Co-ouderschap en Urgentie bij Woningtoewijzing: Een Overzicht voor Ouders

Scheidingen hebben vaak ingrijpende gevolgen, met name voor kinderen. Een goede regeling omtrent de opvoeding en omgang, zoals co-ouderschap, is cruciaal. Naast de emotionele en praktische aspecten van een scheiding, komt vaak de vraag naar woonruimte op. Dit artikel geeft een overzicht van de mogelijkheden en voorwaarden voor urgentie bij woningtoewijzing in het kader van co-ouderschap, gebaseerd op beschikbare informatie.

Wat is Co-ouderschap?

Co-ouderschap is een regeling waarbij gescheiden ouders de zorg en opvoeding van hun kinderen delen. Een belangrijk uitgangspunt is dat kinderen ongeveer evenveel tijd doorbrengen in de woningen van beide ouders. Tot ongeveer 1995 werden kinderen na een scheiding vrijwel altijd toegewezen aan de moeder, die het eenhoofdig gezag kreeg. De vader had in die tijd vaak weinig zeggenschap en zag zijn kinderen slechts om de veertien dagen. Deze situatie is inmiddels veranderd, mede dankzij de Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding (2009).

Een voorbeeld van een zorgregeling bij co-ouderschap kan bestaan uit een verdeling waarbij de kinderen in de even weken bij de ene ouder verblijven en in de oneven weken bij de andere ouder. Voor basisschoolkinderen (4-10 jaar) kunnen twee wisselmomenten per week gebruikelijk zijn, waarbij de dagen over een periode van twee weken worden verdeeld. Het is essentieel dat ouders, ongeacht de specifieke regeling, betrokken blijven bij de opvoeding en dat hun ideeën hierover op elkaar aansluiten.

Het Ouderschapsplan: Een Cruciaal Document

Een ouderschapsplan is een schriftelijke overeenkomst waarin gescheiden ouders afspraken vastleggen over de zorg, opvoeding en omgang met hun kinderen. Het is verplicht voor kinderen tot 18 jaar, hoewel afspraken ook voor oudere kinderen kunnen worden opgenomen, bijvoorbeeld over studiekosten. Het ouderschapsplan kan worden opgesteld met behulp van een mediator of notaris, die knelpunten kunnen identificeren en het plan juridisch correct kunnen maken.

Het ouderschapsplan is niet statisch. Naarmate kinderen ouder worden en omstandigheden veranderen, kunnen afspraken worden herzien. Het is belangrijk dat ouders in overleg blijven en de afspraken aanpassen aan de veranderende behoeften van hun kinderen. Een officieel vastgesteld ouderschapsplan, met stempel van een Register Mediator of Notaris, kan van belang zijn bij het aanvragen van urgentie voor een woning.

Urgentie bij Woningtoewijzing na Scheiding

Na een scheiding kan het nodig zijn om een nieuwe woning te zoeken. In sommige gevallen kan een ouder in aanmerking komen voor urgentie bij de woningtoewijzing. Urgentie wordt echter niet automatisch toegekend en er gelden strikte voorwaarden.

De voorwaarden voor urgentie verschillen per gemeente. Over het algemeen wordt urgentie toegekend bij scheidingen met minderjarige kinderen, medische urgentie, psychische klachten of dreigende dakloosheid. Bij scheidingen met co-ouderschap kan het complexer zijn. Sommige gemeenten beschouwen een scheiding als een urgente noodsituatie, vooral als er kinderen betrokken zijn, terwijl andere gemeenten strengere eisen stellen.

Verschillen per Gemeente

Het overzicht van urgentieprocedures per gemeente laat aanzienlijke verschillen zien. Sommige gemeenten, zoals Aa en Hunze, ‘s-Hertogenbosch en Aalten, kennen geen urgentieregeling en verwijzen door naar de reguliere inschrijfduur of loting. Andere gemeenten, zoals Aalsmeer, Nieuwegein en Nijkerk, bieden wel mogelijkheden voor urgentie, maar stellen specifieke voorwaarden.

