Co-ouderschap en Kinderopvang: Een Overzicht voor Ouders
juni 29, 2025
De afgelopen decennia is co-ouderschap steeds gebruikelijker geworden in Nederland, waarbij ouders na een scheiding de zorg voor hun kinderen delen. Een belangrijke overweging bij co-ouderschap is de afstand tussen de woonplaatsen van de ouders. Hoewel er geen strikte wettelijke regels bestaan, spelen verschillende factoren een rol bij het bepalen van een acceptabele afstand, met als doel een succesvolle co-ouderschapsregeling te waarborgen die het welzijn van de kinderen vooropstelt. Dit artikel biedt een overzicht van de relevante overwegingen en richtlijnen, gebaseerd op beschikbare gegevens.
Steeds meer kinderen groeien op met gescheiden ouders. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in 2017 3 van de 10 vijftienjarigen niet gezamenlijk met beide ouders op hetzelfde adres woonden. Deze trend zal naar verwachting doorzetten. Co-ouderschap, waarbij ouders de zorg en verantwoordelijkheid voor hun kinderen gelijkmatig delen, is de afgelopen jaren aanzienlijk populairder geworden. Inmiddels kiest ruim een kwart van de gescheiden ouders voor deze vorm van ouderschap. Een succesvolle implementatie van co-ouderschap vereist vaak een korte afstand tussen de woonplaatsen van de ouders, om praktische regelingen te faciliteren en de betrokkenheid van beide ouders te waarborgen.
Er bestaat geen wettelijk vastgestelde maximumafstand waarbinnen ouders moeten wonen om een co-ouderschapsregeling te kunnen handhaven. De wet laat ruimte voor interpretatie en benadrukt het belang van een individuele beoordeling van de situatie. Dit betekent dat de rechtbank bij een eventuele verhuizing van een ouder naar de specifieke omstandigheden van het geval kijkt, in plaats van een vast aantal kilometers aan te houden. Het is aan de ouders om in overleg tot een afspraak te komen die in het belang van de kinderen is.
Verschillende factoren spelen een rol bij het bepalen van een geschikte afstand tussen de woonplaatsen van gescheiden ouders. De leeftijd van de kinderen is een belangrijke factor. Ouders blijven het dichtst bij elkaar wonen als de kinderen in de basisschoolleeftijd zijn (4 tot 12 jaar). Dit sluit aan bij bevindingen dat co-ouderschap het meest voorkomt en duurzaam is in deze leeftijdsgroep. Ouders die uit elkaar gaan terwijl het jongste kind jonger is dan 4 jaar, wonen doorgaans verder uit elkaar.
Ook de stedelijkheid van de woonomgeving en het welvaartsniveau van het gezin kunnen een rol spelen. Verder zijn school- en activiteitenverplichtingen, werkafstand en andere logistieke overwegingen van belang. Rechtbanken zullen hier rekening mee houden bij het beoordelen van een co-ouderschapsregeling en kunnen in sommige gevallen afwijken van de gebruikelijke richtlijnen.
Hoewel er geen wettelijke verplichting is, wordt in de praktijk vaak een richtlijn van 50 kilometer aangehouden. Deze richtlijn is gebaseerd op het idee dat het binnen deze afstand nog praktisch uitvoerbaar is voor ouders om een goede co-ouderschapsregeling te hebben, waarbij beide ouders betrokken kunnen zijn bij de opvoeding en het dagelijkse leven van hun kinderen. Echter, deze afstand is niet in steen gebeiteld en kan worden aangepast op basis van de specifieke omstandigheden.
Wanneer ouders verder dan 50 kilometer van elkaar wonen, is het essentieel om flexibele arrangementen te treffen om ervoor te zorgen dat beide ouders betrokken blijven bij het leven van de kinderen. Dit kan betekenen dat ouders bereid zijn om de reistijd en -kosten te delen, of dat er gezocht wordt naar compromissen die de continuïteit van de co-ouderschapsregeling waarborgen. Het gebruik van digitale communicatiemiddelen, zoals videobellen, kan helpen om regelmatig contact te houden met de kinderen. Flexibiliteit en goede communicatie zijn hierbij essentieel.
Een alternatieve benadering is ‘birdnesting’, waarbij de kinderen in één woning blijven wonen en de ouders om beurten bij hen verblijven. Dit kan een oplossing zijn wanneer ouders ver uit elkaar wonen of wanneer zij moeite hebben om een goede co-ouderschapsregeling te vinden. Bij birdnesting is het belangrijk dat ouders goede afspraken maken over zaken zoals het doen van boodschappen, schoonmaken en het onderhoud van het huis. Goede communicatie is essentieel, omdat ouders het huis delen. Deze vorm van co-ouderschap kan echter financiële uitdagingen met zich meebrengen, aangezien er extra kosten zijn voor een extra woning.
Bij co-ouderschap is het niet altijd noodzakelijk om een hoofdverblijfplaats vast te stellen. In sommige gevallen kunnen beide ouders het kind op hun adres inschrijven. Het is belangrijk om de financiële gevolgen van de keuze van de hoofdverblijfplaats te laten uitrekenen, bijvoorbeeld door een belastingadviseur, aangezien dit invloed kan hebben op toeslagen en andere financiële regelingen.
Uiteindelijk is het welzijn van de kinderen de belangrijkste overweging bij het bepalen van de afstand tussen de woonplaatsen van gescheiden ouders. Ouders moeten zich proactief inzetten om de beste oplossing te vinden die de stabiliteit en het welzijn van de kinderen bevordert. Het is cruciaal om open en eerlijk te communiceren met elkaar en om de behoeften en wensen van de kinderen in acht te nemen.
Hoewel het bij elkaar in de buurt wonen van gescheiden ouders praktisch kan lijken, is het belangrijk om te overwegen in hoeverre dit haalbaar is. Ouders moeten zich afvragen of zij een nieuw leven kunnen opbouwen zonder het gevoel te hebben “in de gaten gehouden te worden” door hun ex-partner. Ook is het goed om na te denken over de reactie op een nieuwe partner van de ex-partner. Nieuwe redenen om te verhuizen kunnen ontstaan, zoals de wens om steun te zoeken bij familieleden of om samen te gaan wonen met een nieuwe partner. Het vasthouden aan de wens om dicht bij elkaar te blijven wonen is dus niet altijd de beste keuze.
De afstand tussen de woonplaatsen van gescheiden ouders bij co-ouderschap is een complexe kwestie zonder eenduidig antwoord. Hoewel er geen wettelijke afstandsgrens is, is het belangrijk om rekening te houden met verschillende factoren, zoals de leeftijd van de kinderen, schoolverplichtingen, werkafstand en de praktische uitvoerbaarheid van de co-ouderschapsregeling. Flexibiliteit, goede communicatie en het welzijn van de kinderen moeten altijd voorop staan. Ouders moeten samen tot een afspraak komen die in het belang van het gezin is, en indien nodig professionele hulp inroepen om tot een passende oplossing te komen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet