Co-ouderschap: Varianten en aandachtspunten voor het welzijn van kinderen
juni 29, 2025
Een co-ouderschapsregeling is een manier om na een scheiding of relatiebreuk duidelijke afspraken te maken over de zorg en het verblijf van kinderen. Het hoofddoel is stabiliteit, rust en veiligheid voor de kinderen te waarborgen. In België is het wettelijk kader erop gericht dat beide ouders betrokken blijven bij het ouderschap, wat de kans vergroot op een sterke band met beide ouders. Ouders moeten onduidelijkheden en mogelijke conflicten vermijden bij het vastleggen van de verblijfsregeling en andere praktische zaken.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er bestaan grofweg twee vormen van co-ouderschap: gezagsco-ouderschap en verblijfsco-ouderschap. Gezagsco-ouderschap betekent dat beide ouders samen het ouderlijk gezag uitoefenen en samen beslissingen nemen over belangrijke zaken zoals school, medische ingrepen en andere beslissingen aangaande de opvoeding. Dit is in België de standaardregeling, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om hiervan af te wijken. Verblijfsco-ouderschap houdt in dat de kinderen gelijkmatig (maar niet per se exact 50/50) bij elke ouder verblijven. De precieze invulling kan verschillen, afhankelijk van de werkroosters van de ouders en de noden van de kinderen. Zelfs bij een ongelijke verdeling van de verblijfsperiode blijft gezagsco-ouderschap van toepassing.
Evolutie van Verblijfsregelingen
Vroeger was de klassieke verblijfsregeling de standaard, waarbij de kinderen voornamelijk bij de moeder woonden en één weekend om de veertien dagen en de helft van de vakanties bij de vader doorbrachten. Sinds de bilocatiewet van 18 juli 2006 is de tendens dat er meer en meer verblijfsco-ouderschap of bilocatie wordt toegepast. De achterliggende reden hiervoor is dat vaders, net als moeders, bij de opvoeding van hun kinderen betrokken willen zijn. Co-ouderschap kan kinderen helpen een band met beide ouders op te bouwen.
Is Co-ouderschap Altijd de Beste Oplossing?
Niet alle co-ouders zijn achteraf gezien tevreden over verblijfsco-ouderschap. Sommigen maken zich zorgen over het heen en weer reizen van de kinderen met hun spullen, met het risico dat de kinderen zich nergens thuis voelen. Een klassieke verblijfsregeling kan in dergelijke gevallen meer stabiliteit bieden. Het is belangrijk te onthouden dat een gelijk verdeelde verblijfsregeling niet betekent dat de andere ouder geen rol speelt, zelfs niet wanneer het kind voornamelijk bij één ouder verblijft.
Het Belang van Kwalitatieve Contacten en Hechting
Onderzoek toont aan dat overnachtingen bij de niet-hoofdverzorgende ouder psychologisch belangrijk zijn voor kinderen, zelfs voor baby's, peuters en kleuters. Er is geen bewijs dat de psychologische aanpassing of de relatie tussen kinderen en ouders wordt geschaad door overnachtingen bij de andere ouder. Integendeel, overnachten kan juist bijdragen aan kwalitatief hoogwaardige hechtingsmomenten. Het is echter belangrijk dat er ‘sensitieve interacties’ zijn tussen het kind en de verzorgende ouder, zowel inwonend als uitwonend. Een ruime omgang met de uitwonende ouder betekent meer kansen op deze interacties en dus op een goede gehechtheidsrelatie.
Reizen met Kinderen naar het Buitenland
Wanneer ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag hebben, is voor reizen naar het buitenland toestemming van beide ouders vereist. De Koninklijke Marechaussee controleert bij de grens of deze toestemming aanwezig is. Het meenemen van een kind naar het buitenland zonder toestemming van de andere ouder kan worden beschouwd als kinderontvoering. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij reizen naar niet-Schengenlanden, kunnen er aanvullende voorwaarden gelden die bij de ambassade of het consulaat van het betreffende land nagevraagd moeten worden.
