Co-ouderschap in Coronatijden en Daarna: Uitdagingen en Richtlijnen

De afgelopen jaren hebben de coronamaatregelen een significante impact gehad op het dagelijks leven, en in het bijzonder op gescheiden ouders en hun kinderen. De regelingen rondom co-ouderschap werden op de proef gesteld, en vragen over de veiligheid, de naleving van afspraken en de emotionele impact op kinderen kwamen veelvuldig voor. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste overwegingen en richtlijnen voor co-ouders, gebaseerd op beschikbare informatie en adviezen.

De Basisprincipes van Co-ouderschap

Co-ouderschap omvat verschillende aspecten, waaronder gezag, verblijf en financiële verantwoordelijkheid. Gezagsco-ouderschap betekent dat beide ouders gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en belangrijke beslissingen over het kind. Verblijfsco-ouderschap betreft de verdeling van de tijd die het kind bij elke ouder doorbrengt, waarbij een 50/50 regeling steeds vaker de voorkeur krijgt, mits beide ouders dit wensen. Financiële co-ouderschap houdt in dat beide ouders bijdragen aan de kosten van het kind, vaak via een kindrekening. Deze basisprincipes blijven ook tijdens en na de coronaperiode van kracht.

De Impact van Corona op Bestaande Regelingen

De coronapandemie bracht onzekerheid met zich mee over de naleving van bestaande omgangsregelingen. Ouders vroegen zich af of het veilig was om kinderen te laten reizen tussen verschillende huishoudens, en wat te doen bij ziekte of quarantaine. Het algemene advies was om de afspraken zoveel mogelijk na te komen, tenzij er specifieke redenen waren om hiervan af te wijken. Het RIVM adviseerde om de omgangsregeling te heroverwegen bij ziekte binnen een huishouden.

Ondanks de crisis bleef het uitgangspunt dat kinderen het recht hebben op contact met beide ouders. Er bestond geen algemeen verbod op het verplaatsen van kinderen tussen ouders, zolang de overheidsregels werden nageleefd. Een essentiële verplaatsing, zoals het overbrengen van een kind naar de andere ouder conform de vastgestelde regeling, werd beschouwd als een noodzakelijke activiteit.

Flexibiliteit en Onderling Overleg

Hoewel het vasthouden aan de afspraken belangrijk was, werd ook benadrukt dat flexibiliteit en onderling overleg essentieel zijn. Ouders werden aangemoedigd om samen te zoeken naar oplossingen die passen bij de veranderende omstandigheden. Dit kon betekenen dat de omgangsregeling tijdelijk werd aangepast, bijvoorbeeld door meer gebruik te maken van digitale communicatie of door de frequentie van de verplaatsingen te verminderen. Indien ouders er samen niet uitkwamen, kon mediation een nuttig instrument zijn om tot een oplossing te komen.

Specifieke Situaties en Oplossingen

Verschillende specifieke situaties vereisten extra aandacht. Zo was er de vraag wat te doen als één ouder in het buitenland woonde. In dat geval moest rekening worden gehouden met de reisbeperkingen en de lokale regels. Ook de situatie van samengestelde gezinnen bracht uitdagingen met zich mee, met name op het gebied van spanningen en de impact op kinderen.

Een veelvoorkomende vraag was wat te doen als één ouder zich niet aan de afspraken hield. Het advies was om eerst het gesprek aan te gaan en te proberen tot een oplossing te komen. Als dat niet lukte, kon men contact opnemen met een advocaat of mediator. In sommige gevallen was het mogelijk om via een kort geding een dwangsom op te leggen als de afspraken niet werden nageleefd.

Zorg voor Kinderen en Emotionele Ondersteuning

Naast de praktische aspecten van co-ouderschap is het belangrijk om aandacht te besteden aan de emotionele behoeften van kinderen. De coronacrisis bracht veel onzekerheid en stress met zich mee, en kinderen van gescheiden ouders waren daar extra gevoelig voor. Het is belangrijk om open te communiceren met kinderen, hun vragen te beantwoorden en hen gerust te stellen.

