Navigeren door Hoog-Conflict Scheidingen: Welzijn van Ouders en Kinderen Voorop

Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor alle betrokkenen, maar wanneer deze gepaard gaat met intensieve conflicten, kunnen de gevolgen voor ouders en kinderen bijzonder belastend zijn. Uit gegevens blijkt dat meer dan 12.000 koppels in 2019 uit elkaar gingen door een echtscheiding, waarbij meer dan één op tien van deze scheidingen escaleerde in een hoog-conflictueuze breuk. Dit artikel belicht de complexiteit van hoog-conflict scheidingen en de beschikbare ondersteuning, gebaseerd op inzichten uit diverse bronnen.

De Dynamiek van Hoog-Conflict Scheidingen

Een hoog-conflict scheiding kenmerkt zich door een overweldigend conflict tussen de ouders, waarbij zij zich in een voortdurende strijdfase bevinden. Deze strijd kan zich uiten in een houding waarbij partners niet bereid zijn toe te geven, waardoor de situatie verder escaleert. Ouders kunnen in een overlevingsmodus terechtkomen, wat leidt tot dwingend, eisend of manipulatief gedrag, of juist tot terugtrekking en gevoelens van machteloosheid. Het perspectief van de kinderen dreigt hierbij vaak onzichtbaar te worden, terwijl ouders denken hun belangen te behartigen.

De complexiteit van deze situaties vereist een specifieke aanpak, waarbij het belangrijk is de strijd te stoppen en de focus te leggen op het welzijn van het kind. Hulpverleners en professionals worden vaak geconfronteerd met de uitdaging om te navigeren door deze conflicten, zonder partijdig te worden of te vervallen in een poging om de ‘waarheid’ te achterhalen.

Parallel Solo Ouderschap als Strategie

In situaties waarin samenwerking tussen ouders tijdelijk niet haalbaar is, biedt Parallel Solo Ouderschap (PSO) een waardevol alternatief. PSO is een methodiek waarbij elke ouder vanuit zijn of haar eigen opvoedcontext werkt aan de band met het kind, zonder directe afstemming met de ex-partner. Deze aanpak is met name geschikt voor ouders die vastlopen in conflicten, moeite hebben met co-ouderschap, en behoefte hebben aan rust, veiligheid en verbondenheid met hun kind. PSO is in België ontwikkeld en wint aan populariteit in Nederland, met methodische modellen die de implementatie ondersteunen.

PSO richt zich op het versterken van ouders in hun identiteit en hun complexe verantwoordelijkheid. Het biedt een manier om de strijd te vermijden en de kwaliteit van de ouder-kindrelatie te waarborgen.

De Rol van Professionele Begeleiding

Gezinnen die in een hoog-conflict scheiding verwikkeld zijn, kunnen baat hebben bij professionele begeleiding. In Limburg is bijvoorbeeld het hulpverleningsaanbod ‘Ouderschap in complexe scheidingen’ (OCS) gelanceerd, dat is ontstaan uit een samenwerking tussen verschillende sectoren en is gebaseerd op een gespecialiseerde opleiding voor professionals. Dit aanbod is bedoeld voor ouders die minimaal één jaar gescheiden leven en kinderen tussen de 0 en 21 jaar hebben.

De begeleiding richt zich op het binnenbrengen van het perspectief van de kinderen en het ondersteunen van ouders bij het omgaan met de complexe emoties en uitdagingen die een scheiding met zich meebrengt. Het is belangrijk dat professionals goed communiceren met verwijzers, zoals de rechtbank en het parket, om een effectieve samenwerking te waarborgen.

Methodieken en Opleidingen voor Professionals

Verschillende opleidingen en methodieken zijn beschikbaar voor professionals die werken met ouders in hoog-conflict scheidingen. Zo biedt de Interactie-Academie een driedaagse opleiding ‘Conflictueus ouderschap na scheiding’, die concrete handvatten biedt om uit het conflict te blijven en koers te houden op een helpend perspectief. Daarnaast is er de opleiding ‘Spreken met één of twee ouders bij hoog conflict na scheiding’, die zich richt op de specifieke vaardigheden die nodig zijn om effectief te communiceren met ouders in deze situatie.

