Co-ouderschap is een opvoedvorm die steeds vaker wordt toegepast na een scheiding of het beëindigen van een relatie, waarbij beide ouders betrokken blijven bij de zorg en opvoeding van hun kinderen. Het is een complex systeem met diverse mogelijkheden en vereist zorgvuldige afwegingen om het welzijn van het kind te waarborgen. Dit artikel biedt een overzicht van de verschillende vormen van co-ouderschap, de factoren die een rol spelen bij de keuze voor een bepaalde regeling, en de juridische aspecten die hierbij komen kijken.
Wat is Co-ouderschap?
Co-ouderschap wordt in de wet omschreven als een gelijkwaardige verzorging en opvoeding van kinderen door beide ouders. Echter, gelijkwaardig betekent niet per se een gelijke verdeling van de tijd die de kinderen bij beide ouders doorbrengen. De verdeling van de tijd kan door de ouders zelf worden vastgesteld, zolang deze in het belang van het kind is en een evenwichtige betrokkenheid van beide ouders waarborgt. Het gezamenlijk ouderlijk gezag blijft in de meeste gevallen van kracht, wat betekent dat beide ouders samen fundamentele beslissingen nemen over het leven van hun kinderen.
Het is belangrijk te benadrukken dat co-ouderschap niet in het Burgerlijk Wetboek is geregeld. Ouders kunnen de rechter niet verzoeken om een co-ouderschap op te leggen, maar kunnen wel overeenkomen dat zij de zorg en opvoeding gelijkwaardig willen uitoefenen. Er bestaat wel het concept van gelijkwaardig ouderschap, wat een ander begrip is dan co-ouderschap.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er zijn verschillende manieren om co-ouderschap te organiseren, afhankelijk van de specifieke omstandigheden en wensen van de ouders en het kind.
- Week op week af: Dit is een veelgebruikte regeling waarbij de kinderen de ene week bij de ene ouder en de andere week bij de andere ouder verblijven.
- 3-4-3-4 verdeling: Een alternatief voor de week op week af regeling, waarbij de verdeling van de dagen over de ouders anders is verdeeld.
- 50/50 verdeling: Bij deze regeling verblijven de kinderen evenveel tijd bij beide ouders, bijvoorbeeld per week of per twee weken.
- 60/40 verdeling: In deze regeling verblijven de kinderen iets meer bij de ene ouder dan bij de andere, bijvoorbeeld 60% van de tijd bij de ene ouder en 40% bij de andere. Dit kan geschikt zijn als het werkrooster of de persoonlijke omstandigheden van één van de ouders dit vereisen.
- 70/30 verdeling: Bij deze regeling verblijft het kind grotendeels bij de ene ouder en gaat af en toe naar de andere ouder. Dit kan relevant zijn als één ouder meer zorgtaken op zich neemt.
- Solo parallel ouderschap: Hierbij hebben ouders zo min mogelijk contact, maar blijven ze wel betrokken bij het leven van het kind, ieder vanuit hun eigen huishouden.
De keuze voor een bepaalde regeling hangt af van verschillende factoren, zoals de afstand tussen de huizen van de ouders, de communicatie tussen de ouders, en de behoeften van het kind.
Overwegingen bij de Keuze voor Co-ouderschap
Co-ouderschap is niet voor iedereen weggelegd. Het vereist een goede samenwerking en open communicatie tussen de ouders. Het werkt het beste wanneer:
- De communicatie goed is. Ouders moeten in staat zijn om beslissingen te bespreken en ruzies te vermijden in het bijzijn van de kinderen.
- De afstand tussen de huizen klein is. Kinderen moeten gemakkelijk tussen beide huizen kunnen reizen zonder dat dit hun dagelijkse routines verstoort.
- Beide ouders betrokken willen blijven. Co-ouderschap vereist tijd, energie en betrokkenheid van beide kanten.
