De Staatscommissie Herijking Ouderschap: Nieuwe Perspectieven op Familie en Recht
juni 29, 2025
Co-ouderschap, een steeds vaker voorkomende vorm van opvoeden na een scheiding, brengt zowel voordelen als uitdagingen met zich mee. Een van de meest voorkomende en pijnlijke aspecten is het gevoel van gemis dat zowel kinderen als ouders kunnen ervaren wanneer zij niet bij elkaar zijn. Dit artikel belicht de complexiteit van dit gemis, gebaseerd op inzichten en ervaringen gedeeld door ouders en experts, en biedt handvatten voor het omgaan met deze emoties.
Wat is Co-ouderschap?
Co-ouderschap is een zorgregeling waarbij ouders, ondanks het beëindigen van hun relatie, een gelijke verdeling van zorg en opvoeding van hun kinderen nastreven. Dit betekent niet noodzakelijk een 50/50 verdeling in tijd, maar een overeenkomst over wat een gelijke verdeling inhoudt in hun specifieke situatie. De kinderen wonen dan om en om bij beide ouders. Het is belangrijk te benadrukken dat co-ouderschap geen wettelijk vastgelegde term is, maar een praktische invulling van het ouderlijk gezag. Een ouderschapsplan, vaak verplicht na een scheiding, legt de afspraken over de zorg en opvoeding vast. Dit plan kan ook onderdeel zijn van een echtscheidingsconvenant. Zelfs zonder eerdere huwelijksband is het verstandig om de rechten en plichten van beide ouders in een ouderschapsplan vast te leggen.
De Complexiteit van Gemis
Het gemis is een inherent onderdeel van co-ouderschap. Het is een ‘perpetuum mobile’ van afscheid nemen en weer samen zijn. Dit kan zich uiten in kleine, alledaagse dingen: de geur van pyjamaatjes, de behoefte om te knuffelen, de vermoeidheid na een dag zorgen, het maken van foto’s om de momenten vast te leggen – en vervolgens het afstaan. Het niet meer kunnen horen van “mama” of “papa” wanneer de kinderen bij de andere ouder zijn, kan een diepe pijn veroorzaken. Dit gemis is normaal en betekent niet dat er iets mis is met de opvoedsituatie. Het is een natuurlijk gevolg van het feit dat kinderen niet continu bij beide ouders kunnen zijn.
Het ervaren en verwerken van dit gemis kan sterk variëren. Sommige ouders maken foto’s van hun kinderen in de achteruitkijkspiegel als ze wegrijden, een tastbare herinnering aan de momenten die voorbijgaan. De emoties die hierbij komen kijken, variëren van verdriet tot een steek in het hart. Het went, enigszins, maar het aftellen naar de volgende ontmoeting blijft vaak aanwezig.
Factoren die het Gemis Beïnvloeden
Verschillende factoren kunnen de intensiteit van het gemis beïnvloeden. Een goede communicatie en een respectvolle relatie tussen de ouders zijn cruciaal. Wanneer ouders in staat zijn om samen te werken en elkaar te steunen, kan dit de negatieve impact van het gemis op de kinderen verminderen. Het is belangrijk om vriendelijk en respectvol over elkaar te spreken, zelfs als de relatie zelf moeizaam is.
De leeftijd van de kinderen speelt ook een rol. Bij jonge kinderen kan het brengen en halen van het kind een manier zijn om het gevoel van afscheid te verzachten. Het kan fijn zijn voor jonge kinderen als de brengende ouder hen naar de andere ouder brengt, zodat ze het gevoel hebben dat de overgang positief is. Oudere kinderen kunnen zelfstandiger reizen tussen de huizen, mits dit logistisch haalbaar is.
Praktische Tips voor Ouders
Om het gemis te verminderen en het co-ouderschap soepel te laten verlopen, zijn er verschillende praktische tips die ouders kunnen toepassen:
- Goede communicatie: Regelmatig en open communiceren over de behoeften en het welzijn van het kind is essentieel.
- Flexibiliteit: Wees bereid om te onderhandelen over de regelingen en je aan te passen aan veranderende omstandigheden.
- Respect: Toon respect voor de andere ouder en vermijd negatieve uitspraken in het bijzijn van het kind.
- Regelmaat en structuur: Bied regelmaat en structuur om het kind een gevoel van veiligheid te geven.
- Invoelend vermogen: Toon empathie en inlevingsvermogen voor de gevoelens van het kind.
- Duidelijke afspraken: Maak duidelijke afspraken over alle aspecten van de opvoeding, zoals school, activiteiten en gezondheidszorg.
- Ouderschapsplan: Stel een gedetailleerd ouderschapsplan op, waarin alle afspraken zijn vastgelegd.
De Rol van de Ouders
Het is belangrijk te onthouden dat de rol van ‘partner’ niet langer aan de orde is, afgezien van de gemeenschappelijke opdracht: het welzijn van de kinderen. Vooral in het eerste jaar na de scheiding kunnen er nog veel oude gevoelens spelen. Het is belangrijk om deze gevoelens niet te uiten in het bijzijn van de kinderen. Zoek steun bij vrienden of familie, maar bescherm de kinderen tegen conflicten.
Co-ouderschap en Financiën
Co-ouderschap kan ook financiële voordelen hebben. Afhankelijk van het inkomen kunnen ouders in aanmerking komen voor toeslagen die normaal gesproken alleen voor alleenstaande ouders beschikbaar zijn. Het is echter belangrijk om te controleren of er geen beperkingen zijn op basis van het privévermogen. De financiële bijdrage aan de gezamenlijke kosten voor de kinderen kan worden aangepast aan veranderende omstandigheden, zoals inkomensveranderingen.
Wanneer Co-ouderschap Niet Geschikt Is
Co-ouderschap is niet voor alle gezinnen geschikt. In situaties waarin er sprake is van geweld, alcohol- of drugsgebruik, is co-ouderschap onmogelijk. Het is essentieel dat de veiligheid en het welzijn van de kinderen voorop staan.
Het Belang van Ondersteuning
Een co-ouderschap wordt vaak gestart in een emotioneel zware periode. Het is aan te bevelen om ondersteuning te zoeken bij een bemiddelaar of een gespecialiseerde advocaat. Zij kunnen helpen bij het opstellen van een ouderschapsplan en het navigeren door de juridische aspecten van de scheiding.
Het Bruggesprek
Het betrekken van de kinderen bij de scheiding, het zogenaamde ‘Bruggesprek’, is belangrijk. Tijdens dit gesprek kunnen de ouders de mening van de kinderen horen over de omgangsregeling en andere belangrijke zaken. Het is echter essentieel dat de kinderen nooit gedwongen worden om een keuze te maken tussen hun ouders.
Conclusie
Co-ouderschap is een complexe maar potentieel lonende manier van opvoeden na een scheiding. Het gemis is een onvermijdelijk onderdeel van dit proces, maar door open communicatie, respect, flexibiliteit en duidelijke afspraken kunnen ouders de negatieve impact ervan minimaliseren en het welzijn van hun kinderen waarborgen. Het is belangrijk om te onthouden dat elk gezin uniek is en dat de beste omgangsregeling de is die het meest geschikt is voor de specifieke behoeften van het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
