Ondersteuning en Kennisdeling voor Ouders: Een Overzicht van Recente Congresbevindingen

De opvoeding van kinderen is een complexe taak, en ouders en professionals in de kinderopvang zijn voortdurend op zoek naar kennis en ondersteuning. Verschillende congressen en bijeenkomsten hebben recentelijk waardevolle inzichten geboden op het gebied van ouderschap, preventie en de ondersteuning van kwetsbare gezinnen. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste thema’s en bevindingen die naar voren kwamen tijdens deze evenementen, gebaseerd op beschikbare informatie.

De Uitdagingen van Ouderschap

Ouderschap is niet iets waar mensen specifiek voor opgeleid worden; het is een rol die men vaak ‘overkomt’. Hoewel de meeste aanstaande ouders zich goed voorbereiden en met hulp van hun omgeving de uitdagingen aankunnen, zijn er situaties waarin het moeilijker verloopt dan verwacht. Dit kan leiden tot behoefte aan professionele hulp en ondersteuning. Een congres over opvoedingsondersteuning richt zich specifiek op het bieden van deze hulp, met aandacht voor verschillende aspecten zoals ouderschapstheorie, mediawijsheid, de begeleiding van tienermoeders, en het werken met ouders die niet gemotiveerd zijn voor hulpverlening. Ook de ondersteuning van migrantenouders in opvoeding en ouderschap is een belangrijk aandachtspunt.

Preventie en Vroege Interventie

Een terugkerend thema in de besproken congressen is het belang van preventie en vroege interventie. Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) en het College Perinatale Zorg (CPZ) benadrukken de wetenschappelijke onderbouwing van interventies in de eerste duizend dagen van een kind. Deze periode is cruciaal voor de ontwikkeling en het welzijn van het kind, en vroegtijdige ondersteuning kan een significant verschil maken. VoorZorg, een bewezen effectieve interventie, is inmiddels beschikbaar in meer dan de helft van de Nederlandse gemeenten voor aanstaande ouders in kwetsbare omstandigheden.

De Rol van Ervaringsdeskundigen

De inbreng van ervaringsdeskundigen, met name jonge ouders, wordt steeds belangrijker geacht. Tijdens het JOOZ Congres “Gemeenten aan zet bij jong ouderschap!” deelden jonge ouders hun ideeën over hoe de keten van preventie tot opvang verbeterd kan worden. Deelnemers aan het congres gaven aan dat het luisteren naar de verhalen van ervaringsdeskundigen veel oplevert en een beter begrip geeft van de uitdagingen waar jonge ouders mee te maken hebben. Dit benadrukt de waarde van het betrekken van ouders met een eigen ervaring bij de ontwikkeling en implementatie van beleid en ondersteuningsprogramma’s.

Specifieke Aandacht voor Kwetsbare Groepen

Verschillende congressen richtten zich op specifieke kwetsbare groepen, zoals ouders met een licht verstandelijke beperking (LVB). Deze gezinnen zijn vaak betrokken bij jeugdbeschermingsmaatregelen, en het is belangrijk om de oorzaken hiervan te begrijpen en preventieve maatregelen te treffen. Het congres over LVB en ouderschap bood inzicht in wetenschappelijke bevindingen, de bewaking van grenzen in hulpverlening, en de ervaringen van kinderen en ouders. De interventie ‘Veilige Start’ werd specifiek genoemd als een mogelijke aanpak om risico’s tijdig te herkennen en effectieve hulp te bieden.

Ook de ondersteuning van migrantenouders werd als belangrijk benoemd, waarbij de noodzaak van cultuursensitieve zorg werd onderstreept. Het betrekken van ouders en kinderen bij de manier waarop de schoolomgeving wordt ingericht en benut, is essentieel voor het versterken van het normale schoolleven en het bevorderen van de gezondheid van de jeugd.

Hechting en de Ouder-Kind Relatie

De kwaliteit van de ouder-kind relatie is een centraal thema in de besproken congressen. Het belang van veilige verbindingen tussen ouders en kind, zowel voor als na de geboorte, werd benadrukt. De FloorPlay methodiek, gericht op het versterken van de affectieve ouder-kindrelatie en het stimuleren van de ontwikkeling van het kind vanuit verbinding, werd besproken tijdens het congres FloorPlay in Verbinding. Dit congres behandelde ook de invloed van factoren zoals beeldschermen op de connectie tussen ouder en kind.

Wetenschappelijke Ontwikkelingen en Nieuwe Benaderingen

De congressen boden ook een platform voor het delen van nieuwe wetenschappelijke inzichten en benaderingen. Zo werd het Very Brief Advice Plus (VBA+) geïntroduceerd als een korte en effectieve methode om stoppen met roken te bespreken met (toekomstige) ouders. Ook werd de aanpak van Dr. Pamela Douglas besproken, die een revolutionaire benadering biedt voor de zorg voor baby’s, gebaseerd op onderzoek naar de oorzaken van onrustig babygedrag. Deze aanpak moedigt professionals aan om breed te denken en ouders en hun baby’s op een onderbouwde manier te ondersteunen.

De Toekomst van de Geboortezorg

Het Geboortezorg Congres bood een overzicht van de toekomst van de geboortezorg, met aandacht voor veranderingen in zwangerschapsprofielen en de noodzaak van integrale benaderingen. De rol van AI en chatbots in de prenatale zorgpraktijk werd eveneens besproken. De noodzaak van een transitieperiode voor startende verloskundigen en het belang van de pre-conceptiefase werden eveneens benadrukt.

Schermtijd en de Impact op Ontwikkeling

De impact van schermtijd op de ontwikkeling van jonge kinderen kwam aan bod tijdens het congres FloorPlay in Verbinding. Marion van den Heuvel benadrukte de effecten van schermtijd op het opgroeiende kind, zowel direct als indirect, en de invloed van het schermgebruik van ouders op de interactie met hun kind.

Conclusie

De besproken congressen en bijeenkomsten laten zien dat er een groeiende behoefte is aan kennisdeling en samenwerking op het gebied van ouderschap en kinderopvang. Preventie, vroege interventie, de inbreng van ervaringsdeskundigen, en aandacht voor kwetsbare groepen zijn cruciale thema’s. Nieuwe wetenschappelijke inzichten en benaderingen bieden mogelijkheden om de zorg voor ouders en kinderen te verbeteren. Het is essentieel dat professionals in de kinderopvang en gezondheidszorg op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en samenwerken om de best mogelijke ondersteuning te bieden aan gezinnen.

Bronnen

1. Congres Opvoedingsondersteuning en ouderschap
2. Ervaringsdeskundige jonge ouders op congres
3. Kennisnet Geboortezorg
4. Geboortezorg Congres RAI Amsterdam
5. Congres Gehandicaptenzorg en Ouderschap
6. Babycongres De Baby in Balans
7. Congres FloorPlay in Verbinding
8. Nationaal Congres Preventie Gezondheid 2025
9. Geboortezorg Congres
10. Congresburo
11. LVB en goed genoeg ouderschap
12. Babycongres