In Nieuwegein komt alleen de ouder met hoofdzorg voor de kinderen in aanmerking voor urgentie. In Nijkerk wordt urgentie slechts in uitzonderlijke situaties toegekend, bijvoorbeeld bij acute nood met afhankelijke kinderen en geen andere woonmogelijkheid. Lingewaard beschouwt een scheiding als een urgente noodsituatie, vooral met kinderen, en vereist bewijs van de scheiding (convenant/ouderschapsplan).

Co-ouderschap en de Toekenning van Urgentie

Bij co-ouderschap kan het lastig zijn om te bepalen welke ouder in aanmerking komt voor urgentie. In sommige gemeenten kan slechts één van de ouders urgentie aanvragen, terwijl in andere gemeenten de ouder met de meeste zorgtaken in aanmerking komt. In het geval van co-ouderschap waarbij beide ouders ongeveer evenveel zorgtaken hebben, kan het zijn dat geen van beide ouders urgentie krijgt toegekend, vooral als de andere ouder een woonplek heeft.

Het is belangrijk om te weten dat in sommige gemeenten, zoals Stedelijk Gebied Eindhoven, slechts één van de scheidende partijen een urgentieverzoek kan indienen. Ook bij co-ouderschap geldt deze beperking.

De Rol van de Kinderombudsvrouw en het VN-Kinderrechtenverdrag

De Kinderombudsvrouw heeft kritiek geuit op de huidige urgentieregelingen, omdat deze volgens haar in strijd zijn met het VN-Kinderrechtenverdrag. Dit verdrag stelt dat kinderen recht hebben op contact met beide ouders. De huidige regelingen kunnen dit contact frustreren, omdat gemeenten te weinig oog hebben voor het belang van het kind. De Kinderombudsvrouw pleit voor een meer kindgerichte benadering bij de toekenning van urgentie, waarbij de impact op het leven van kinderen (school, vriendengroep, veiligheid) wordt meegenomen.

Praktische Tips en Aanbevelingen

• Stel een goed ouderschapsplan op: Een officieel vastgesteld ouderschapsplan kan van belang zijn bij het aanvragen van urgentie.
• Informeer bij de gemeente: De voorwaarden voor urgentie verschillen per gemeente. Neem contact op met de gemeente om te informeren over de mogelijkheden.
• Zoek professionele hulp: Een mediator kan helpen bij het opstellen van het ouderschapsplan en bij het aanvragen van urgentie.
• Wees realistisch: Urgentie wordt niet automatisch toegekend. Wees voorbereid op een langere zoektocht naar een geschikte woning.
• Overweeg alternatieve woonoplossingen: In sommige gevallen kan het tijdelijk verblijven bij familie of vrienden een oplossing bieden.

Financiële Aspecten

Naast de praktische aspecten van co-ouderschap en urgentie, zijn er ook financiële aspecten om rekening mee te houden. Het is belangrijk om afspraken te maken over de verdeling van de kosten voor de kinderen, zoals de kinderbijslag, het Kind Gebonden Budget (KGB) en de Alleenstaande Ouderkop (AOK). Het verdelen van de kinderbijslag over beide ouders kan verstandig zijn, vooral bij twee of meer kinderen, om optimaal gebruik te maken van het KGB en de AOK.

Conclusie

Co-ouderschap is een belangrijke regeling die gescheiden ouders kan helpen om de zorg en opvoeding van hun kinderen te delen. Urgentie bij woningtoewijzing kan een uitkomst bieden na een scheiding, maar de voorwaarden zijn complex en verschillen per gemeente. Een goed ouderschapsplan, professionele begeleiding en een realistische verwachting zijn essentieel om de kans op succes te vergroten. Het is van belang dat gemeenten het belang van het kind voorop stellen en de urgentieregelingen in overeenstemming brengen met het VN-Kinderrechtenverdrag.

Bronnen

1. Samenuiteen
2. Scheidingswijze
3. Oprechtscheiden
4. Pointer
5. Bergopwaarts
6. Zorgzaam Scheiden
7. Scheidendoejesamen
8. Nibud