Co-ouderschap in Coronatijden en Daarna: Uitdagingen en Richtlijnen
juni 29, 2025
Co-ouderschap, waarbij de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van een kind gedeeld wordt tussen twee of meer ouders, wint aan populariteit. Een specifieke vorm hiervan is co-ouderschap met twee mannen, vaak in combinatie met een vrouw of een lesbisch koppel. Dit artikel biedt een overzicht van de juridische aspecten, praktische overwegingen en mogelijke scenario’s binnen dit type gezinsvorming, gebaseerd op beschikbare informatie.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er bestaan verschillende vormen van co-ouderschap met twee mannen. Een scenario is een homostel dat samen met een lesbisch koppel een kind opvoedt, ook wel ‘roze co-ouderschap’ genoemd. Een andere mogelijkheid is een homoseksuele man die samen met een alleenstaande moeder een kind opvoedt. Ook kan een homostel een overeenkomst aangaan met een alleenstaande vrouw, waarbij de mannelijke partners de rol van vaders op zich nemen en de vrouw de biologische moeder is. In sommige gevallen zoeken stellen een bekende donor, bijvoorbeeld een vriend, terwijl anderen kiezen voor een onbekende donor via een kliniek. Er zijn ook situaties waarin een man en een vrouw, beiden zonder partner, samen een kind opvoeden in een co-ouderschapsrelatie.
Juridische Aspecten van Ouderschap
In Nederland is het juridisch ouderschap van belang voor rechten en plichten ten aanzien van een kind, waaronder erfrecht, alimentatie en het recht op zorg. Bij co-ouderschap met twee mannen en een vrouw is de vrouw die het kind draagt automatisch juridisch ouder. Voor de mannen geldt dat één van hen het kind moet erkennen om juridisch ouder te worden. Een getrouwde man heeft hiervoor toestemming van de rechter nodig als het kind niet uit zijn huwelijk geboren is. Na een jaar feitelijke verzorging kan adoptie worden aangevraagd.
Het juridisch ouderschap en het ouderlijk gezag zijn cruciale aspecten bij het starten van een gezin als homoseksueel koppel. De wet maakt onderscheid tussen biologisch ouderschap en juridisch ouderschap. Een kind kan maximaal twee juridische ouders hebben, wat complicaties kan opleveren wanneer er meer dan twee betrokkenen zijn, zoals bij co-ouderschap. De moeder van het kind is in principe altijd juridisch ouder. Wanneer de moeder gehuwd is of een geregistreerd partnerschap heeft, wordt haar partner automatisch ook juridisch ouder.
In de situatie van een homostel en een lesbisch koppel, waarbij alle volwassenen samen de ouders van het kind willen zijn, geldt dat er juridisch gezien slechts twee ouders kunnen zijn. Er is echter een wetsvoorstel om dit te verhogen naar vier, wat de juridische positie van alle betrokkenen zou versterken. Het is belangrijk om te benadrukken dat de draagmoeder haar juridisch ouderschap verliest wanneer de andere partner het kind adopteert.
Praktische Overwegingen en Afspraken
Om misverstanden en conflicten te voorkomen, is het cruciaal om alle afspraken over de opvoeding, verzorging en financiële verantwoordelijkheid vast te leggen in een ouderschapsplan. Dit plan is verplicht bij een scheiding, maar wordt ook sterk aangeraden bij het starten van een co-ouderschapsrelatie. Het ouderschapsplan kan onderwerpen bevatten als de verdeling van de zorgtaken, de kinderbijslag, de alimentatie en de besluitvorming over belangrijke zaken zoals onderwijs en gezondheid.
Bij co-ouderschap met een alleenstaande moeder is het essentieel om duidelijke afspraken te maken over de zorgtaken, financiële verantwoordelijkheid en besluitvorming. Het is raadzaam om deze afspraken vast te leggen in een contract, idealiter met de hulp van een notaris of advocaat.