Wat te Doen bij Oneensheid?
Wanneer ouders er onderling niet uitkomen, kan een bemiddelaar of advocaat hulp bieden. Tijdens een bemiddeling worden alle belangrijke punten besproken. Als bemiddeling geen akkoord oplevert, kan de familierechtbank de knoop doorhakken. De rechter houdt rekening met het welzijn van het kind, de wil van het kind, de afstand tussen de woonplaatsen van beide ouders, hun beschikbaarheid en eventuele bijzondere omstandigheden.
Factoren bij het Bepalen van de Verblijfsregeling
Bij het bepalen van de verblijfsregeling zijn verschillende factoren van belang. Het belang van het kind staat voorop, evenals de medische en psychologische belangen. Ook het materiële en economische welzijn, een zo laag mogelijk conflictniveau tussen de ouders, de mogelijkheid tot voldoende kwalitatieve contacten met beide ouders en een veilige, rustige en regelmatige omgeving zijn belangrijke overwegingen. Het behoud van principiële loyaliteit van het kind ten opzichte van beide ouders is cruciaal. Ouders moeten vermijden het kind te gebruiken of te manipuleren in hun conflicten.
Recht op Omgang voor Vaders
Juridisch gezien hebben zowel de biologische vader als de juridische vader (na erkenning) recht op omgang met het kind. Zelfs als de vader het kind niet erkend heeft, heeft hij recht op contact. De wet voorziet niet in duidelijke sancties wanneer een ouder zich niet aan de omgangsregeling houdt, maar de rechter kan een wijziging van de regeling bevelen of een dwangsom opleggen.
De Rol van de Rechtbank en Sociaal Onderzoek
In bepaalde situaties, bijvoorbeeld wanneer een ouder lange tijd geen contact heeft gehad met het kind, kan de familierechter een sociaal onderzoek laten uitvoeren door een justitie-assistent. Dit onderzoek kan beoordelen of contactherstel mogelijk en wenselijk is, en of dit onder professionele begeleiding moet gebeuren. De rechter zal vaak de stabiliteit van de omgeving en de continuïteit van de bestaande regeling benadrukken, vooral bij jonge kinderen.
Flexibiliteit en Communicatie
Flexibiliteit is een zeer belangrijk aspect van een verblijfsregeling. Ouders moeten proberen een gedetailleerde en uitgewerkte regeling te maken om toekomstige spanningen en ruzies te voorkomen. Een voortdurende dialoog en blijvend contact tussen beide ouders is waardevol en noodzakelijk.
Fiscaal Co-ouderschap
Fiscaal co-ouderschap heeft betrekking op de fiscale voordelen en verplichtingen die gepaard gaan met de gedeelde opvoeding en zorg voor de kinderen. Beide ouders kunnen aanspraak maken op bepaalde belastingvoordelen, zoals de verdeling van de belastingvrije som en het recht om de kinderen ten laste te nemen bij het berekenen van het belastbaar inkomen.
Beperkingen van de Beschikbare Informatie
De beschikbare informatie is voornamelijk gericht op de juridische en praktische aspecten van co-ouderschap in België. Er is beperkte informatie over de emotionele impact op kinderen en ouders, en over de specifieke behoeften van kinderen in verschillende leeftijdsfasen.
Conclusie
Co-ouderschap in België is een complex onderwerp dat zorgvuldige overweging vereist. Het is belangrijk dat ouders streven naar een regeling die het welzijn van het kind vooropstelt en die rekening houdt met de specifieke omstandigheden van de familie. Gezagsco-ouderschap is de standaardregeling, maar de invulling van verblijfsco-ouderschap kan variëren. Flexibiliteit, goede communicatie en de bereidheid om samen te werken zijn essentieel voor een succesvolle co-ouderschapsregeling. Het inschakelen van een bemiddelaar of advocaat kan helpen bij het maken van afspraken en het oplossen van conflicten.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
