Co-ouderschap: Rechten, Plichten en Alternatieven na Scheiding
juni 29, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin, en de impact op pubers kan aanzienlijk zijn. Pubers bevinden zich in een ontwikkelingsfase waarin ze op zoek zijn naar hun identiteit, loskomen van hun ouders en tegelijkertijd behoefte hebben aan een veilige en stabiele basis. In deze context is co-ouderschap, waarbij beide ouders actief betrokken blijven bij de opvoeding van hun kinderen na een scheiding, een optie die steeds vaker wordt overwogen. Dit artikel biedt een overzicht van de overwegingen en aanbevelingen rondom co-ouderschap specifiek voor pubers, gebaseerd op beschikbare informatie.
De Puberfase en Scheiding
Pubers begrijpen vaak dat een relatie voorbij kan gaan, maar de scheiding kan nog steeds een heftige en verwarrende periode zijn. Ze kunnen het gevoel hebben dat het verleden, de gedeelde geschiedenis van het gezin, ‘nep’ was. Het is belangrijk te erkennen dat pubers in deze fase zelf ook veel veranderingen doormaken, zowel fysiek als emotioneel. Hormonale schommelingen, hersenontwikkeling en veranderingen in sociale relaties spelen allemaal een rol. Dit maakt het extra belangrijk dat ouders een stabiele en ondersteunende omgeving bieden. Opstandig gedrag, terugtrekking, of veranderingen in schoolprestaties kunnen zowel met de scheiding als met de puberteit te maken hebben.
Betrokkenheid van Pubers bij Beslissingen
Vanaf de leeftijd van 12 jaar hebben kinderen recht op inspraak in beslissingen die hun leven beïnvloeden. Hoewel de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid bij de ouders ligt, is het essentieel om naar de mening van de puber te luisteren, vooral als het gaat om de omgangsregeling. Het is belangrijk om hun behoeften serieus te nemen, zonder hen te veel verantwoordelijkheid op te leggen. Pubers willen niet betrokken worden in conflicten tussen hun ouders en horen graag eerlijke informatie, zonder overbodige details. Ze kunnen negatief reageren op kwaadspreken over de andere ouder. Het is cruciaal om uit te leggen wat de scheiding of veranderingen in de scheidingssituatie voor hen betekent in praktische zin.
Vormen van Co-ouderschap
Er zijn verschillende vormen van co-ouderschap. Parallel ouderschap houdt in dat ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden, zonder veel overleg. Coöperatief ouderschap daarentegen, vereist regelmatige communicatie en gezamenlijke besluitvorming. In de praktijk kan dit betekenen dat ouders afspraken maken over de taakverdeling, de woonplaatsen, de regels en de financiën. Een ouderschapsplan is hierbij essentieel. Dit plan moet de zorg- en opvoedingstaken, de informatievoorziening en de kostenverdeling regelen.
Omgaan met de Praktische Uitdagingen
Voor pubers is autonomie belangrijk. Dit betekent dat ze behoefte hebben aan inspraak in de omgangsregeling. Het is goed om hen intensief te betrekken bij het inrichten ervan, maar ouders blijven verantwoordelijk voor het overleg en het eindresultaat. Pubers zijn vaak druk met school, vrienden, sport en andere activiteiten. Een omgangsregeling kan als extra druk worden ervaren. Het is daarom verstandig om het kind erbij te betrekken, zodat hij of zij de omgang minder als een verplichting ervaart.
Het is belangrijk om te beseffen dat co-ouderschap niet altijd haalbaar is. Voor jonge kinderen, in het bijzonder baby’s en peuters, is het belangrijk dat ze een sterke band opbouwen met een primaire verzorger. Overnachten is in deze fase niet altijd wenselijk. Naarmate kinderen ouder worden, kan de frequentie en duur van de contactmomenten met de niet-verzorgende ouder geleidelijk worden opgebouwd.
Leeftijdsspecifieke Overwegingen
De behoeften van kinderen veranderen naarmate ze ouder worden. Voor baby’s en peuters is regelmatige contact met beide ouders belangrijk, maar de nadruk ligt op de hechting met de primaire verzorger. Basisschoolkinderen hebben behoefte aan duidelijkheid en structuur, maar willen ook inspraak. Pubers hebben behoefte aan autonomie en willen niet betrokken worden in conflicten tussen hun ouders.
Voor pubers vanaf 15 jaar kan co-ouderschap in de praktijk lastiger uitpakken. Ze hebben hun eigen leven, willen hun eigen dingen doen en hebben behoefte aan privacy. Het heen en weer reizen met spullen kan als vervelend worden ervaren. Het is belangrijk om eerlijk te kijken of co-ouderschap realistisch is en om te inventariseren hoe beide ouders betrokken kunnen blijven bij de opvoeding en begeleiding van de puber.
Communicatie en Respect
Goede communicatie tussen ouders is essentieel voor het succes van co-ouderschap. Ouders moeten regelmatig praten over de behoeften en het welzijn van het kind, en samenwerken om de opvoeding te optimaliseren. Het is belangrijk om elkaar te respecteren en zich niet negatief uit te laten over elkaar in het bijzijn van het kind. Kinderen lijden sterk onder strijd tussen de ouders.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat kinderen vaak proberen om het hun ouders gemakkelijk te maken tijdens een scheiding. Ze kunnen bijvoorbeeld aangeven dat ze om de week bij beide ouders willen zijn, om van het ‘gedoe’ af te zijn. Dit betekent niet noodzakelijk dat dit hun diepste behoefte is.
De Rol van de Ouders
Ouders moeten proberen om zo normaal mogelijk te blijven doen, en zichzelf blijven. Pubers hebben behoefte aan stabiliteit en voorspelbaarheid. Het is niet helpend als ouders ineens hippe dingen ondernemen om indruk te maken op hun kinderen, of als ze hun uiterlijk veranderen om een nieuwe partner te versieren.
Het is belangrijk om de grenzen van de puber te respecteren en hen niet te betrekken bij volwassen problemen. Ouders moeten er zijn voor hun kinderen, ongeacht de situatie, en hen laten voelen dat ze geliefd en gesteund worden. Het is belangrijk om te onthouden dat pubers al moeilijk genoeg met zichzelf bezig zijn.
Professionele Hulp
Als ouders er niet uitkomen, kan echtscheidingsmediation een oplossing zijn. Een mediator kan helpen om een ouderschapsplan op te stellen en om conflicten op te lossen. Ook een familierechtadvocaat kan advies geven en helpen bij het juridische proces.
Conclusie
Co-ouderschap kan een waardevolle manier zijn om de band tussen pubers en beide ouders te behouden na een scheiding. Het vereist echter goede communicatie, respect en flexibiliteit. Het is belangrijk om rekening te houden met de leeftijd en behoeften van het kind, en om realistische verwachtingen te hebben. In sommige gevallen is co-ouderschap niet haalbaar, en is het belangrijk om andere vormen van ouderschap te overwegen. Het welzijn van het kind moet altijd voorop staan.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
