Co-ouderschap en het Gemis: Omgaan met Emoties en Behoeften van Kinderen
juni 29, 2025
Co-ouderschap, een regeling waarbij gescheiden ouders de zorg en opvoeding van hun kinderen delen, is een veelbesproken onderwerp in de context van scheidingen. Het doel is om de impact van een scheiding op kinderen te minimaliseren door hen de mogelijkheid te bieden om een betekenisvolle relatie met beide ouders te behouden. Deze regeling impliceert vaak dat kinderen ongeveer evenveel tijd doorbrengen in de woningen van beide ouders, hoewel de specifieke invulling kan variëren. Het ouderschapsplan, een wettelijk verplicht document voor scheidende ouders met minderjarige kinderen, vormt de basis voor deze afspraken. Dit plan bevat afspraken over de zorg, opvoeding, omgang en financiële aspecten van het ouderschap.
De Historische Context van Co-ouderschap
Tot ongeveer 1995 was het gebruikelijk dat kinderen na een scheiding voornamelijk bij de moeder werden geplaatst, die het eenhoofdig gezag kreeg. De vader had in die tijd vaak een beperkte rol en zag zijn kinderen slechts om de veertien dagen. Deze situatie veranderde geleidelijk, mede dankzij de inspanningen van vaders die aandacht vroegen voor hun recht op betrokkenheid bij de opvoeding van hun kinderen. De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding (2009) markeerde een belangrijke stap in de erkenning van het belang van beide ouders in het leven van hun kinderen.
Verschillende Vormen van Ouderschap
Naast co-ouderschap bestaan er andere vormen van ouderschap na een scheiding. Een belangrijke onderscheid is te maken tussen zorgregelingen en omgangsregelingen. Bij een zorgregeling hebben beide ouders gezag over de kinderen en nemen ze samen belangrijke beslissingen. Bij een omgangsregeling heeft slechts één ouder gezag, terwijl de andere ouder recht heeft op omgang met de kinderen. Co-ouderschap is een specifieke vorm van een zorgregeling waarbij de zorg en opvoeding gelijk verdeeld zijn.
Parallel ouderschap is een andere vorm, waarbij ouders weinig communiceren en elk op hun eigen manier de kinderen opvoeden. In deze situatie worden afspraken vastgelegd in een ouderschapsplan en is er weinig ruimte voor aanpassingen. Coöperatief ouderschap daarentegen, kenmerkt zich door regelmatige communicatie en samenwerking tussen de ouders.
De Financiële Aspecten van Co-ouderschap
De financiële gevolgen van co-ouderschap kunnen complex zijn. De Belastingdienst hanteert regels voor de verdeling van het kindgebonden budget en de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Als beide ouders een deel van de kinderbijslag ontvangen, wordt het kindgebonden budget uitbetaald aan de ouder die als ‘aanvrager van de kinderbijslag’ is geregistreerd. Ouders kunnen samen bepalen wie deze aanvrager is. Ook kan de verdeling van de zorg en opvoeding invloed hebben op de aanspraak op toeslagen en regelingen. Bij een 50/50 verdeling kunnen beide ouders in aanmerking komen voor bepaalde regelingen, mits ze aan de voorwaarden voldoen.
Kinderalimentatie kan ook een rol spelen bij co-ouderschap. Zelfs bij een gelijke verdeling van de zorg kan de ene ouder aan de andere alimentatie moeten betalen, afhankelijk van hun inkomensverschil. Het uitgangspunt is dat beide ouders naar draagkracht bijdragen in de kosten van het onderhoud van de kinderen.
Uitdagingen en Beperkingen van Co-ouderschap
Hoewel co-ouderschap in veel gevallen een positieve regeling kan zijn, is het niet altijd haalbaar of wenselijk. Een slechte communicatie tussen de ouders kan de effectiviteit van co-ouderschap ernstig ondermijnen. Ook kunnen persoonlijke omstandigheden, zoals een verhuizing, een nieuwe partner of gezondheidsproblemen, de voortzetting van het co-ouderschap bemoeilijken.
Het is belangrijk om te erkennen dat co-ouderschap niet in de wet is opgenomen en dat er geen recht op of plicht tot meewerken aan een dergelijke regeling bestaat. Het co-ouderschap kan alleen tot stand komen als beide ouders het erover eens zijn. Eén ouder kan co-ouderschap weigeren, omdat het geen wettelijke verplichting is. De weigerende ouder behoudt echter het recht op omgang met de kinderen.
De Rol van de Kinderen
De wensen en behoeften van de kinderen spelen een cruciale rol bij het bepalen van de meest geschikte ouderschapsregeling. Als kinderen aangeven dat ze zich niet prettig voelen bij de co-ouderschapsregeling, bijvoorbeeld omdat ze het vervelend vinden om steeds te wisselen van huis, moet hier serieus naar gekeken worden. De mening van het kind wordt steeds belangrijker naarmate het ouder wordt.
Het is belangrijk om te beseffen dat co-ouderschap niet voor elk kind geschikt is. Sommige kinderen hebben behoefte aan een stabiele basis en kunnen onrustig worden van het op en neer reizen en steeds weer “omschakelen naar een andere wereld”. In dergelijke gevallen kan een andere vorm van ouderschap, zoals een omgangsregeling, geschikter zijn.
Wanneer Co-ouderschap Niet Werkt
Er zijn situaties waarin co-ouderschap niet functioneert. Een veelvoorkomend probleem is een slechte communicatie tussen de ouders. Ook kan het niet nakomen van afspraken, vastgelegd in het ouderschapsplan, leiden tot conflicten en frustratie. Als een ouder herhaaldelijk afspraken negeert, kan dit de stabiliteit en voorspelbaarheid voor de kinderen in gevaar brengen.
Een verhuizing kan ook een reden zijn om het co-ouderschap te beëindigen. Als een ouder verhuist naar een andere plaats, kan dit leiden tot een grotere afstand tussen de ouders, waardoor praktische afspraken moeilijker te realiseren zijn. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om de ouderschapsregeling aan te passen.
Juridische Aspecten en Beëindiging van Co-ouderschap
Het beëindigen van een co-ouderschapsregeling is mogelijk, maar vereist een goede reden. Het mag niet om emotionele redenen of uit boosheid gebeuren. Een nieuwe partner is evenmin een geldige reden om het co-ouderschap te beëindigen. Als ouders er samen niet uitkomen, kan de rechter een beslissing nemen. De rechter zal daarbij de belangen van de kinderen voorop stellen.
Parallel Ouderschap als Alternatief
In situaties waarin co-ouderschap niet mogelijk is, kan parallel ouderschap een alternatief zijn. Bij parallel ouderschap communiceren ouders onregelmatig of alleen in noodgevallen. Ze gebruiken e-mail, whatsapp, een derde persoon of een speciaal schrift om te communiceren over de kinderen. De twee gezinnen hebben zo min mogelijk met elkaar te maken en elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang ze in het huis van die ouder zijn.
Conclusie
Co-ouderschap is een complexe regeling die niet voor alle gescheiden ouders geschikt is. Het vereist een goede communicatie, samenwerking en de bereidheid om de belangen van de kinderen voorop te stellen. Het ouderschapsplan vormt de basis voor de afspraken en moet zorgvuldig worden opgesteld. In situaties waarin co-ouderschap niet functioneert, zijn er alternatieve vormen van ouderschap, zoals parallel ouderschap, die een oplossing kunnen bieden. Het is essentieel om de specifieke omstandigheden van elk gezin in overweging te nemen en de regeling te kiezen die het beste is voor de kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