Het is belangrijk om te overwegen hoe de relatie met een eventuele donor wordt vormgegeven. Een bekende donor kan een vriend of bekende zijn, terwijl een onbekende donor via een kliniek wordt geselecteerd. Een bekende donor kan een actievere rol in het leven van het kind spelen dan een onbekende donor.
Uitdagingen en Ervaringen
Het opvoeden van een kind in een niet-traditioneel gezin kan uitdagingen met zich meebrengen. Zo kunnen homokoppels geconfronteerd worden met vooroordelen of vragen van buitenaf. Een docent kan bijvoorbeeld vragen stellen als: ‘Ben je met de vader naar bed geweest?’, of iemand kan opmerken: ‘Hoe was het voor die homo om met jou naar bed te gaan?’. Het is belangrijk om hier open en eerlijk over te communiceren met het kind en om het kind te ondersteunen in het omgaan met eventuele negatieve reacties.
Sommige stellen ervaren dat co-ouderschap in de praktijk lastiger is dan verwacht. Zo kan het moeilijk zijn om overeenstemming te bereiken over opvoedingsstijlen of om de zorgtaken eerlijk te verdelen. In sommige gevallen kan dit leiden tot spanningen en conflicten. Het is belangrijk om tijdig professionele hulp te zoeken als er problemen ontstaan.
Een aantal jaar geleden hadden een homostel en een vriendin een kind. Hoewel ze de tijd namen om elkaar goed te leren kennen, ontstonden er na verloop van tijd verschillen in denken over de opvoeding. Uiteindelijk hebben ze er gezamenlijk een punt achter gezet, wat voor alle betrokkenen een moeilijke ervaring was.
Zoeken naar een Draagmoeder
Voor homostellen die een kind willen via draagmoederschap, is het belangrijk om te weten dat het in Nederland nog niet mogelijk is om via een bemiddelingsbureau een draagmoeder te vinden. Het proces van het vinden van een draagmoeder is daardoor complex en tijdrovend. Homostellen moeten zelf contact leggen met potentiële draagmoeders, bijvoorbeeld via artikelen in kranten en weekbladen. In Engeland is de situatie anders geregeld, waar bemiddelingsbureaus mensen aan elkaar kunnen koppelen en hen tijdens het hele draagmoedertraject kunnen begeleiden.
Ondersteuning en Informatie
Er zijn verschillende organisaties die ondersteuning en informatie bieden aan LHBT+-personen met een kinderwens of die al ouders zijn. Stichtingen zoals Meer dan Gewenst organiseren informatiebijeenkomsten, speeddates voor co-ouderschap en bieden spreekbeurtpakketten aan voor scholen. Deze organisaties lobbyen ook voor verbetering van de rechten van ouders en kinderen in een regenbooggezin.
Co-ouderschap en de Toekomst
Co-ouderschap met homostellen is een steeds vaker voorkomende gezinsvorm. Het is belangrijk dat de wetgeving en de maatschappij zich aanpassen aan deze ontwikkeling, zodat alle kinderen, ongeacht de gezinssamenstelling, gelijke kansen krijgen. Het is ook belangrijk dat er meer aandacht komt voor de specifieke uitdagingen en behoeften van kinderen die opgroeien in niet-traditionele gezinnen.
Conclusie
Co-ouderschap met homostellen biedt een waardevol alternatief voor traditionele gezinsvormen. Het vereist echter zorgvuldige planning, duidelijke afspraken en open communicatie. Juridische aspecten, praktische overwegingen en de bereidheid om uitdagingen aan te gaan, zijn essentieel voor een succesvolle co-ouderschapsrelatie. Door de juiste ondersteuning te zoeken en open te staan voor de behoeften van alle betrokkenen, kunnen homostellen een liefdevolle en stabiele omgeving creëren waarin kinderen kunnen opgroeien en bloeien.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
