in situaties waarin ouders helemaal niet meer met elkaar communiceren. De hulp is met name relevant wanneer de scheiding de sociaal-emotionele veiligheid van het kind in gevaar brengt.
De interventie is geschikt voor ouders die, ondanks hun scheiding, willen blijven samenwerken om hun kinderen een stabiele en liefdevolle omgeving te bieden. Het programma richt zich op het verbeteren van de communicatie tussen beide ouders en biedt praktische handvatten om conflicten te verminderen en beslissingen te nemen die het welzijn van de kinderen voorop stellen.
De aanpak van Ouderschap Blijft is gebaseerd op het principe dat het kind centraal staat. Hulpverleners stimuleren ouders om te focussen op het belang van het kind en om samen afspraken te maken die de relatie met beide ouders waarborgen. De methodiek benadrukt het belang van duidelijke afspraken over de zorg en opvoeding, waarbij de sociaal-emotionele veiligheid van het kind voorop staat.
De aanpak kan bestaan uit verschillende elementen, afgestemd op de specifieke behoeften van het gezin. Dit kan omvatten:
Een belangrijk aspect van de aanpak is het erkennen van het verlies en de rouw die een scheiding met zich meebrengt. Ouders worden aangemoedigd om stil te staan bij hun eigen emoties en om elkaar te steunen in het verwerkingsproces. Pas wanneer ouders in staat zijn om hun eigen gevoelens te verwerken, kunnen ze effectief samenwerken in het belang van hun kinderen.
Naast Ouderschap Blijft worden er ook andere programma's aangeboden om gescheiden ouders te ondersteunen. Zo is er PSO (Parallel Solo Ouderschap), waarbij ouders individueel worden begeleid. Hierbij wordt aandacht besteed aan het stoppen van de strijd, het richten op de eigen rol als ouder, en het begrijpen van de behoeften van kinderen op verschillende leeftijden.
Een andere methode is SCHIP, die zich richt op het opnieuw verbinden van ex-partners, zodat ze samen kunnen optrekken in hun gezamenlijk ouderschap. SCHIP besteedt aandacht aan het verlies, de rouw en het geschonden vertrouwen die een scheiding met zich meebrengt.
Daarnaast is er aandacht voor de preventie van complexe echtscheidingen. Het is wenselijk om ouders in een vroeg stadium te bereiken en te ondersteunen, bijvoorbeeld vanuit het voorliggend veld of het Platform Scheiden Zonder Schade.
Bij de toepassing van Ouderschap Blijft wordt rekening gehouden met verschillende culturele achtergronden en tradities. Het programma is cultuursensitief, zodat elke ouder zich begrepen en ondersteund voelt, ongeacht hun achtergrond.
Jeugdprofessionals spelen een cruciale rol bij het bieden van ondersteuning aan kinderen en ouders in complexe scheidingssituaties. Zij kunnen het kind sterker maken door psycho-educatie te bieden, zodat het kind leert leven met de uitzonderlijke situatie en leert omgaan met de extra lasten die dit met zich meebrengt. Ook houden zij het oog op het kind, zelfs wanneer de hulpverlening aan de ouders geen of onvoldoende effect heeft.
Er is echter een kloof tussen het juridische deel van de echtscheiding en de jeugdhulp. Jeugdprofessionals kunnen niet met de vuist op tafel slaan en ouders dwingen om bepaalde beslissingen te nemen. Het is belangrijk dat ouders zelf achter de afspraken staan, anders zullen deze geen stand houden. Korte lijnen met de rechtspraak, bijvoorbeeld door middel van een voorlopige voorziening, kunnen helpen om een basis te creëren waarop de hulpverlening kan voortbouwen.
Het is belangrijk te erkennen dat de juridische aspecten van een scheiding, zoals alimentatie en financiële zaken, vaak een grote rol spelen. Jeugdprofessionals kunnen hierin niet direct ingrijpen, maar kunnen wel de ouders ondersteunen bij het vinden van een oplossing die het belang van het kind voorop stelt.
Ouderschap Blijft is een waardevolle methodiek voor het ondersteunen van ouders en kinderen in complexe scheidingssituaties. Door de focus te leggen op het welzijn van het kind, het verbeteren van de communicatie tussen ouders en het bieden van praktische begeleiding, kan Ouderschap Blijft bijdragen aan een stabiele en liefdevolle omgeving voor kinderen, ook na een scheiding. De methodiek erkent de complexiteit van scheidingen en biedt een flexibele aanpak die is afgestemd op de specifieke behoeften van elk gezin. Het is essentieel dat jeugdprofessionals een actieve rol spelen bij het signaleren van problemen en het bieden van de juiste ondersteuning, om de negatieve impact van een scheiding op kinderen te minimaliseren.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet