Co-ouderschap in de Puberteit: Een Gids voor Ouders
juni 29, 2025
De vraag wat er met kinderen gebeurt bij het overlijden van hun ouders is een zorg die veel ouders bezighoudt. Het is een moeilijk onderwerp, maar essentieel om te overwegen en, indien mogelijk, vooraf te regelen. Deze informatie geeft een overzicht van de juridische aspecten van ouderlijk gezag, voogdij en omgangsregelingen in situaties waarin een of beide ouders overlijden, gebaseerd op beschikbare informatie.
Ouderlijk Gezag en Voogdij: De Basisprincipes
Ouderlijk gezag omvat de verantwoordelijkheid voor de opvoeding, verzorging en het welzijn van een kind. Wanneer een ouder overlijdt, heeft dit directe gevolgen voor het ouderlijk gezag. Indien beide ouders gezamenlijk het gezag hebben, gaat dit automatisch over op de overblijvende ouder. Dit geldt ook wanneer de overleden ouder het gezag deelde met een derde partij, waarna er sprake is van voogdij. Echter, de rechter kan op verzoek van de overblijvende ouder de situatie heroverwegen en, in het belang van het kind, het gezag alsnog aan deze ouder toewijzen.
Als slechts één ouder het gezag heeft en deze overlijdt, zal de rechter een voogd benoemen voor de kinderen. De Raad voor de Kinderbescherming wordt hierbij doorgaans om advies gevraagd. De rechter zal beoordelen of het kind bij de nog levende ouder kan worden ondergebracht, of dat een andere oplossing, zoals plaatsing bij familieleden of in een pleeggezin, noodzakelijk is. De belangen van het kind staan hierbij centraal.
Zelf Voogdij Regelen: Testament en Gezagsregister
Ouders hebben de mogelijkheid om zelf te bepalen wie als voogd over hun kinderen zal gaan in geval van hun overlijden. Dit kan geregeld worden via een testament, opgesteld bij een notaris, of door registratie in het gezagsregister. Het gebruik van het gezagsregister is een kosteloze manier om een voorkeur voor een voogd vast te leggen. Het is belangrijk te onthouden dat een aantekening in het gezagsregister of een testament niet onomkeerbaar is; de rechter kan, in het belang van het kind, een andere beslissing nemen.
Wat Gebeurt er bij Overlijden van Beide Ouders?
De meest zorgwekkende situatie is het overlijden van beide ouders. In dat geval komt het kind niet alleen te staan. De rechter zal dan een voogd benoemen, waarbij de Raad voor de Kinderbescherming advies uitbrengt. De voorkeur gaat doorgaans uit naar familieleden, maar het is mogelijk dat het kind onder voogdij van Bureau Jeugdzorg komt en in een pleeggezin wordt geplaatst. Het is daarom van groot belang dat ouders, indien mogelijk, voorafgaand aan hun overlijden een regeling treffen voor deze situatie.
De Rol van de Partner na Overlijden
De positie van de partner van de overleden ouder is complex. In het geval van gezamenlijk ouderlijk gezag bij de overleden ouder, gaat het gezag automatisch over op de overblijvende ouder. Als de overleden ouder het enige gezag had, kan de partner van de overleden ouder een verzoek indienen bij de rechter om het gezag te verkrijgen.
Een belangrijke overweging is de bestaande band tussen het kind en de partner van de overleden ouder. In sommige gevallen, zoals beschreven in een specifieke zaak, kan de rechtbank een zorg- en omgangsregeling vaststellen waarbij het kind de ene week bij de vader en de andere week bij de partner van de moeder verblijft, zelfs na het overlijden van de moeder. Het behouden van contact tussen het kind en de partner van de overleden ouder kan in het belang van het kind zijn, vooral als er al een langdurige en hechte relatie bestond.
Omgangsrecht en de Nauwe Persoonlijke Betrekking
Ook grootouders kunnen omgangsrecht aanvragen. Echter, dit recht is niet automatisch. Er moet sprake zijn van een ‘nauwe persoonlijke betrekking’ tussen het kind en de grootouders. De rechter weegt subjectief de intensiteit van deze band en bepaalt of een omgangsregeling gerechtvaardigd is. Zelfs als er sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking, betekent dit niet automatisch dat er een omgangsregeling zal worden vastgesteld.
Co-Ouderschap en Overlijden
Co-ouderschap, waarbij beide ouders ongeveer evenveel tijd met het kind doorbrengen en gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de opvoeding, is een veelvoorkomende regeling na scheiding. Bij overlijden van één van de ouders verandert de dynamiek. De overblijvende ouder krijgt automatisch het gezag. Het is belangrijk om te realiseren dat de afspraken over co-ouderschap, indien niet vastgelegd, door de rechter terzijde kunnen worden geschoven in het belang van het kind.
Belang van Communicatie en Overleg
In situaties waarin de ouders overlijden, is goede communicatie en overleg tussen de betrokken partijen cruciaal. Echter, zoals in een beschreven zaak, kan een conflict tussen de ouders of opvoeders de situatie bemoeilijken. Wanneer er sprake is van een langdurige en ernstige strijd, is co-ouderschap mogelijk niet in het belang van het kind.
Juridische Aspecten en Beschikkingen
De rechtbank speelt een centrale rol bij het bepalen van het gezag, de voogdij en de omgangsregelingen na overlijden van ouders. De rechter zal altijd handelen in het belang van het kind en kan zich laten adviseren door de Raad voor de Kinderbescherming. Beschikkingen van de rechtbank kunnen worden aangevochten in hoger beroep.
De Impact van een Overlijden op het Kind
Het overlijden van een ouder is een traumatische gebeurtenis voor een kind. Het is belangrijk dat de betrokkenen zich bewust zijn van de emotionele impact en het kind de ruimte geven om te rouwen en zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Het behouden van stabiliteit en een veilige omgeving is essentieel.
Specifieke Situaties en Overwegingen
In complexe situaties, zoals wanneer de ouders een geregistreerd partnerschap hebben, of wanneer er sprake is van stiefouders, gelden specifieke regels en overwegingen. Stiefouders kunnen in bepaalde gevallen een omgangsregeling aanvragen, afhankelijk van de band die zij met het kind hebben opgebouwd. Adoptie door een stiefouder is ook een mogelijkheid, maar vereist een langdurige samenleving en zorg voor het kind.
Conclusie
Het regelen van ouderlijk gezag en voogdij na overlijden is een belangrijke stap om de toekomst van uw kind te beschermen. Door vooraf na te denken over deze kwesties en, indien mogelijk, een testament op te stellen of een aantekening in het gezagsregister te laten maken, kunt u ervoor zorgen dat uw wensen worden gerespecteerd en dat uw kind in goede handen is, mocht u er niet meer zijn. Het is essentieel om te onthouden dat het belang van het kind altijd voorop staat en dat de rechter uiteindelijk de beslissing zal nemen die het beste is voor het welzijn van het kind. Het inschakelen van juridisch advies van een notaris of advocaat gespecialiseerd in familierecht kan u helpen om de juiste beslissingen te nemen en uw wensen op een juridisch correcte manier vast te leggen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