Daarnaast is het belangrijk om de volgende vragen te overwegen:
- Wil mijn kind meerdere keren per week wisselen van huis?
- Kunnen ik en mijn (ex-)partner de zorg eerlijk verdelen, gelet op ons werk(schema) of ben ik of is mijn (ex-)partner veel op reis voor werk?
- Woon ik dicht in de buurt van mijn (ex-)partner?
- Kan ik goede afspraken maken met mijn (ex-)partner?
Het is essentieel om de wensen van het kind mee te nemen in de besluitvorming. Oudere kinderen kunnen zelf aangeven waar ze behoefte aan hebben, maar het is belangrijk om te beseffen dat het voor hen, net als voor de ouders, niet altijd vooraf in te schatten is hoe een bepaalde regeling in de praktijk zal werken. Een proefperiode kan helpen om te evalueren of een bepaalde regeling goed werkt.
Juridische en Financiële Aspecten
Bij co-ouderschap zijn er ook juridische en financiële aspecten om rekening mee te houden. Het is verplicht om een ouderschapsplan op te stellen, waarin afspraken worden gemaakt over de zorg en opvoeding van de kinderen. Dit plan moet in het belang van het kind zijn en door beide ouders worden ondertekend.
Kinderbijslag: De kinderbijslag wordt doorgaans uitbetaald aan de ouder bij wie het kind is ingeschreven. Bij co-ouderschap kan op verzoek aan beide ouders worden uitbetaald.
Kindgebonden budget: Het kindgebonden budget kan worden verdeeld over beide ouders, mits er sprake is van co-ouderschap en er twee of meer kinderen zijn.
Kostenverdeling: De kosten voor de kinderen kunnen op verschillende manieren worden verdeeld:
- Naar draagkracht, waarbij rekening wordt gehouden met het inkomen van beide ouders.
- Naar het aantal dagen dat het kind in elk van de huishoudens verblijft.
- Beide ouders betalen de helft van de kosten.
Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over praktische zaken, zoals de verdeling van school- en sportinformatie, de afstemming van vakantieplanningen, en de vergoeding van kosten voor bijvoorbeeld kleding, voeding en hobby's.
Co-ouderschap en Jonge Kinderen
Co-ouderschap wordt over het algemeen afgeraden voor baby's en jonge kinderen tot 4 jaar. Uit studies blijkt dat baby's gehecht zijn aan de eerste verzorger, meestal de moeder, en dat het verstoren van dit hechtingsproces schadelijk kan zijn. Voor jonge kinderen wordt geadviseerd om een omgangsregeling te hanteren met meerdere korte bezoeken per week, die geleidelijk aan kunnen worden uitgebreid.
Belangrijke Afspraken in het Ouderschapsplan
Een goed ouderschapsplan is essentieel voor een succesvol co-ouderschap. Het plan moet onder andere de volgende zaken bevatten:
- De verdeling van de zorg- en opvoedtaken.
- De verdeling van de tijd die de kinderen bij beide ouders doorbrengen.
- Afspraken over vakanties en feestdagen.
- Afspraken over de communicatie tussen de ouders.
- Afspraken over de kostenverdeling.
- Een regeling voor het omgaan met onvoorziene situaties.
- Een indicatie van de afstand waarbinnen de ouders mogen verhuizen.
- Een beschrijving van hoe het kind is betrokken bij het opstellen van de regeling.
Conclusie
Co-ouderschap kan een succesvolle manier zijn om de zorg en opvoeding van kinderen na een scheiding te organiseren, mits beide ouders bereid zijn om samen te werken en open te communiceren. Het is belangrijk om de verschillende vormen van co-ouderschap te overwegen en de regeling te kiezen die het beste past bij de specifieke omstandigheden en behoeften van het kind. Een goed ouderschapsplan is essentieel om duidelijke afspraken te maken en conflicten te voorkomen. Het welzijn van het kind staat altijd voorop.
