Gelijkwaardig Ouderschap: Een Uitgebreide Beschouwing van Rechten, Verantwoordelijkheden en Praktische Uitvoering
juni 29, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis die niet alleen de ouders, maar ook de kinderen diepgaand beïnvloedt. Jaarlijks zijn in Nederland ongeveer 35.000 kinderen betrokken bij de echtscheiding van hun ouders. Hoewel scheiding een steeds vaker voorkomende levensgebeurtenis is, kunnen de gevolgen voor kinderen aanzienlijk zijn, vooral bij een conflictueuze scheiding. Dit artikel biedt een overzicht van de impact van scheiding op kinderen en de beschikbare ondersteuning voor ouders en professionals, gebaseerd op recente inzichten en trainingsprogramma’s.
De Impact van Scheiding op Kinderen
Kinderen van gescheiden ouders hebben gemiddeld twee keer zoveel problemen als kinderen uit intacte gezinnen, met name wanneer er sprake is van een ‘vechtscheiding’ gekenmerkt door aanhoudende conflicten tussen de ouders. Deze conflicten kunnen leiden tot ernstige ontwikkelingsproblemen, zowel op korte als op lange termijn. Op korte termijn kunnen zich terugvallen in ontwikkeling voordoen, zoals bedplassen, toename van agressief gedrag, verslechterde schoolprestaties en gevoelens van depressie. Op lange termijn kunnen deze kinderen problemen ervaren in hun eigen relatievorming.
De leeftijd van het kind speelt een cruciale rol in hoe de scheiding wordt ervaren. Kinderen in de late puberteit (14-18 jaar) hebben vaak een grotere emotionele afstand tot hun ouders en kunnen de redenen achter de scheiding beter begrijpen. De tweede helft van de basisschoolleeftijd (8-12 jaar) is eveneens een periode waarin kinderen relatief stabiel zijn en vaak een eigen sociaal leven hebben, waardoor ze de scheiding mogelijk makkelijker verwerken.
Een belangrijk aspect is dat kinderen verwarring kunnen ervaren wanneer ouders na de scheiding wél een goede onderlinge relatie onderhouden. Ze kunnen zich afvragen waarom hun ouders niet weer samen komen en proberen de situatie te herstellen, wat tot loyaliteitsconflicten kan leiden. Het is essentieel om uit te leggen dat de liefde als partners is verdwenen, maar dat de ouders zich blijven inzetten voor het welzijn van hun kind.
Ondersteuning voor Ouders: Trainingen en Interventies
Verschillende trainingsprogramma’s zijn ontwikkeld om ouders te ondersteunen bij het navigeren door de uitdagingen van ouderschap na scheiding. Een voorbeeld is de training ScheidingsATLAS, een kortdurende interventie die ouders informeert en ondersteunt bij het vormgeven van het hernieuwde ouderschap. Deze training richt zich op het informeren van ouders en het versterken van hun vermogen om de scheiding op een positieve manier te benaderen. Onderzoek door TNO toont positieve resultaten van deze aanpak.
Een andere training, ‘Duurzaam Samenwerken na Scheiding’, richt zich op professionals die met gescheiden ouders werken. Deze training leert professionals om te werken met conflictueuze situaties door het formuleren van een gezamenlijke visie, het versterken van veerkracht en het begeleiden van ouders bij het herschrijven van het narratief rondom de scheiding. De training benadrukt het belang van het kind als centraal punt en het creëren van een omgeving waarin ouders kunnen samenwerken, ondanks hun eigen emoties.
Voor ouders die moeite hebben om samen afspraken te maken over ouderschap en opvoeding, bestond er tot 2025 de training ‘Ouderschap na Scheiding’. Dit programma bood ouders de mogelijkheid om onder begeleiding van een ervaren trainer gezamenlijke gesprekken te voeren en afspraken te maken die gericht zijn op het welzijn van hun kinderen. Als alternatief wordt nu de groepstraining ScheidingsATLAS aangeboden.
Online trainingen, zoals die aangeboden door VillaPinedo, bieden een flexibele manier voor ouders om kennis en vaardigheden te verwerven. Deze trainingen bevatten video’s, werkboeken en psycho-educatie, en bieden ouders de mogelijkheid om op hun eigen tempo te leren en te oefenen.
Belangrijke Principes voor Ouders
Naast het volgen van trainingen zijn er een aantal belangrijke principes die ouders kunnen hanteren om de impact van de scheiding op hun kinderen te minimaliseren:
- Bescherm je kind: Geef je kind liefde en aandacht en vermijd het betrekken bij conflicten.
- Wees open en eerlijk: Vertel je kind op een begrijpelijke manier over de scheiding.
- Sta je kind toe om van beide ouders te houden: Spreek nooit negatief over de andere ouder.
- Zorg voor stabiliteit: Probeer de dagelijkse routine van je kind zoveel mogelijk te behouden.
- Respecteer de relatie tussen je kind en de andere ouder: Moedig een goede relatie aan.
- Negeer impulsen om kwaad te spreken: Communiceer met de andere ouder op een respectvolle manier, met het kind als centraal punt.
- Erken loyaliteitsconflicten: Wees je bewust van het feit dat je kind zich verscheurd kan voelen tussen twee mensen van wie het houdt.
- Doe rustig aan met nieuwe partners: Introduceer nieuwe partners pas nadat de scheiding is verwerkt en de situatie stabiel is.
De Rol van Professionals
Professionals die met gescheiden ouders en kinderen werken, spelen een cruciale rol bij het bieden van ondersteuning. Het is belangrijk om de effecten van scheiding op de ontwikkeling van kinderen te begrijpen en de valkuilen te herkennen bij het werken met strijdende partijen. Professionals kunnen ouders adviseren over de opstelling van een ouderschapsplan en hen helpen bij het navigeren door de juridische aspecten van de scheiding.
De training ‘Hulpverlening aan kinderen en hun gescheiden ouders, mogelijkheden en valkuilen’ biedt professionals de kennis en vaardigheden die nodig zijn om effectief te werken met gezinnen in een complexe scheiding. Deze training richt zich op het herkennen van ontwikkelingsproblemen bij kinderen, het bewustmaken van ouders van hun rol en het adviseren over de opvoeding van het kind in de nieuwe gezinssamenstelling.
Conclusie
Scheiding is een complexe levensgebeurtenis met aanzienlijke gevolgen voor kinderen. Door het bieden van adequate ondersteuning aan ouders en professionals, en door het hanteren van de juiste principes, kan de impact van de scheiding op kinderen worden geminimaliseerd. Trainingen zoals ScheidingsATLAS en ‘Duurzaam Samenwerken na Scheiding’ bieden waardevolle tools en inzichten voor het navigeren door deze uitdagende periode. Het is essentieel om het welzijn van het kind centraal te stellen en te streven naar een constructieve samenwerking tussen ouders, zodat kinderen de kans krijgen om gezond en evenwichtig te ontwikkelen, ondanks de verandering in hun gezinssituatie.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