Jongeren die zelf gescheiden ouders hebben, meldden zich massaal aan bij platforms zoals Villa Pinedo om buddy te worden voor kinderen in dezelfde situatie, wat aantoont dat wederzijdse steun en begrip van groot belang zijn.

Juridische Aspecten en Rechterlijke Uitspraken

Juridisch gezien verandert de coronacrisis niets aan de bestaande afspraken of verplichtingen uit een vonnis na een echtscheiding. Ouders kunnen niet op eigen houtje beslissen om de afspraken niet na te leven, ook niet in coronatijden. Echter, in uitzonderlijke gevallen kan een ouder beslissen om het kind niet naar de andere ouder te brengen, bijvoorbeeld als het kind, één van de ouders of een ander gezinslid besmet is en in quarantaine moet blijven.

Rechtbanken behandelden spoedeisende zaken ook tijdens de lockdown, en in sommige gevallen werd geoordeeld dat een buitenlandvakantie niet kon worden geblokkeerd, tenzij er sprake was van een vluchtrisico, negatieve reisadviezen of kindgebonden indicaties. De rechter benadrukte dat het in acht nemen van lokale regels tijdens een vakantie de verantwoordelijkheid is van de ouder die op dat moment de zorg heeft, en niet van de ouder die toestemming geeft.

Tips voor Co-ouders

Op basis van de beschikbare informatie kunnen de volgende tips worden gegeven aan co-ouders:

• Communiceer open en eerlijk: Bespreek de situatie met je ex-partner en zoek samen naar oplossingen.
• Wees flexibel: Sta open voor aanpassingen in de omgangsregeling, indien nodig.
• Houd je aan de afspraken: Zorg ervoor dat de afspraken uit het ouderschapsplan zoveel mogelijk worden nageleefd.
• Zorg voor hygiëne: Neem extra hygiënemaatregelen bij het overdragen van het kind.
• Bied emotionele steun: Luister naar je kind en geef hem of haar geruststelling.
• Zoek professionele hulp: Overweeg mediation of juridisch advies als je er samen niet uitkomt.

Co-ouderschap en Samengestelde Gezinnen

De coronacrisis bracht extra spanningen met zich mee in samengestelde gezinnen. Het is belangrijk om duidelijkheid te scheppen naar alle kinderen en om te zorgen voor een goede communicatie tussen alle betrokkenen. Tips voor samengestelde gezinnen omvatten het creëren van structuur, het bespreken van zorgen en het zoeken naar manieren om de band met alle kinderen te versterken.

Conclusie

Co-ouderschap in coronatijden en daarna vereist flexibiliteit, onderling overleg en een focus op het welzijn van de kinderen. Hoewel de pandemie uitdagingen met zich meebracht, bleven de basisprincipes van co-ouderschap van kracht. Door open te communiceren, afspraken na te komen en emotionele steun te bieden, kunnen co-ouders ervoor zorgen dat hun kinderen een stabiele en liefdevolle omgeving hebben, ook in tijden van crisis. Het is essentieel om te onthouden dat de belangen van het kind altijd voorop moeten staan.

Bronnen

1. https://uitelkaar.nl/info-over-scheiden/corona-scheiden-complete-lijst
2. https://www.schoolmakers.be/blog/wat-met-co-ouderschap-in-tijden-van-corona/
3. https://uitelkaar.nl/tag/co-ouderschap
4. https://www.sbb.be/nl/magazine/co-ouderschap-tijden-van-corona-hoe-pak-je-dit-aan
5. https://www.notaris.be/nieuws-pers/detail/wat-als-corona-de-verblijfsregeling-van-je-kinderen-in-de-war-stuurt
6. https://mama.libelle.be/mama-en-papa-zijn/co-ouderschap-tijdens-corona-hoe-pak-je-dat-aan/
7. https://www.wanted.law/nl/Most-Wanted/Wanted-Facts/Artikel/Id/23959/Mag-ik-het-omgangsrecht-weigeren-in-tijden-van-Corona
8. https://www.ouders.nl/artikelen/corona-en-co-ouderschap-antwoorden-op-veelgestelde-vragen
9. https://www.vechtscheidingshulp.nl/faq-items/corona-code-geel-mag-niet-weg-van-ex-wat-nu/