De Puberteit: Een Gids voor Ouders en Opvoeders
juni 29, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin, en in het bijzonder voor kinderen. Naast de emotionele impact is het cruciaal dat ouders, ondanks hun eigen situatie, de ontwikkeling van hun kind blijven volgen en de omgang met beide ouders actief bevorderen. Dit artikel biedt een overzicht van verschillende vormen van ouderschap na scheiding, met aandacht voor de rechten en plichten van ouders, en de mogelijke ondersteuning die beschikbaar is.
Verschillende Vormen van Ouderschap
Na een scheiding behouden meer dan 90 procent van de ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag over hun kinderen. Dit betekent dat beide ouders beslissingen mogen nemen over de opvoeding en verzorging van hun kind. De manier waarop dit in de praktijk wordt vormgegeven, kan variëren. Er zijn verschillende vormen van ouderschap mogelijk, waaronder co-ouderschap en parallel ouderschap.
Co-ouderschap houdt in dat ouders, ondanks dat ze niet meer samenwonen, de zorgtaken en opvoedingstaken zo gelijk mogelijk verdelen. Dit vereist een goede samenwerking en respectvolle communicatie tussen de ouders. Parallel ouderschap daarentegen, is een vorm waarbij ouders minder direct met elkaar samenwerken. Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen tijdens de periode dat ze bij hen verblijven.
Parallel Ouderschap: Kenmerken en Toepassing
Parallel ouderschap kan een geschikt alternatief zijn wanneer directe samenwerking tussen ouders moeilijk is. Kenmerkend voor deze vorm is dat ouders onregelmatig of alleen in noodgevallen communiceren, vaak via e-mail, WhatsApp, een derde persoon of een speciaal schrift. De twee huishoudens proberen zo min mogelijk met elkaar te maken te hebben. Overgangen van het kind van het ene naar het andere huis vinden vaak plaats op een neutrale plek, met minimale communicatie tussen de ouders. Beide ouders houden zich aan de afspraken in het ouderschapsplan en maken eventueel gebruik van een hulpverlener of bemiddelaar om conflicten op te lossen.
Het is belangrijk te benadrukken dat parallel ouderschap niet altijd een succesvolle route is. Wanneer er sprake is van een totaal verschillend ‘waarden en normen’-kader bij de ouders, of wanneer het kind tegen de ene ouder wordt uitgespeeld, kan dit leiden tot problemen. Ook kan het ineffectief zijn als één van de ouders niet bereid is tot verandering of als de hoofdverzorgende ouder de communicatie blokkeert.
De Rol van de Ouder bij Begeleide Omgang
In conflictscheidingen komt het regelmatig voor dat een ouder een begeleide omgangsregeling (BOR) voorstelt. Dit gebeurt vaak uit zorg over de zorgcapaciteiten van de andere ouder of uit angst dat de omgang het kind te veel belast. Het is echter belangrijk om voorzichtig te zijn met het accepteren van een begeleide omgangsregeling, omdat dit de zorg- en opvoedvaardigheden van de andere ouder in twijfel kan trekken. Een capabele en welwillende ouder zou dit in principe niet moeten accepteren, tenzij er gegronde redenen zijn om aan de veiligheid van het kind te twijfelen.
Het voorstel voor begeleiding kan soms voortkomen uit de behoefte van de ouder om gerustgesteld te worden. Rechters kunnen beslissen dat de eerste omgangen begeleid plaatsvinden, waarna de omgang automatisch wordt uitgebreid. Begeleiding hoeft niet altijd door een professional te worden verzorgd, maar een rechter kan dit wel bepalen.
Ouderlijke Plichten en de Bevordering van de Band met Beide Ouders
Ouders hebben de plicht om de band tussen het kind en de andere ouder te bevorderen. Dit geldt ook bij jonge kinderen. Overnachten bij de andere ouder biedt mogelijkheden voor kwalitatief hoogwaardige hechtingsmomenten. Het ontzeggen van deze momenten, bijvoorbeeld met een beroep op borstvoeding, is niet altijd gerechtvaardigd. Rechters lijken hierin steeds vaker te oordelen dat een gebrek aan emotionele toestemming en eigenbelang vaak een grotere rol spelen dan objectieve noodzaak.
Het is belangrijk dat ouders eigenaarschap nemen over hun eigen psychische welzijn en ervoor zorgen dat dit de relatie met het kind en de communicatie met de andere ouder zo min mogelijk belast. Indien een ouder een psychische stoornis heeft, is het essentieel om de omgang zo onbelast mogelijk te laten verlopen en de andere ouder ruimhartig te informeren.
Omgaan met Weigering van Co-ouderschap
Het is mogelijk dat een ouder co-ouderschap weigert. Dit kan om verschillende redenen gebeuren, en beide ouders hebben het recht om dit te doen, aangezien co-ouderschap geen wettelijke verplichting is. Een weigering van co-ouderschap betekent niet dat de andere ouder geen contact met het kind mag hebben. Er wordt dan een andere omgangsregeling getroffen.
De Belangrijkste Rol van Stabiliteit en Communicatie
Stabiliteit en open communicatie zijn essentieel voor kinderen na een scheiding. Ouders moeten proberen om hun kind te beschermen tegen conflicten en een liefdevolle en stabiele opvoeding te waarborgen. Het is belangrijk om de uitwonende ouder aangehaakt te houden aan het leven van het kind door ruimhartig te communiceren en het kind de vrijheid te geven om contact te onderhouden met beide ouders.
Compensatie bij Niet-Nakoming van Omgang
Wanneer een ouder de omgangsregeling niet nakomt, kan dit leiden tot compensatie voor de andere ouder. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat de niet-nakomende ouder extra omgangstijd moet inleveren. Het is echter spijtig dat rechters hier niet altijd gevoelig voor zijn.
De Ondersteuning van Professionals
In complexe scheidingssituaties kan de hulp van professionals waardevol zijn. De methodiek Ouderschap Blijft is een gecertificeerde interventie die zich richt op ouders en kinderen in moeilijke situaties. Deze methodiek biedt hulp aan gezinnen waar conflicten en communicatieproblemen de omgangsregeling belemmeren. Gecertificeerde jeugdhulpverleners kunnen deze methodiek toepassen.
Loyaliteit en de Rol van de Ouder
Het is belangrijk dat ouders het kind ondersteunen om ‘los te komen’ van de andere ouder, zonder de band met die ouder te ondermijnen. Dit betekent dat contactmomenten niet te lang moeten duren en dat de ouder bij wie het kind niet is, het kind niet tegen de andere ouder uit speelt.
Conclusie
De omgangsregeling en de ouderlijke verantwoordelijkheid na een scheiding zijn complexe onderwerpen die zorgvuldige overweging vereisen. Het is essentieel dat ouders, ondanks hun eigen emoties en conflicten, het belang van hun kind voorop stellen en streven naar een stabiele en liefdevolle opvoeding. Verschillende vormen van ouderschap zijn mogelijk, en de keuze voor de meest geschikte vorm hangt af van de specifieke situatie. De ondersteuning van professionals kan waardevol zijn bij het navigeren door deze uitdagende periode. Het bevorderen van een goede band met beide ouders en het waarborgen van de stabiliteit van het kind zijn cruciaal voor een positieve ontwikkeling na een scheiding.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