De training ‘Procesbegeleider PSO’ verdiept de kennis van PSO en combineert deze met mediationstechnieken. Ook het begeleidingsspel ‘Ons Bestaan op een Bordje’ is ontwikkeld om gezinnen in scheidingssituaties te ondersteunen.

Het Belang van Kindbehartiging

Kindbehartiging speelt een cruciale rol in scheidingssituaties. Een kindbehartiger stelt de belangen van het kind voorop en luistert naar hun stem en beleving. Dit is essentieel omdat kinderen vaak last hebben van een scheiding en behoefte hebben aan een veilige omgeving om hun gevoelens te uiten. Kindbehartigers kunnen kinderen betrekken bij het scheidingsproces en hun wensen vertalen naar de betrokken volwassenen.

Methodieken zoals het Mattenspel kunnen kinderen helpen om hun netwerk, gevoelens en gezinssituatie zichtbaar te maken, waardoor er ruimte ontstaat voor gesprek en verwerking.

De Uitdagingen van Schrijven over Complexe Onderwerpen

Het schrijven over hoog-conflict scheidingen is een uitdaging, omdat het vereist dat professionals afstand nemen van hun eigen ervaringen en de complexiteit van het thema recht doen. Het is belangrijk om theorie en praktijk niet te verkleven, maar om ruimte te laten voor nuance en interpretatie. Een boek over dit onderwerp kan een waardevolle bron van informatie zijn voor professionals en ouders, maar het vereist een subtiele en rustige aanpak.

Podcast als Platform voor Kennisdeling

De podcast ‘Van waarheidsgevechten naar leefbare werkelijkheden’, een samenwerking tussen Sterk Huis en de Interactie-Academie, biedt een platform voor professionals om kennis en ervaringen te delen. De podcast richt zich niet op het oplossen van problemen, maar op het creëren van een leefbare werkelijkheid voor alle betrokkenen. De gesprekken in de podcast bieden handvatten en perspectief voor hulpverleners, juristen, beleidsmakers en andere professionals.

De Focus op Welzijn en Veerkracht

Uiteindelijk is het doel van alle inspanningen om het welzijn van ouders en kinderen te waarborgen in de context van een scheiding. Dit vereist een focus op rust, veiligheid, verbondenheid en veerkracht. Door professionele begeleiding, effectieve methodieken en een kindgerichte aanpak kan de impact van een hoog-conflict scheiding worden geminimaliseerd en kan een positieve toekomst voor alle betrokkenen worden gecreëerd.

Conclusie

Hoog-conflict scheidingen vormen een complexe uitdaging voor ouders, kinderen en professionals. Het is essentieel om de dynamiek van deze situaties te begrijpen en effectieve strategieën te implementeren, zoals Parallel Solo Ouderschap en kindbehartiging. Professionele begeleiding en opleidingen voor professionals spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van gezinnen in deze moeilijke periode. Door de focus te leggen op het welzijn van het kind en het bevorderen van veerkracht, kan de impact van een scheiding worden geminimaliseerd en kan een positieve toekomst voor alle betrokkenen worden gecreëerd.

Bronnen

1. Interactie-Academie - Conflictueus ouderschap na scheiding
2. Verkleij Mediation
3. Interactie-Academie - Interview met Lieve Cottyn
4. CAW Limburg - Ouderschap in complexe scheiding
5. Gewoon ZIJN therapie
6. Interactie-Academie - Spreken met één of twee ouders
7. Sterk Huis - Podcast Van waarheidsgevechten naar leefbare werkelijkheden
8. Klein & Groot Mediation
9. Ardjes and Kuyl
10. Urlaubsguru - Fuerteventura