Ouderlijk Gezag en Omgangsrecht na Scheiding: Rechten en Mogelijkheden in België
juni 29, 2025
Co-ouderschap en ouderschapsverlof zijn belangrijke onderwerpen voor ouders die een scheiding doormaken of werken en tegelijkertijd hun kinderen willen opvoeden. Deze regelingen bieden mogelijkheden om de zorg voor kinderen te verdelen en tegelijkertijd professionele verplichtingen na te komen. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende vormen van co-ouderschap, de voorwaarden voor ouderschapsverlof, en de impact van ouderschapsverlof op financiële aspecten zoals kinderalimentatie.
Wat is Co-ouderschap?
Co-ouderschap verwijst naar een zorgregeling waarbij ouders de zorg- en opvoedtaken voor hun kinderen gelijk verdelen. Dit betekent niet noodzakelijk een 50/50 verdeling van de tijd, maar wel een streven naar een evenwichtige verdeling van verantwoordelijkheden. De verdeling kan variëren, bijvoorbeeld 60/40, afhankelijk van wat het beste past bij de omstandigheden van de ouders en de behoeften van de kinderen. Een succesvol co-ouderschap vereist intensieve communicatie, wederzijds respect en een positieve instelling. Regelmatige communicatie is essentieel om afspraken te maken en de opvoeding gezamenlijk te regelen.
Er zijn verschillende vormen van co-ouderschap. Bij coöperatief ouderschap communiceren ouders regelmatig met elkaar, nemen ze samen beslissingen en werken ze samen om problemen op te lossen. Bij parallel ouderschap is er weinig communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders, waarbij duidelijke afspraken worden gemaakt om conflicten te vermijden. In beide gevallen is het belangrijk dat ouders zich aan de gemaakte afspraken houden.
Ouderschapsplan: De Basis voor Goede Afspraken
Voor ouders die willen scheiden en minderjarige kinderen hebben, is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht. Dit plan dient als leidraad voor de toekomstige opvoeding en omgang met de kinderen. Het ouderschapsplan moet afspraken bevatten over de zorg- en opvoedtaken, de communicatie over belangrijke onderwerpen, en de financiële aspecten van de verzorging en opvoeding, zoals kinderalimentatie. Het is raadzaam om kinderen te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan, zodat hun wensen en behoeften worden meegenomen. Ouders kunnen, indien nodig, de hulp inschakelen van een mediator om tot een overeenkomst te komen.
Voorwaarden voor Ouderschapsverlof
Ouders die in loondienst werken, hebben recht op ouderschapsverlof. Dit recht is afhankelijk van verschillende voorwaarden. Om in aanmerking te komen, moet de ouder een arbeidsovereenkomst hebben en aan de volgende criteria voldoen: de ouder is de wettelijke ouder, stiefouder, pleegouder of verzorger van het kind, en het kind woont op het adres van de ouder volgens de basisregistratie personen. Voor elk kind heeft een ouder recht op ouderschapsverlof, en dit verlof kan voor meerdere kinderen tegelijk worden opgenomen. Het verlof moet worden opgenomen binnen een jaar na de geboorte van het kind, of, in het geval van adoptie of pleegzorg, voordat het kind 8 jaar is en binnen een jaar nadat het kind in het gezin is opgenomen.
De lengte van het ouderschapsverlof is afhankelijk van het aantal uren dat de ouder per week werkt. In principe heeft een werknemer recht op 26 keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt aan ouderschapsverlof. De eerste 9 weken van het ouderschapsverlof zijn betaald, waarbij de ouder 70% van het dagloon ontvangt. Werkgevers kunnen ervoor kiezen om het loon (gedeeltelijk) aan te vullen.
Ouderschapsverlof en Meerdere Banen
Als een ouder meerdere werkgevers heeft, heeft die bij elke baan recht op het volledige betaald ouderschapsverlof. De werkgevers vragen de uitkering apart aan. Dit betekent dat een ouder in theorie het volledige verlof bij elke werkgever kan opnemen, wat de totale duur van het verlof kan verlengen.
Ouderschapsverlof en Financiële Aspecten: Kinderalimentatie
Het opnemen van ouderschapsverlof kan gevolgen hebben voor de financiële situatie van de ouder en kan vragen oproepen over kinderalimentatie. Wanneer een ouder ouderschapsverlof opneemt en daardoor minder inkomsten heeft, kan het alimentatiebedrag worden gewijzigd. Echter, het is belangrijk dat het ouderschapsverlof is opgenomen met als doel om meer voor de kinderen te kunnen zorgen en niet om onder de alimentatieverplichting uit te komen. Als dit laatste het geval is, kan de rechter bij de herberekening van de kinderalimentatie rekening houden met een fictief hoger inkomen.
Een gerechtelijke uitspraak uit 2018 bevestigde dat een vader die ouderschapsverlof opnam om meer voor zijn kinderen te kunnen zorgen, niet verweten kon worden van inkomensverlies en dat het alimentatiebedrag niet automatisch hoefde te worden verlaagd.
Ouderschapsverlof en Werkloosheid
Wanneer een ouder werkloos raakt, stopt het betaald ouderschapsverlof op de eerste dag van de werkloosheid. Het is wettelijk toegestaan om betaald ouderschapsverlof op te nemen tijdens een re-integratieproces, maar dit kan problemen opleveren voor de re-integratie. De bedrijfsarts of arbodienst kan adviseren over de impact van het verlof op de re-integratie.
Specifieke Situaties: Adoptie, Pleegzorg en Stiefkinderen
Ouderschapsverlof is niet alleen van toepassing op biologische kinderen. Ouders kunnen ook ouderschapsverlof opnemen voor adoptiekinderen, erkende kinderen, pleegkinderen en stiefkinderen. Voor adoptiekinderen en erkende kinderen geldt recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof per kind. Voor pleegkinderen en stiefkinderen geldt recht op 1 keer 9 weken betaald ouderschapsverlof, ongeacht het aantal kinderen. Het is wel vereist dat de kinderen op het adres van de ouder staan ingeschreven bij de gemeente.
Recht op Ouderschapsverlof voor Partners van Co-ouders
De wet stelt dat beide ouders recht hebben op ouderschapsverlof. Er is geen wettelijk recht voor de partner van een co-ouder op ouderschapsverlof. Het is echter mogelijk om met de werkgever te overleggen over de mogelijkheden om verlof op te nemen.
Vakantiedagen en Pensioenopbouw tijdens Ouderschapsverlof
Tijdens het betaald ouderschapsverlof loopt de vakantieopbouw door. De UWV betaalt de uitkering inclusief de vakantiebijslag. Er wordt echter geen pensioen opgebouwd over de uren ouderschapsverlof.
Conclusie
Co-ouderschap en ouderschapsverlof zijn belangrijke instrumenten voor ouders om de zorg voor hun kinderen te combineren met hun professionele leven. Het is essentieel om de voorwaarden voor ouderschapsverlof te kennen en een goed ouderschapsplan op te stellen om de zorg- en opvoedtaken effectief te verdelen. Het opnemen van ouderschapsverlof kan financiële gevolgen hebben, met name op het gebied van kinderalimentatie, maar het is belangrijk om te onthouden dat het doel van ouderschapsverlof is om meer tijd met de kinderen door te brengen en hun opvoeding te ondersteunen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
