Co-ouderschap na Scheiding: Regelingen, Uitdagingen en Ondersteuning
juni 29, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin, en de impact op jonge kinderen, in het bijzonder baby’s en peuters, is aanzienlijk. In de afgelopen jaren is er veel discussie over de beste manier om ouderschap te organiseren na een scheiding, waarbij co-ouderschap – waarbij beide ouders een gelijkwaardige rol blijven spelen in het leven van hun kind – steeds vaker wordt overwogen. Dit artikel belicht de overwegingen rondom co-ouderschap met jonge kinderen, gebaseerd op beschikbare informatie, en biedt een overzicht van de factoren die het welzijn van het kind kunnen beïnvloeden.
De behoefte aan stabiliteit en hechting
Voor baby’s en peuters is een stabiele en veilige omgeving essentieel voor een gezonde ontwikkeling. In de eerste levensjaren is het opbouwen van een sterke hechting met de ouders cruciaal. Een baby is gebaat bij rust en regelmaat, en veel spanningen kunnen schadelijk zijn. Het is van belang dat een kind zich veilig kan hechten aan beide ouders, maar de manier waarop dit georganiseerd wordt, is van groot belang. Een gelijkwaardige ouderrol betekent niet per se dat beide ouders evenveel tijd met het kind doorbrengen, maar wel dat ze beiden een actieve en betrokken rol in het leven van het kind hebben.
Frequent en kort contact versus lange periodes
Bij (zeer) jonge kinderen wordt vaak het uitgangspunt gehanteerd dat contactmomenten tussen het kind en de niet-inwonende ouder frequent en kort dienen te zijn. Dit is gebaseerd op het principe dat de moeder doorgaans de primaire hechtingsfiguur is, en dat het kind frequente, maar korte contactmomenten met de vader nodig heeft. Een regelmatige wissel van twee à drie keer per week wordt over het algemeen als gunstiger beschouwd dan een week-op-week-af-regeling, omdat het geheugen van baby’s nog niet sterk ontwikkeld is en te lange periodes van afwezigheid verwarrend kunnen zijn.
Uitdagingen en risico’s van co-ouderschap
Hoewel co-ouderschap in theorie een aantrekkelijke optie kan zijn, zijn er ook potentiële risico’s en uitdagingen, met name in de eerste levensjaren van een kind. Een rapport van de Inspectie Jeugdzorg uit 2013 en onderzoek van de Universiteit van Utrecht suggereren dat co-ouderschap kan leiden tot een toename van vechtscheidingen, een afname van het welzijn van kinderen, en een stijging van agressief gedrag en depressieve gevoelens. Dit benadrukt het belang van een zorgvuldige afweging en een focus op het minimaliseren van conflicten tussen de ouders.
Een veelvoorkomend probleem is dat ouders, in de nasleep van een scheiding, moeite hebben om het belang van hun kind voorop te stellen. Dit kan leiden tot onlogische standpunten, het bagatelliseren van de behoefte aan contact met de andere ouder, en het niet nakomen van gemaakte afspraken. Het is essentieel dat ouders zich realiseren dat een kind recht heeft op contact met beide ouders en dat dit contact van hoge kwaliteit moet zijn.
Praktische overwegingen bij omgangsregelingen
Bij het opstellen van een omgangsregeling voor jonge kinderen is het belangrijk om rekening te houden met de ontwikkelingsbehoeften van het kind. Zo kan veel heen en weer gaan tussen twee huizen onrust veroorzaken, omdat baby’s behoefte hebben aan voorspelbaarheid en een vaste plek om te slapen. Het is daarom raadzaam om regelmaat aan te brengen in de regeling en te kijken of dit haalbaar is voor beide ouders.
Voor vaders kan het verstandig zijn om niet direct vanaf het begin strikt vast te houden aan co-ouderschap, maar om te kiezen voor een geleidelijke opbouw van de zorg- en opvoedingstaken. Consistent en voorspelbaar gedrag, en welwillendheid, zijn essentieel. Het is belangrijk dat de vader de kans krijgt om een band op te bouwen met het kind en dat hij zonder toezicht de zorg kan overnemen, zoals het voeden, verschonen, en in bad doen.
De rol van het ouderschapsplan
Sinds 2009 is het ouderschapsplan verplicht bij een scheiding. Dit plan moet de afspraken over de zorg en opvoeding van de kinderen vastleggen. Hoewel de wetgever hiermee niet het co-ouderschap wilde verplichten, worden ouders wel gestimuleerd om hiernaar te streven. Echter, onderzoek suggereert dat het verplichte ouderschapsplan juist kan leiden tot meer ruzies en conflicten, vooral als de ouders niet door één deur kunnen. Goede communicatie en de inzet van een mediator kunnen hierbij helpen.
Leeftijd en ontwikkeling van het kind
De leeftijd van het kind is een belangrijke factor bij het bepalen van de meest geschikte omgangsregeling. Voor kinderen jonger dan drie jaar is een veilige hechtingsrelatie met beide ouders van groot belang. De primaire hechtingsfiguur is in deze fase doorgaans de moeder, en het is belangrijk om dit te respecteren. Een omgangsregeling met eenmaal per twee weken contact of co-ouderschap wordt over het algemeen afgeraden. Liever vaker korte, kwalitatieve momenten dan minder vaak lang contact.
Naarmate het kind ouder wordt, kan de omgangsregeling worden uitgebreid. Het is echter belangrijk om te blijven kijken naar de behoeften van het kind en om flexibel te zijn. Soms kan het voorkomen dat een kind, als het oud genoeg is, zelf om een omgangsregeling verzoekt.
Algemeen welzijn en communicatie tussen ouders
Het algemeen welzijn van het kind staat altijd voorop. Een kind kiest niet voor de scheiding van zijn ouders en moet zoveel mogelijk worden gevrijwaard van de negatieve gevolgen. Behoud van stabiliteit en structuur zijn belangrijke aandachtspunten bij het opstellen van een omgangsregeling.
Een voortdurende dialoog tussen beide ouders, met een respectvolle en open communicatie, is essentieel. Ouders moeten bereid zijn om compromissen te sluiten en om de behoeften van hun kind voorop te stellen. Het is belangrijk om te onthouden dat, ondanks de scheiding, zij nog steeds samen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kind.
Wanneer is co-ouderschap niet haalbaar?
Co-ouderschap is niet altijd de beste keuze. Als ouders niet in staat zijn om goed met elkaar om te gaan, of als er sprake is van ongeschikte huisvesting, kan een andere omgangsregeling geschikter zijn. Het is belangrijk om realistisch te zijn en om te kijken naar wat het beste is voor het kind, en niet naar wat de ouders zelf willen.
Conclusie
Co-ouderschap kan een succesvolle manier zijn om ouderschap te organiseren na een scheiding, maar het is niet zonder risico’s, met name bij jonge kinderen. Een stabiele en veilige omgeving, een sterke hechting met beide ouders, en goede communicatie tussen de ouders zijn essentieel voor het welzijn van het kind. Het is belangrijk om de leeftijd en ontwikkelingsbehoeften van het kind in overweging te nemen bij het opstellen van een omgangsregeling, en om flexibel te zijn en aanpassingen te maken indien nodig. Wanneer co-ouderschap niet haalbaar is, is het belangrijk om een andere regeling te vinden die het beste is voor het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
