Co-ouderschap in België: Een Overzicht van Juridische Aspecten en Welzijn van het Kind
juni 29, 2025
Co-ouderschap, waarbij beide ouders na een scheiding actief betrokken blijven bij de opvoeding van hun kinderen, is een steeds vaker gekozen optie. Echter, de invulling van co-ouderschap verschilt aanzienlijk, afhankelijk van de leeftijd van het kind. Voor jonge kinderen, in het bijzonder baby’s, dreumessen en peuters, vereist co-ouderschap een zorgvuldige aanpak, rekening houdend met de ontwikkelingsbehoeften van het kind en de complexiteit van hechting. Dit artikel bespreekt de overwegingen en aanbevelingen rondom co-ouderschap voor jonge kinderen, gebaseerd op inzichten uit onderzoek en praktische ervaringen.
Hechting en de Behoefte aan Stabiliteit
De eerste levensjaren zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een gezonde hechting tussen kind en ouders. Een veilige hechting, waarbij het kind vertrouwen heeft in de beschikbaarheid en responsiviteit van zijn verzorgers, vormt de basis voor emotionele en sociale ontwikkeling. In de meeste gevallen is de moeder aanvankelijk de primaire verzorger, wat een gevoel van veiligheid en vertrouwen bij het kind bevordert. Deze band moet in de eerste drie levensjaren ook met de secundaire verzorger, vaak de vader, worden opgebouwd door regelmatig contact en betrokkenheid. Kwaliteit van de interactie is hierbij belangrijker dan kwantiteit.
Een plotselinge verandering in de zorgverdeling, zoals vaak het geval is bij een scheiding, kan de hechting van een jong kind verstoren. Het is daarom van belang om een zorgregeling te vinden die de stabiliteit en continuïteit in de zorg waarborgt. Een langdurige afwezigheid van één van de ouders kan leiden tot angst en onzekerheid bij het kind.
Leeftijdsgebonden Overwegingen
Pedagogen zijn over het algemeen van mening dat co-ouderschap niet geschikt is voor kinderen jonger dan vier of vijf jaar, en in ieder geval niet voor kinderen jonger dan drie jaar. Dit heeft te maken met de gevoeligheid van jonge kinderen voor verstoringen in hun routine en de noodzaak van een consistente hechtingsfiguur. Voor baby’s en dreumessen is het van belang dat de moeder, als primaire verzorger, zoveel mogelijk aanwezig is om in hun behoeften te voorzien. Regelmatig contact met de vader is wel essentieel om een band op te bouwen, maar dit contact kan in eerste instantie het beste plaatsvinden op vaste momenten en met bekende handelingen, zoals badderen of voorlezen.
Voor peuters, vanaf ongeveer twee jaar, kan een geleidelijke uitbreiding van de zorgregeling overwogen worden, met bijvoorbeeld een overnachting bij de vader. Het is echter belangrijk om de reactie van het kind goed in de gaten te houden en de regeling aan te passen indien nodig.
Een Gefaseerde Aanpak
Een mogelijke oplossing is om in het ouderschapsplan een gefaseerde aanpak te beschrijven, waarbij de zorgverdeling geleidelijk wordt opgebouwd naarmate het kind ouder wordt. Een voorbeeld hiervan is: “Ouders kiezen ervoor om de zorg gelijk te verdelen. Gezien de leeftijd van het kind zal dit langzaam opgebouwd worden. Als het kind 2 is…, als het kind 3 is…, als het kind 4 is (en goed gewend is op de basisschool) is het kind om de week bij de vader en de moeder.”
Deze aanpak biedt de mogelijkheid om de zorgverdeling aan te passen aan de ontwikkelingsbehoeften van het kind en om eventuele problemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Het is belangrijk om te onthouden dat de kwaliteit van de relatie tussen de ouders van groter belang is dan de kwantiteit van de tijd die elk van hen met het kind doorbrengt.
Praktische Afspraken en Regelgeving
Bij co-ouderschap zijn er verschillende praktische afspraken die gemaakt moeten worden, zoals de verdeling van de zorg, de communicatie over belangrijke beslissingen en de financiële aspecten. Het is belangrijk om deze afspraken vast te leggen in een ouderschapsplan.
Met betrekking tot de financiële aspecten kunnen ouders in aanmerking komen voor de combinatiekorting als het kind ten minste drie hele dagen per week bij beide ouders woont. Ook de kinderopvangtoeslag kan worden gedeeld, waarbij beide ouders voor hun deel toeslag kunnen aanvragen.
Bij de verdeling van de zorg is het belangrijk om rekening te houden met de werkzaamheden en het dagelijkse leven van beide ouders. Een regeling waarbij de kinderen de ene week bij de ene ouder en de andere week bij de andere ouder verblijven, is een veelvoorkomende optie. Voor basisschoolkinderen kan een verdeling van twee wisselmomenten per week geschikt zijn, waarbij de dagen afwisselend worden verdeeld.
De Rol van de Ouders
Ouders spelen een cruciale rol bij het succes van co-ouderschap. Het is belangrijk om je kind centraal te stellen en om de wensen en behoeften van het kind te respecteren. Open communicatie tussen de ouders is essentieel, evenals het vermijden van ruzies in het bijzijn van de kinderen.
Het is ook belangrijk om positief over de andere ouder te spreken en om het kind niet te betrekken bij conflicten. Een duidelijke en voorspelbare omgangsregeling kan het kind helpen om zich veilig en zeker te voelen.
Aandachtspunten voor Oudere Kinderen
Hoewel dit artikel zich primair richt op jonge kinderen, is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan de behoeften van oudere kinderen. Pubers hebben vaak hun eigen leven en willen hun eigen dingen doen. Het kan lastig zijn om een co-ouderschapsregeling te handhaven die voor hen werkt. Het is belangrijk om eerlijk te kijken naar de realiteit en om te accepteren dat een puber wellicht niet de hele tijd van huis wil wisselen. In dat geval is het belangrijk om te zoeken naar manieren om beide ouders betrokken te houden bij de opvoeding en begeleiding van de puber.
Speciale Situaties en Ondersteuning
In sommige gevallen kan het nodig zijn om speciale afspraken te maken, bijvoorbeeld bij een baby of dreumes. Het is belangrijk om te onthouden dat het doel van de omgangsregeling is om een goede gehechtheidsrelatie met beide ouders te bevorderen.
Als ouders er samen niet uitkomen, kan het raadzaam zijn om de hulp in te schakelen van een mediator. Een mediator kan helpen om een ouderschapsplan op te stellen dat rekening houdt met de behoeften van alle betrokkenen.
Conclusie
Co-ouderschap kan een succesvolle manier zijn om de zorg voor kinderen na een scheiding te verdelen. Voor jonge kinderen is het echter belangrijk om een zorgvuldige aanpak te hanteren, rekening houdend met hun ontwikkelingsbehoeften en de complexiteit van hechting. Een gefaseerde aanpak, waarbij de zorgverdeling geleidelijk wordt opgebouwd naarmate het kind ouder wordt, kan een goede oplossing zijn. Open communicatie tussen de ouders, respect voor de wensen van het kind en een stabiele omgeving zijn essentieel voor het succes van co-ouderschap. Het is van belang om te onthouden dat de kwaliteit van de relatie tussen de ouders van groter belang is dan de kwantiteit van de tijd die elk van hen met het kind doorbrengt.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
